Rhodos: Verskil tussen weergawes

'''Rhodos''' ([[Grieks]]: '''Ρόδος''', ''Ródos'', uitspraak: ˈroðos) is 'n [[Griekeland|Griekse]] [[Lys van Griekse eilande|eiland]] ongeveer 18km suidwes van [[Turkye]] in die oostelike [[Egeïese See]]. Dit is die grootste van die [[Dodekanese]] eilande in terme van oppervlakte en bevolking. Van die 117 007 inwoners<ref>Soos in 2001</ref> is 53 709 woonagtig in die [[Rhodosstad|gelyknamige]] [[hoofstad (polities)|hoofstad]] van die eiland.

 

Histories was Rhodos wêreldbekend om die [[Kolossos van Rhodos]], een van die [[Sewe wonders van die wêreld]]. Die middeleeuse Oustad van Rhodosstad is verklaar tot 'n [[Wêrelderfenisgebied]]. Die hoofbedryf van die eiland is toerisme.

 

Die eiland Rhodos is byna soos 'n [[spiespunt]] gevorm, 79.7km lank en 38km breed, met 'n totale oppervlakte van ongeveer 1 400km² en 'n kuslyn van ongeveer 220km. [[Rhodosstad]] is geleë aan die noordpunt van die eiland, en is ook die ligging van die antieke en huidige handels[[hawe]]ns. Die belangrikste lughawe ([[Diagoraslughawe|Diagoras Internasionale Lughawe]], IATA-kode: RHO) is geleë 14km na die suidweste van die stad [[Paradisi, Griekeland|Paradisi]]. Die padnetwerk verlaat die stad radiaal na die oos- en weskuste.

 

Buite Rhodosstad, is die eiland oortrek met klein dorpies en vakansieoorde, waaronder [[Faliraki]], [[Lindos]], [[Kremasti]], [[Haraki]], [[Pefkos]], [[Archangelos]], [[Afantou]], [[Koskinou]], [[Embona]] (Attavyros), [[Paradisi, Griekeland|Paradisi]] en [[Trianta]] (Ialysos). Toerisme is die eiland se hoofbron van inkomste.

 

Bekende aardbewings sluit in die [[226 v.C. Rhodos aardbewing|226 v.C. aardbewing]] wat die [[Kolossos van Rhodos]] vernietig het; [[1481 Rhodos aardbewing|een op 3 Mei 1481]] wat heelwat van Rhodosstad vernietig het;<ref>[http://nisee.berkeley.edu/elibrary/Image/KZ13 "Rhodos, Griekeland, 1481"] Jan Kozak Collection: KZ13, The Earthquake Engineering Online Archive</ref> en een op 26 Junie 1926.<ref>Ambraseys, N. N. en Adams, R. D. (1998) "Die Rhodos-aardskudding van 26 Junie 1926" ''Journal of Seismology'' 2(3): pp. 267–292.</ref>

 

Op 15 Julie 2008, is Rhodos getref deur 'n [[2008 Dodekanese aardbewing|aardskudding van 6.3 op die Richterskaal]] wat beperkte skade aan enkele geboue aangerig het. Een vrou het gesterf toe sy teen trappe afgeval het terwyl sy uit haar huis probeer vlug het.<ref>[http://www.discover-rhodes.com/news/earthquakes-aftermath/ "Nadraai van Aardskudding"], Discover Rhodes. Besoek op 16 Julie 2008.</ref>

 

Die eiland was bewoon tydens die [[Laatsteentyd]]se periode, alhoewel min tekens van hierdie kultuur oorbly. In die 16de eeu v.C. het die [[Minoïse beskawing|Minoïers]] na Rhodos gekom. Latere Griekse mitologie roep 'n Rhodossiese ras in herinnering, genaamd die [[Telchines]], en het die eiland Rhodos in verband gebring met [[Danaus]]; dit was soms onder die bynaam ''Telchinis'' bekend. In die 15de eeu v.C., het [[Mykeense Grieke|Mykeners]] Rhodos binnegeval. Ná die [[Bronstydse val]] was die eerste hernude kontak met die buitewêreld 'n skakel met [[Antieke geskiedenis van Siprus|Siprus]].<ref>B. d'Agostino, "Begrafnisgebruike en samelewing van Rhodos in die [[Geometriese Periode]]: enkele waarnemings", in E. Herring en I. Lemos, red. ''Oor Grense Heen: Etruskers, Grieke, Phoenisiërs en Sipriote. Studies ter Ere van D. Ridgway en F.R. Serra Ridgway'' 2006:57-69.</ref> In die 8ste eeu v.C. het die eiland se nedersettings vorm aangeneem, met die koms van die [[Doriërs]], wat die drie belangrike stede Lindos, [[Ialyssos]] en [[Kameiros]] opgerig het, wat tesame met [[Kos (eiland)|Kos]], [[Knidos]] en [[Halikarnassos]] (op die vasteland) die sogenaamde [[Doriese heksapolis]] (Grieks vir ses stede) uitgemaak het.

 

In die tweede helfte van die 18de eeu v.C. het die heiligdom van Athena geweide offerhandes ontvang wat getuig van kulturele skakels: klein ivoorstukke van die Nabye Ooste en bronsobjekte van Sirië. By [[Kameiros]] aan die noordweskus, ‘n voormalige Bronstydse lokus, waar die tempel in die 8ste eeu v.C. opgerig is, is daar ‘n ander opsienbare eietydse opvolging van ivoorgekerfde beeldjies. Fenisiese teenwoordigheid op die eiland te [[Ialysos]] is oorgelewer in tradisies wat heelwat later deur Rhodossiese geskiedkundiges opgeteken is.

 

 

Die Perse het die eiland binnegeval en verower, maar is op hul beurt deur magte van [[Athene]] verslaan in 478 v.C.. Die stede het aangesluit by die [[Deliese bond]]. Toe die [[Peloponnesiese oorlog]] uitbreek in 431 v.C., het Rhodos oorwegend neutraal gebly, alhoewel lidmaatskap van die bond behou is. Die oorlog het voortgeduur tot 404 v.C., maar teen dié tyd het Rhodos haar volkome van die oorlog onttrek, en besluit om haar eie gang te gaan.

 

In 305 v.C. het Antigonus sy seun [[Demetrios I van Masedonië|Demetrios]] aangesê om beleg te lê op Rhodos in ‘n poging om die alliansie met Egipte te verbreek. Demetrios het reuse [[Belegmasjien|belegmasjiene]] opgerig, insluitend ‘n 50m-lange [[stormram]] en ‘n [[beleëringstoring]] genaamd [[Helepolis]] wat sowat 163 000kg geweeg het. Ten spyte van hierdie aanslag, het hy in 304 v.C. na slegs een jaar, daarvan afgesien en ‘n vredesverdrag geteken. Sodoende is ‘n groot voorraad militêre toerusting agtergelaat. Die Rhodossiërs het die toerusting verkoop en die opbrengs aangewend om ‘n standbeeld vir hul songod, [[Helios]], op te rig, wat sedertdien as die [[Kolossos van Rhodos]] bekend is.

In 164 v.C. het Rhodos ‘n verdrag geteken met [[Antieke Rome|Rome]]. Dit het ‘n sentrum vir geleerdheid geword vir vername Romeinse adelfamilies, en is veral hoog aangeslaan vir die redenaarsdosente, byvoorbeeld [[Hermagoras]] en die onbekende outeur van ''[[Rhetorica ad Herennium]]''. Aanvanklik was die staat ‘n belangrike vennoot van Rome wat verskillende voordele geniet het, maar dié is later verloor in die omwentelinge van die Romeinse politiek. [[Gaius Cassius Longinus|Cassius]] het die eiland uiteindelik ingeval en die stad geplunder.

 

Rhodos is beset deur die [[Moslem]]magte van [[Muawijah I]] in 672. Om en by 1090 is dit weer beset deur Moslemmagte van die [[Seljoek dinastie|Seljoekturke]], kort na die [[Slag van Manzikert]].<ref>Brownworth, Lars (2009) ''Lost to the West: The Forgotten Byzantine Empire That Rescued Western Civilization'', Crown Publishers, ISBN 978-0307407955: ". . . die Moslems het Efese in 1090 verower en hul vandaar gewend na die Griekse eilande. Chios, Rhodos en Lesbos het in kort opeenvolging geval." p. 233.</ref> Rhodos is verower deur die [[Bisantynse Ryk |Bisantynse]] Keiser [[Alexios I Komnenos]] tydens die [[Eerste Kruistog|eerste kruistog]].

 

''Sien ook: [[Beleg van Rhodos (1480)]], [[Beleg van Rhodos (1522)]]''

 

In 1949 was Rhodos die gasheer vir onderhandelings tussen [[Israel]] en [[Egipte]], [[Jordanië]], [[Libanon]] en [[Sirië]], wat die [[1949 Wapenstilstandsverdrae]] voltrek het.

 

* [[Rhodos (mitologie)]]

 

{{verwysings}}

 

[[Kategorie:Eilande van Europa]]

[[Kategorie:Geografie van Griekeland]]

[[Kategorie:Geskiedenis van Griekeland]]