Supermassiewe swartkolk

grootste soort swartkolk

’n Supermassiewe swartkolk is ’n swartkolk met ’n massa van tussen 105 en 1010 sonmassas. Wetenskaplikes is oortuig daarvan daar is supermassiewe swartkolke in die middel van die meeste sterrestelsels, ook ons eie Melkweg.

Die supermassiewe swartkolk in die middel van die groot elliptiese sterrestelsel Messier 87 in die sterrebeeld Maagd. Sy massa is na raming miljarde kere so groot soos die Son s'n.[1] Dit is die heel eerste swartkolk wat regstreeks afgeneem is, deur die Event Horizon Telescope. Die foto is op 10 April 2019 uitgereik.[2]

Vorming

wysig

Hoe supermassiewe swartkolke vorm, is nog onduidelik. Astrofisici stem saam dat wanneer ’n swartkolk in die middel van ’n sterrestelsel voorkom, dit kan groei deur materie aan te trek en met ander swartkolke saam te smelt. Die vorming van gewone (stergrootte) swartkolke wat ontstaan nadat ’n ster ingeplof het, is wyd bestudeer en deur waarnemings bevestig.

Dit lyk egter of daar ’n gaping tussen stellêre en supermassiewe swartkolke is. Eersgenoemde word gevorm wanneer ’n ster die einde van sy leeftyd bereik en kan tot sowat 33 sonmassas wees. Die minimum grootte van ’n supermassiewe swartkolk is ’n paar honderdduisend sonmassas. Dit lyk of daar baie min swartkolke tussen hierdie uiterstes voorkom, wat daarop dui dat hulle op verskillende maniere gevorm word. Daar is ook aanduidings dat supermassiewe swartkolke redelik vroeg in die heelal ontstaan het, toe dit minder as ’n miljard jaar oud was.

Sterrekundiges is seker daarvan ’n supermassiewe swartkolk kom in die middel van die Melkweg voor.[3] Dit is sowat 26 000 ligjare van ons sonnestelsel af, in ’n streek genaamd Sagittarius A*.

Verwysings

wysig
  Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
  1. Oldham, L. J.; Auger, M. W. (Maart 2016). "Galaxy structure from multiple tracers - II. M87 from parsec to megaparsec scales". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 457 (1): 421–439. arXiv:1601.01323. Bibcode:2016MNRAS.457..421O. doi:10.1093/mnras/stv2982.
  2. https://www.theguardian.com/science/2019/apr/10/black-hole-picture-captured-for-first-time-in-space-breakthrough
  3. Henderson, Mark (2008). "Astronomers confirm black hole at the heart of the Milky Way" (in Engels). Londen: Times Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Desember 2008. Besoek op 17 Mei 2009.