Tydren

'n Tydren is 'n vorm van motorsport wat op openbare of privaatpaaie met gemodifiseerde produksiemotors of doelgeboude tydrenmotors gejaag word.

Petter Solberg jaag met 'n Subaru tydens die Cyprustydren van 2006

Hierdie motorsport word onderskei van baanrenne, deurdat daar in 'n punt-tot-punt formaat gery word. Die deelnemers, wat elk uit 'n motor met 'n bestuurder/jaer en 'n navigator bestaan, jaag tussen 'n vasgestelde stel kontrolepunte (sneldele), nadat elke deelnemer met gereelde tussenposes die beginpunt/punte verlaat het. Tydrenne kan effektief met spoed in sneldele gewen word; maar daar bestaan ook stiptheidsrenne, waar deelnemers poog om so ná as moontlik aan die ideale tyd by elke kontrolepunt aan te kom.

In moderne motorsport is 'n tydren 'n snelwedren op spesiale trajekte van geslote openbare paaie, met motors wat spesiaal daarvoor voorberei is. Die motor moet toegerus wees met 'n doelgeboude rolhok, 'n brandblusser, spesiale sitplekgordels en valhelms vir die insittendes, en so aan. Byna alle tydrenmotors word in 'n werkswinkel voorberei om so vinnig as moontlik te wees, hoewel binne sekere regulasies.

Histories en modern

In die historiese tydrenne, was dit hoofsaaklik padmotors wat 'n tipe toer aangepak het, met bekende en onaangekondigde tydkontroles oral langs die pad geplaas. Maar die bekendstelling van sneltrajekte, waar spoed die kern van die tydren geword het, het tydrenne in die moderne era heelwat verander. Die stygende koste, beide vir die organiseerders en deelnemende spanne, sowel as kommer oor veiligheid, het tydrenne oor die afgelope dertig jaar verander. Progressief korter byeenkomste, korter sneldele en die uitskakeling van nagrenne word minagtend na verwys as "kantoorure tydrenne" en "Mickey Muis sneldele" deur die ouer garde. Sommige van die ouer internasionale tydrenne het verval en is vervang met ander van 'n veel wyer verspreiding oor die wêreld, en vandag is tydrenne waarlik 'n wêreldwye sport. Terselfdertyd het die inskrywingsveld dramaties gekrimp, sedert die amateurdeelnemer in sy bykans standaardmotor dit in massas ondersteun het.

Moordende langafstandrenne het bly voortleef. In 1967 het 'n groep Amerikaanse "offroaders" die Mexican 1000 Rally op die been gebring, 'n moeilike wedren oor 1000 myl vir motors en motorfietse wat die lengte van die skiereiland van Baja in Kalifornië deurkruis. Die "Baja" vind deesdae ook in ander lande wêreldwyd plaas, asook die jaarlikse Dakar-tydren. Tussen 2009 en 2019 is die Dakar in Suid-Amerika gehou, maar sedert 2020 vind dit in Saoedi-Arabië plaas.

'n Damesspan (Sylvia King en Ann Taieth) stop by 'n kontrolepunt van die Safaritydren van 1973 in Kenia.

Formaat

'n Tydren duur een of meer dae. As die tydren slegs uit een unieke spesiale seksie bestaan, word die wedren 'n "sprint" genoem.

Tydrenne bestaan uit verskillende tydtoetse wat rondom die beginpunt versprei is. Die spanne vertrek van die beginpunt na die eerste sneldeel en tussen die opeenvolgende sneldele op openbare paaie, waartydens al die verkeersreëls geld. Die werklike kompetisie word tydens die sneldele gehou. Die wenner is die span met die vinnigste tyd oor al die sneldele. Daarbenewens kan 'n span boetes opgelê word as dit byvoorbeeld te laat opdaag by 'n kontrolepunt of 'n ander regulatoriese oortreding begaan, soos om 'n motor elders as in die toelaatbare area te diens, of iewers langs die pad te herstel.

Fotogalery

• 
  Juuso Pykälistö in 'n Peugeot 206 WRC tydens die Sweedse Tydren van 2003
• 
  Marcus Grönholm in die Australiese tydren van 2006
• 
  Wittmann/Nestinger in 'n Audi Quattro A2 in 1984