Tholos

’n Tholos (meervoud: tholoi; Grieks: θολωτός τάφος, "koepelgraf"), is ’n byekorfvormige grafkelder wat gekenmerk word deur ’n koepel wat gevorm is deur al hoe kleiner wordende ringe modderstene of klippe.

Die ingang na die tholos van Atreus.

Die Leeu-tholos by Micene.

Tholoi is in verskeie kulture van die Middellandse See-gebied en Wes-Asië gebruik om mense te begrawe, maar soms is hulle vir ander doeleindes gebruik soos huise (Siprus), rituele (Sirië) en forte (Spanje, Sardinië).

Griekeland

In Griekeland het die tholoi laat in die Bronstydperk ontstaan. Dit is onseker of hulle deur die tholoi van Kreta geïnspireer is en of hulle ’n natuurlike ontwikkeling in die bou van grafte tydens die Bronstydperk was. Die konsep lyk meer soos dié van die talle grafkamers uit die Miceense tydperk.

Ná omstreeks 1500 v.C. het tholoi meer algemeen geraak in die Miceense beskawing. Hulle is egter, anders as die vroeëre voorbeelde, feitlik altyd uit die kant van ’n heuwel gegrawe sodat net sowat ’n derde van die grafkelder bogronds was. Die bouwerk is met ’n relatief klein hoop grond bedek.

Meer as een mens is gewoonlik in ’n tholos begrawe, op verskillende plekke – óf op die vloer óf in putte en skagte. Omdat die grafte so algemeen was, word geglo dit is nie net vir die regerende klas gebruik nie, hoewel van die grootstes dalk wel vir die koninklikes was. Sommige van hulle is van 10 of 15 meter breed.

Ander plekke

Ronde strukture is algemeen in die Nabye-Ooste gebou, soos in Irak, Sirië en Turkye. Hulle was waarskynlik huise en pakkamers, hoewel hulle ook vir rituele gebruik kon gewees het.

In die Iberiese Skiereiland het soortgelyke strukture sedert 3000 v.C. ontstaan. Hulle was veral algemeen in Spanje en Portugal terwyl ander soorte grafte, soos kunsmatige grotte, op plekke soos in Suidoos-Frankryk verkies is.

In Oos-Europa is tholoi veral in Thracië aangetref, veral in Bulgarye waar hulle uit die 4de tot 3de eeu v.C. dateer. Die mure van die grafte in Kazanlak is gepleister en beskilder met tonele uit die afgestorwene se lewe.

Verwysings

• Sturgis, Russell (1906). A History of Architecture, Vol. I, pp. 123–25. New York: Baker & Taylor.

Eksterne skakels

• Miceense tholos-skilderye
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Grafte in Griekeland.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia