Stormwaterriole word ontwerp om oortollige reën- en grondwater van ondeurdringbare oppervlakke soos geplaveide strate, parkeerterreine, loopvlakke, sypaadjies en dakke te dreineer. Stormwaterriole wissel van klein residensiële wegsyferputte (dry wells) tot groot munisipale stelsels. Hulle ontvang water van afvoerslote langs die meeste snelweë en ander besige strate, sowel as dorpe in gebiede waar swaar reënval en oorstromings voorkom, asook kusdorpe wat gereelde storms ervaar. Die afvoerslote van huise en geboue kan ook aan stormwaterriole gekoppel wees. Baie stormwaterrioolstelsels is ontwerp om die stormwater onbehandeld in riviere of strome te stort. Dit is dus onverantwoordelik om sekere soorte chemikalieë in die riole te stort.

Stormwaterriool met 'n gedeelte van die pyp wat uitsteek

Funksie wysig

 
Randsteenstormwaterriool wat stedelike afloopwater ontvang

Inloop wysig

Daar is twee hooftipes riool-inlate: sy-inlate en tralie-inlate. Sy-inlate word langs randstene aangetref en is afhanklik van die vermoë van die opening onder die latei om die afloop op te vang. Hierdie inlate is gewoonlik dieper by die kanaalbodem om opvangskapasiteit te verbeter.[1]

Baie inlate het roosters of tralies wat verhoed dat mense, voertuie, groot voorwerpe of vullis in die stormwaterriool val. Die tralies is gespasieer sodat die vloei van water nie belemmer word nie, maar sodat sediment en klein voorwerpe ook kan deurval. Stormwaterriole in strate en parkeerterreine moet sterk genoeg wees om die gewig van voertuie te dra, en word dikwels van gietyster of gewapende beton gemaak.

 
Ou Duitse stormwaterriool in Küstrin (nou Kostrzyn nad Odrą in Pole)

Van die swaarder sediment en klein voorwerpe kan in 'n opvangsput of sinkput direk onder die inloop afsak waar die water by die bokant van die opvangput in die eintlike riool oorloop.

Gedurende die droë tyd van die jaar sal die meeste sinkputte stagnante water bevat en in warmer lande kan dit 'n teelaarde vir muskiete word.

Die suksesvolle verwydering van sediment en ander besoedelingstowwe berus op die ontwerp van die sinkput (byvoorbeeld, die grootte van die opvangsput), asook op gereelde onderhoud ten einde die sinkput se stoorkapasiteit te verseker. Munisipaliteite maak gewoonlik van groot vakuumvragmotors gebruik om hierdie taak te verrig.

Pype wysig

In die deursnee is pype gewoonlik rond, maar hulle kan ook reghoekig, vierkantig, ovaal, omgekeerd peervormig of eiervormig wees. Rioolstelsels bevat dikwels ook verskillende kenmerke soos watervalle, trappe, balkonne en putte vir die opvangs van afval. Pype kan ook van verskillende materiale vervaardig word soos baksteen, beton, hoëdigtheidspoliëtileen of versinkte staal. Versterkte veselplastiek word toenemend vir rioolpype en toebehore gebruik.

Uitlate wysig

 
Stormwaterriool se uitlaat in die Brentrivier, Verenigde Koninkryk

Die meeste riole het 'n enkele groot uitlaat (dikwels met 'n rooster bedek ) waar hulle 'n kanaal, rivier, meer, reservoir, see of oseaan bereik. Buiten opvangsputte is daar gewoonlik nie behandelingsfasiliteite in die pypstelsel nie. Klein stormwaterriole kan stormwater na individuele wegsyferputte afvoer. Soms word daar van gleufkoppelings in pype gebruik gemaak om pype onderling te koppel ten einde 'n groter wegsyferputstelsel te vorm. Stormwaterriole kan ook in mensgemaakte uitgrawings uitloop wat uitlaatbekkens of houdamme genoem word.

Omgewingsimpakte wysig

Waterkwantiteit wysig

Stormwaterriole het dikwels nie die kapasiteit vir die hoeveelheid reën wat gedurende swaar reën en/of storms val nie. Wanneer stormwaterriole oorstroom word, kan ondergrondse en straatoorstromings voorkom. Anders as katastrofiese oorstromings word hierdie soort voorstedelike vloede in beboude aangetref waar mensgemaakte rioolstelsels algemeen voorkom. Stedelike oorstromings is die hoofoorsaak van rioolverstopping en ondergrondse oorstromings wat eiendomme jaar na jaar kan beskadig.[2]

Waterkwaliteit wysig

Die eerste vlaag afloopwater kan uiters vuil wees. Stormwater raak besmet wanneer dit oor paaie en ander ondeurdringbare oppervlakke loop, of van die chemiese afloop van grasperke voordat dit die riool bereik.

Water wat oor hierdie ondeurdringbare oppervlakke loop, absorbeer petrol, motor-olie, swaar metale, vullis en ander besoedelingstowwe van paaie en parkeerterreine, en plaagdoders van grasperke.

Ongewenste afloop kan deur middel van die installering van toestelle in die stormwaterrioolstelsel afgeskei word. Hierdie toestelle is nuut op die mark en kan slegs tydens nuwe ontwikkelings of groot verbeterings geïnstalleer word. Dit staan as olie-sediment skeiers bekend, en bestaan uit 'n gespesialiseerde mangatput en maak van watervloei en/of swaartekrag gebruik om olie en gruis af te skei.[3]

Vermindering van stormwatervloei wysig

Om te voorkom dat reënwater in stormwaterriole afloop, kan die vloei van dakgeute eerder in naasliggende grond geïnfiltreer word as om in die stormwaterrioolstelsel afgevoer te word. Stormwaterafloop van geplaveide oppervlakke kan na onuitgevoerde slote herlei word voordat stormriole bereik word, weer eens om afloop in die grond te laat dreineer. Deurlatende plaveimateriale kan gebruik word om sypaadjies, opritte en in sommige gevalle, parkeerterreine, te bou sodat 'n gedeelte van die stormwatervolume geabsorbeer kan word.[4]

In baie gebiede word daar vereis dat houtenks op eiendomme geïnstalleer word. Dié word gebruik om reënwaterafloop tydens swaar reën tydelik teë te hou en die uitlaatvloei in die openbare riool te beperk. Dit verminder die kans dat die openbare rioolstelsel gedurende swaar reënval oorlaai word. Soms word daar ook van 'n oorloop-uitlaat gebruik gemaak wat hoër in die uitlaatkant van die houtenk aangebring word. Hierdie oorloop voorkom dat die houtenk heeltemal vol word. Deur die watervloei op hierdie manier te beperk en die water tydelik in 'n houtenk te hou, is daar 'n baie kleiner gevaar dat openbare riole oorstroom word.

Muskiete wysig

Opvangsputte word dikwels met 'n sinkput ontwerp wat laer as die uitlaatpypvlak is. Hierdie putte dien as 'n reservoir vir water en vullis ten einde te help voorkom dat die pyp verstop raak. Tensy dit met 'n deurlatende bodem gebou word, sodat die water in die onderliggende grond kan infiltreer, sal hierdie ondergrondse sinkput 'n ideale teelaarde vir muskiete word, want dit is koel, donker en vir lang tydperke met stagnante water gevul.[5]

Putte kan tot op pypvlak met beton gevul word om die vorming van hierdie reservoirs te voorkom. Sonder behoorlike instandhouding is die funksionaliteit van die put betwyfelbaar. Oor die algemeen word hierdie opvangsputte nie gereeld genoeg skoongemaak ten einde optimaal te funksioneer nie. Die opvangs van vullis dien dan geen doel nie, want sodra die put vol is, funksioneer dit asof daar in die eerste plek nie 'n put was nie. Dit bly eenvoudig 'n ruimte met vlak water waar muskiete kan teel. Selfs al word dit skoongemaak en instandgehou, bly die waterreservoir vol en 'n teelaarde vir muskiete.

 
Teken wat teen die storting van afval in stormwaterriole waarsku.

Verhoudings tot sanitêre rioolstelsels wysig

Stormwaterriole en sanitêre rioolstelsels funksioneer afsonderlik. Die skeiding van stormwaterriole van sanitêre riole help voorkom dat rioolbehandelingsaanlegte tydens swaar reën met invloei oorlaai word. Indien dit gebeur, kan onbehandelde riool in die omgewing vrygestel word.

Baie stormwaterrioolstelsels is ontwerp om stormwater onbehandeld in riviere of strome te laat dreineer. Sommige plaaslike regerings hou openbare bewusmakingsveldtogte sodat afval nie in rioolstelsels gestort word nie.[6] In Cleveland, Ohio, bevat alle nuwe opvangsputte inskripsies wat mense gewaarsku om nie afval daarin te gooi nie, dikwels ook met 'n vis-afdruk.

Verblyf wysig

In verskeie groot Amerikaanse stede is daar hawelose mense wat in stormwaterriole woon. Minstens 300 mense woon in Las Vegas se ondergrondse stormwaterriole. Baie van hulle maak 'n bestaan deur onopgeeiste wengeld in dobbelmasjiene bymekaar te maak.[7] 'n Organisasie "Shine a Light" is in 2009 gestig om die rioolinwoners te help nadat meer as 20 persone gedurende die voorafgaande jare daar verdrink het.[7][8] 'n Man in San Diego is in 1986 uit 'n stormwaterriool gesit nadat hy nege maande lank daar gewoon het. 1986.[9]

 
Antieke Romeinse rioolput in Ostia Antica in Italië.

Geskiedenis wysig

Argeologiese studies dui op die gebruik van taamlik gesofistikeerde stormwaterafloopstelsels in antieke kulture. In Minoïese Kreta is stede soos Phaistos ongeveer 4 000 jaar tevore met stormwaterriole en kanale vir die opvangs van neerslagafloop ontwerp. In Knossos is daar stormwaterriole bestaande uit klipstrukture wat so groot is dat 'n persoon daardeur kan kruip.[10]

Verwysings wysig

  1. Kerb Inlet, Local Government & Municipal Knowledge Base, besoek 6 Februarie 2010
  2. http://www.cnt.org/media/CNT_PrevalenceAndCo stOfUrbanFlooding.pdf
  3. Shoemaker, Leslie; Lahlou, Mohammed; Doll, Amy; Cazenas, Patricia (2002). "Fact Sheet--Oil/Grit Separator Units". Stormwater Best Management Practices in an Ultra-Urban Setting: Selection and Monitoring. Washington, DC: U.S. Federal Highway Administration.
  4. Brattebo, B. O.; Booth, D. B. (2003). "Long-Term Stormwater Quantity and Quality Performance of Permeable Pavement Systems" (PDF). Water Research 37: 4369–4376. doi:10.1016/S0043-1354(03)00410-X.
  5. Clinical Medicine & Research February 1, 2005 vol. 3 no. 1 3-12.
  6. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), Washington, DC. "Public Education and Outreach on Stormwater Impacts." Geargiveer 9 November 2011 op Wayback Machine 2008-09-17.
  7. 7,0 7,1 Adams, Guy (14 September 2009). "Subterranean home of Las Vegas's losers". The Independent. Retrieved 21 May 2010.
  8. O'Brien, Matt (2007). Beneath the Neon: Life and Death in the Tunnels of Las Vegas. Huntington Press. ISBN 0-929712-39-0.
  9. Associated Press (17 April 1986). "Sewer loser". Beaver Country Times. Retrieved 21 May 2010.
  10. C. Michael Hogan (2007). "Knossos fieldnotes." Modern Antiquarian.

Eksterne skakels wysig