Turkiese tale

taalfamilie
(Aangestuur vanaf Turkse tale)

Die Turkiese tale is ’n taalfamilie van minstens 35[1] tale wat deur Turkse volke van Suidoos-Europa en die Middellandse See-gebied tot Siberië en Wes-China gepraat word, en daar is voorgestel dat dit saam met Mongoolse, Toengoesiese en Japannese tale, Koreaans asook Ainoe deel van die omstrede Altaïese taalfamilie uitmaak.[2][3] Dié taalfamilie bestaan uit ses groepe, naamlik die Suidwestelike (Ogoesies), Suidoostelike (Karloek/Oeigoer), Khalaj, Noordwestelike (Kiptsjak), Tsjoewasjies (Oghoer) en Noordoostelike (Siberiese Turkiese tale). Soms word die Turkiese tale ook in twee takke verdeel: Bolgar en Algemene Turkiese tale.[4]

Turkiese tale
Geografiese
verspreiding:
Van Suidoos-Europa tot Wes-China en Siberië
Genetiese
klassifikasie
:
Altaïes (omstrede)
 Turkiese tale
Onderafdelings:
Ogoeries
Suidwestelik (Ogoesies)
Noordwestelik (Kiptsjak)
Suidoostelik (Karloek/Oeigoer)
Noordoostelik (Siberiese Turkiese tale)
Khalaj

Verspreiding van Turkiese tale:

   Suidwestelik (Ogoesies)

   Suidoostelik (Karloek/Oeigoer)

   Khalaj

   Noordwestelik (Kiptsjak)

   Tsjoewasjies (Oghoer)

   Noordoostelik (Siberies)

Lande en outonome deelgebiede waar Turkiese tale amptelike status geniet of deur die meerderheid gepraat word:

   Lande met 'n amptelike Turkiese taal

   Outonome gebiede met 'n amptelike Turkiese taal

   Provinsies waar 'n Turkiese taal deur 'n meerderheid gepraat word

   Lande waar 'n Turkiese taal deur 'n minderheidsbevolking van minstens 50 000 mense gepraat word

Sprekers en eienskappe wysig

 
Diagram van Turkiese tale volgens moedertaalsprekers

Turkiese tale word deur sowat 170 miljoen mense as moedertaal gepraat, en daar is altesaam meer as 200 miljoen sprekers.[5][6][7] Die Turkiese taal met die meeste sprekers is Turks, wat hoofsaaklik in Anatolië en die Balkan gepraat word. Die moedertaalsprekers van dié streke maak 40% van alle sprekers van Turkiese tale uit.[3]

Kenmerkende eienskappe van die Turkiese tale soos klinkerharmonie, saamklewing en die gebrek aan taalkundige geslag, word in al die tale aangetref.[3] Sprekers van die verskillende Ogoesiese tale kan mekaar ook redelik goed verstaan; dit sluit in Turks, Azerbeidjans, Turkmeens en Krim-Tataars.[8]

Verwysings wysig

  1. Dybo A.V., "Chronology of Türkic languages and linguistic contacts of early Türks", Moskou, 2007, bl. 766, [1] Geargiveer 11 Maart 2005 op Wayback Machine (In Russies)
  2. Gordon, Raymond G., Jr. (red.) (2005). "Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Language Family Trees – Altaic". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Januarie 2013. Besoek op 13 Maart 2007.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  3. 3,0 3,1 3,2 Katzner, Kenneth (Maart 2002). Languages of the World, Third Edition. Routledge, an imprint of Taylor & Francis Books Ltd. ISBN 978-0-415-25004-7.
  4. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin (2017). "Turkic". Glottolog 3.0 (in Engels). Jena, Duitsland: Max Planck Institute for the Science of Human History. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2020. Besoek op 25 November 2018.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  5. Brigitte Moser, Michael Wilhelm Weithmann, Landeskunde Türkei: Geschichte, Gesellschaft und Kultur, Buske Publishing, 2008, bl. 173
  6. Deutsches Orient-Institut, Orient, Vol. 41, Alfred Röper Publushing, 2000, bl. 611
  7. "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Januarie 2014. Besoek op 25 Januarie 2015.
  8. "Language Materials Project: Turkish" (in Engels). UCLA International Institute, Center for World Languages. Februarie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Augustus 2006. Besoek op 26 April 2007.

Verdere leesstof wysig

  • (en) Boeschoten, Hendrik & Lars Johanson. 2006. Turkic languages in contact. Turcologica, Bd. 61. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-05212-0
  • (en) Johanson, Lars & Éva Agnes Csató (ed.). 1998. The Turkic languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5.

Eksterne skakels wysig