Jan van Engeland: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Bygewerk
Lyn 1:
{{Inligtingskas2
{|align=right
|naam = Jan (Sonder Land)
|{{Infobox Monarch | name=Jan
|kleur = #ccf
| title= Deur Gods genade, Koning van Engeland, Heer van Ierland, Hertog van Normandië en Aquitanië en Graaf van Anjou
|titel = ''Koning van Engeland''
| beeld=[[Image:John of England (John Lackland).jpg|250px]]
|beeld = John of England (John Lackland).jpg
| heerskappy= [[6 April]] 1199 – [[18 Oktober|18]]/[[19 Oktober]] [[1216]]
|beeld_wydte = 180px
| kroning= [[27 Mei]] [[1199]]
|beeld_onderskrif =
| koningin= [[Isabella van Angouleme]]<br>(c. [[1187]]&ndash;[[1246]])
|beeld2 =
| vorstehuis= [[Plantagenet]]
|beeld2_wydte =
| vader= [[Hendrik II van Engeland|Hendrik II]] ([[1133]]&ndash;[[1189]])
|beeld2_onderskrif =
| moeder= [[Eleanor van Aquitanië]] ([[1124]]&ndash;[[1204]])
|opskrif1 = Huis
| kinders= [[Hendrik III van Engeland|Hendrik III]] ([[1207]]&ndash;[[1272]])<br>[[Richard, 1ste Hertog van Cornwall]]<br>([[1209]]&ndash;[[1272]])<br>[[Joan van Engeland, Koningin-gemalin van Sisilië|Joan van Engeland]] ([[1210]]&ndash;[[1238]]) <br>[[Isabella van Engeland]] ([[1214]]&ndash;[[1241]]) <br>[[Eleanor van Engeland]] ([[1215]]&ndash;[[1275]])
|1 = [[Huis van Anjou|Angevyne]] ([[Huis van Plantagenêt|Plantagenêt]])
| geboortedatum= [[24 Desember]] [[1167]]
|opskrif2 = Regeer
| waar gebore=[[Beaumont-paleis]], [[Oxford]]
|2 sterfdatum= [[6 April]] 1199 &ndash; [[18 Oktober|18]] / [[19 Oktober]] [[1216]]
|opskrif3 = Voorganger
| waar gesterf=[[Newark, Engeland|Newark]]
|3 = [[Richard I van Engeland|Richard I]]
| waar begrawe=[[Worcester-katedraal]]
|opskrif4 = Opvolger
|4 = [[Hendrik III van Engeland|Hendrik III]]
|opskrif5 = Eggenote
|5 = [[Isabella van Gloucester]] <br>[[Isabella van Angoulême]]
|opskrif6 = Kinders
|6 = [[Hendrik III van Engeland|Hendrik]] ([[1207]]&ndash;[[1272]])<br>[[Richard, 1ste Hertog van Cornwallis|Richard]] ([[1209]]&ndash;[[1272]])<br>[[Johanna van Engeland, koningin-gemalin van Sisilië|Johanna]] ([[1210]]&ndash;[[1238]]) <br>[[Isabella van Engeland|Isabella]] ([[1214]]&ndash;[[1241]]) <br>[[Eleanore van Engeland|Eleanore]] ([[1215]]&ndash;[[1275]])
|opskrif7 = Gebore
|7 = [[24 Desember]] [[1166]]; [[Beaumont-paleis]], [[Oxford]]
|opskrif8 = Oorlede
|8 = [[18 Oktober|18]] / [[19 Oktober]] [[1216]]; [[Newark, Engeland|Newark]]
|opskrif9 = Vader
|9 = [[Hendrik II van Engeland|Hendrik II]]
|opskrif10 = Moeder
|10 = [[Eleonore van Aquitanië]]
|opskrif11 =
|11 =
|opskrif12 =
|12 =
|opskrif13 =
|13 =
|opskrif14 =
|14 =
|opskrif15 =
|15 =
|opskrif16 =
|16 =
|opskrif17 =
|17 =
|opskrif18 =
|18 =
|opskrif19 =
|19 =
|opskrif20 =
|20 =
}}
'''Jan''' ([[24 Desember]] [[1166]] &ndash; [[18 Oktober|18]]/[[19 Oktober]] [[1216]]) het van [[6 April]] [[1199]] tot met sy dood as [[Koninkryk van Engeland|koning van Engeland]] regeer. Hy was die jongste seun van [[Hendrik II van Engeland|Hendrik II]] en [[Eleonore van Aquitanië]] en het sy ouer broer [[Richard I van Engeland|Richard Leeuehart]] opgevolg. Hy het die byname "Sonder Land" en "Sagte Swaard" gekry.
|-
 
|{{Plantagenets|arms=[[Image:England Arms 1405.svg|140px]]}}
==Vroeëre lewe==
|}
Reeds voor sy troonbestyging het Jan bekend geword as ’n verraaier en samesweerder – soms saam met en soms teen sy ouer broers. In [[1184]] al het hy en Richard gestry oor die opvolging in [[Aquitanië]]. In [[1185]] het Jan die bestuur van [[Ierland]] oorgeneem, waar hy binne ses maande so ongewild was dat hy die land moes verlaat. Hy het ook tydens die [[Derde Kruistog]] in 1190 probeer om Engeland van Richard, wat intussen koning geword het, af te neem deur ’n komplot te smee met die Franse koning [[Filips II van Frankryk|Filips II August]].
'''Jan''' ([[24 Desember]] c. 1166 &ndash; [[18 Oktober|18]]/[[19 Oktober]] [[1216]]) het van [[6 April]] [[1199]] tot sy dood as [[Koninkryk van Engeland|Koning van Engeland]] regeer. Hy was die opvolger van sy ouer broer, koning [[Richard I van Engeland|Richard&nbsp;I]] (bekend as "Richard Leeuehart"). Jan het die byname "sonder land" en "Sagte swaard" gekry. Hy was 'n Plantagenet- of [[Angevyn|Angevynse]] koning.
 
In [[1189]] het hy getrou met [[Isabella van Gloucester|Isabella]], ’n dogter van graaf Willem van Gloucester. Sy het egter geen kinders gekry nie en om en by met sy troonbestyging op [[6 April]] [[1199]] het hy die huwelik nietig laat verklaar.
Koning Jan se heerskappy word tradisioneel beskou as een van die rampspoedigste in die Engelse geskiedenis: dit het begin met nederlae&mdash;hy het [[Normandië]] binne sy eerste vyf jaar op die troon afgestaan aan [[Filips II van Frankryk|Filips Augustus]] van [[Frankryk]]&mdash;en het geëindig met Engeland gewikkel in 'n [[burgeroorlog]], met hom op die punt om uit sy amp gedwing te word. In [[1213]] het hy Engeland 'n [[feodale besitting]] van die [[pous]] gemaak om 'n konflik met die [[Rooms-Katolieke Kerk]] te beëindig, en sy opstandige baronne het hom in [[1215]] gedwing om die [[Magna Carta]] te onderteken, die daad waarvoor hy die meeste onthou word. Party het egter gesê dat koning Jan se heerskappy niks beter of slegter was as dié van koning [[Richard I van Engeland|Richard I]] of [[Hendrik III van Engeland|Hendrik III]] was nie. Hoe dit ook al sy, sy reputasie is die rede waarom baie Engelse heersers hulle verwagte opvolgers nie Jan (''John'') genoem het nie.
 
==Bewind==
{{Monarge van Engeland}}
Toe Jan koning word, wou die Franse gebiede (buiten Normandië) ’n ander heerser hê: [[Arthur I van Bretagne]], die seun van [[Godfried II van Bretagne|Godfried]], vierde seun van [[Hendrik II van Engeland|Hendrik II]] en Jan se ouer broer. Dit het tot ’n oorlog gelei wat in Mei [[1200]] beëindig is met die [[Vrede van Goulet]]. Die vrede was egter van korte duur, want Filips II van Frankryk het die stryd saam met Arthur hervat en ná die [[Slag van Bouvines]] (1214) het Jan sy grondgebied in Frankryk verloor.
 
Hy het intussen in Augustus 1200 weer getrou, dié keer met [[Isabella van Angoulême]], wat 20 jaar jonger as hy was. Hulle het vyf kinders gehad: [[Hendrik III van Engeland]], [[Richard van Cornwallis]], [[Johanna van Engeland|Johanna]], [[Isabella van Plantagenêt|Isabella]] en [[Eleonore Plantagenêt|Eleonore]]. Jan het ook 12 buite-egtelike kinders gehad.
 
In [[1213]] het hy Engeland ’n [[feodale besitting]] van die [[Pous]] gemaak om ’n konflik met die [[Rooms-Katolieke Kerk]] te beëindig en in [[1215]] het sy opstandige baronne hom gedwing om die [[Magna Carta]] te onderteken, die daad waarvoor hy die meeste onthou word. Omdat hy dit onder dwang geteken het, het hy hom egter nie veel aan die bepalings gesteur nie.
 
Die opstandelinge wou die Franse kroonprins Lodewyk (die latere koning [[Lodewyk VIII van Frankryk|Lodewyk VIII]]) as koning hê. Dié het Londen in Junie [[1216]] binnegeval en Jan het na die noorde teruggetrek. Op 18 of 19 Oktober 1216 is hy aan [[disenterie]] dood. Hy is opgevolg deur sy negejarige seun as [[Hendrik III van Engeland|Hendrik III]].
 
==Nalatenskap==
Jan se heerskappy word tradisioneel beskou as een van die rampspoedigstes in die Engelse geskiedenis: Dit het begin met nederlae toe hy sy Franse grondgebied verloor het en geëindig met Engeland gewikkel in ’n [[burgeroorlog]] terwyl hy op die punt was om uit sy amp gedwing te word. Volgens party was sy bewind egter niks beter of slegter as dié van Richard I of Hendrik III nie. Nogtans is sy reputasie die rede waarom baie Engelse heersers hulle opvolgers nie Jan (''John'') genoem het nie.
 
==Verwysings==
:''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Nederlandse Wikipedia-artikel [http://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_zonder_Land]
 
==Verdere leesstof==
* ''King John'', deur W.L. Warren ISBN 0-520-03643-3
* ''The Feudal Kingdom of England 1042–1216'', deur Frank Barlow ISBN 0-582-49504-0
* ''Medieval Europe: A Short History'' (sewende uitgawe), deur C. Warren Hollister ISBN 0-07-029637-5
 
==Eksterne skakels==
*[http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~wjhonson/Royals/john%20i%20of%20england.jpg Stamboom van Jan se kinders]
*[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=1953 Jan by Find-A-Grave]
 
[[Kategorie:Engelse monarge]]
[[Kategorie:Huis van Anjou]]
 
{{Monarge van Engeland}}
 
[[ar:جون ملك إنجلترا]]