Vrugte-anatomie
Vrugte-anatomie beskryf die plantanatomie van die interne struktuur van vrugte.
Vrugte is die volwasse vrugbeginsel van een of meer blomme. By vlesige vrugte is die buitenste laag (tipies eetbaar) die perikarp, dit is die weefsel wat ontwikkel uit die vrugbeginselwand van die blom en wat die saad omring en beskerm in omgewings buite die ouerplant.
By sommige vrugte is die eetbare gedeelte nie afgelei van die vrugbeginsel nie, maar eerder van die aril, soos die mango of granaat, en die pynappel waaruit weefsel van die blom en stam voedsel voorsien.
Kategorieë vrugte wysig
Vrugte word in drie anatomiese hoofkategorieë verdeel: gesamentlike vrugte, veelvuldige vrugte en eenvoudige vrugte. Gesamentlike vrugte word gevorm uit 'n enkele saamgestelde blom en bevat baie eierstokke of vrugtebome. Voorbeelde hiervan is framboos en swartbessies. Veelvuldige vrugte word gevorm uit die versmelte eierstokke van veelvuldige blomme of bloeiwyse. 'n Voorbeeld van veelvuldige vrugte is die vy, moerbei en die pynappel. Eenvoudige vrugte word gevorm uit 'n enkele vrugbeginsel en kan een of baie sade bevat. Hulle kan vlesig of droog wees. By vlesige vrugte word die perikarp en ander bykomstige strukture die vlesige deel van die vrug tydens ontwikkeling. Die soorte vlesige vrugte is bessies, pomelos en pruime. [1] By bessies is die heel perikarp vlesig, maar dit sluit die eksokarp wat meer as 'n vel optree, uit. Daar is bessies wat bekend staan as pepo, 'n tipe bessie met 'n onlosmaaklike skil, of hesperidium, wat 'n skeibare skil het. 'n Voorbeeld van 'n pepo is die komkommer en 'n suurlemoen is 'n voorbeeld van 'n hesperidium. Die vlesige gedeelte van die pome word ontwikkel uit die blommebuis en soos die bessie is die meeste perikarp vlesig, maar die endokarp is kraakbeenagtig, 'n appel Laastens is drupes bekend daarvoor dat dit een saad is met 'n vlesige mesokarp, 'n voorbeeld hiervan is die perske. Daar is egter vrugte waar die vlesige gedeelte ontwikkel is uit weefsels wat nie die vrugbeginsel is nie, soos in die aarbei. Die eetbare deel van die aarbei word gevorm uit die houer van die blom. As gevolg hiervan staan die aarbei bekend as 'n vals vrug of 'n bykomstige vrug. Daar is 'n gedeelde metode vir verspreiding van saad binne vlesige vrugte. Hierdie vrugte is afhanklik van diere om die vrugte te eet en die sade te versprei sodat hul bevolkingsgroepe kan oorleef. Droë vrugte ontwikkel ook uit die vrugbeginsel, maar in teenstelling met die vlesige vrugte is hulle nie afhanklik van die mesokarp nie, maar die endokarp vir saadverspreiding. Droë vrugte hang meer van fisieke kragte af, soos wind en water. Die sade van droë vrugte kan ook peulversplintering behels, wat behels dat die saad van die saadbedekking uitgeskiet word. By sommige droëvrugte kan (in uiterste gevalle) die peul ontplof, wat veroorsaak dat die saad oor lang afstande versprei word. Soos vlesige vrugte, kan droë vrugte ook van diere afhang om hul sade te versprei deur vas te hou aan die pels en vel van die dier, dit staan bekend as episoöchorie. Droë vrugte kan ook in oopspringende en nie-oopspringende vrugte geskei word. Droë oopspringende vrugte word beskryf as 'n vrug waar die peul 'n toename in interne spanning het om die saad vry te laat. Dit sluit in die soet ertjie, sojaboon, lusern, melkweer, mosterd, kool en papawer. Droë, nie-oopspringende vrugte verskil deurdat hulle nie hierdie meganisme het nie en bloot van fisieke kragte afhanklik is. Voorbeelde van spesies wat onafhanklike vrugte het, is sonneblomsaad, neute en paardebloem.
Evolusionêre geskiedenis wysig
Daar is 'n groot verskeidenheid strukture van vrugte oor die verskillende plantsoorte. Evolusie het gekies vir sekere eienskappe in plante wat hul fiksheid sal verhoog. Hierdie verskeidenheid het ontstaan deur die keuse van voordelige metodes vir die beskerming en verspreiding van saad in verskillende omgewings.[1] Dit is bekend dat droë vrugte teenwoordig was voordat vlesige vrugte en vlesige vrugte daarvan afgewyk het. 'n Studie wat na die familie Rubiaceae gekyk het, het bevind dat vlesige vrugte binne die familie minstens 12 keer onafhanklik ontwikkel het.[2] Dit beteken dat vlesige vrugte nie aan die volgende generasies deurgegee is nie, maar dat hierdie vorm van vrugte in verskillende spesies gekies is. Dit kan impliseer dat vlesige vrugte 'n gunstige en voordelige eienskap is omdat dit nie net die sade versprei nie, maar dit ook beskerm.[3] Daar is ook 'n verskeidenheid verspreidingsmetodes wat deur verskillende plante gebruik word. Die oorsprong van hierdie verspreidingsmetodes is gevind as 'n meer onlangse evolusionêre verandering. Van die verspreidingsmetodes het die plante wat diere gebruik nie op baie maniere van die oorspronklike eienskap verander nie. As gevolg hiervan kan aanvaar word dat die verspreiding van diere 'n doeltreffende verspreiding vorm, maar daar is geen bewyse dat dit die verspreidingsafstande verhoog nie. Daarom bly die vraag oor watter evolusionêre meganisme sulke dramatiese diversiteit veroorsaak. Daar is egter gevind dat eenvoudige veranderinge binne ontwikkelingsregulerende gene groot veranderings binne die anatomiese struktuur van die vrug kan veroorsaak. Selfs sonder om die meganisme van die biodiversiteit van vrugte te ken, is dit duidelik dat hierdie diversiteit belangrik is vir die voortsetting van plantpopulasies.
Anatomie van eenvoudige vrugte wysig
In bessies en steenvrugte vorm die perikarp die eetbare weefsel rondom die sade. By ander vrugte soos sitrus- en steenvrugte (Prunus) word slegs enkele lae van die perikarp geëet. By bykomstige vrugte ontwikkel ander weefsels in die eetbare gedeelte van die vrugte, byvoorbeeld die houer van die blom in aarbeie.
Lae van die perikarp wysig
By vlesige vrugte bestaan die perikarp tipies uit drie verskillende lae: die epikarp (ook bekend as eksokarp), wat die buitenste laag is; die mesokarp, wat die middelste laag is; en die endokarp, wat die binneste laag is wat die vrugbeginsel of die sade omring. In 'n sitrusvrug vorm die skil en die mesokarp die skil. In droë vrugte kan die lae van die perikarp nie duidelik onderskei word nie.
Epikarp wysig
Epicarp (van Grieks, "aan" of "op" + -karp, "vrug") is 'n botaniese term vir die buitenste laag van die perikarp (of vrug). Die epikarp vorm die taai buitenste vel van die vrug, as daar een is. Die epikarp word soms die eksokarp genoem, of, veral in sitrus, die flavedo.
Flavedo wysig
Flavedo bestaan meestal uit sellulosemateriaal, maar bevat ook ander komponente, soos essensiële olies, paraffienwas, steroïede en triterpenoïede, vetsure, pigmente (karotenoïede, chlorofille, flavonoïede), bittere beginsels (limonien) en ensieme.
By sitrusvrugte vorm die flavedo die perifere oppervlak van die perikarp. Dit bestaan uit verskillende sellae wat geleidelik dikker word in die interne deel; die epidermiese laag is bedek met was en bevat min stomata, wat in baie gevalle gesluit is wanneer die vrugte ryp is.
As hulle ryp is, bevat die flavedoselle karotenoïede (meestal xantofil) in chromoplaste, wat in 'n vorige ontwikkelingsfase chlorofil bevat het. Hierdie hormonaal beheerde progressie in ontwikkeling is verantwoordelik vir die vrug se verandering van groen na geel na rypwording.
Die binnekant van die flavedo is ryk aan meersellige liggame met sferiese of pirivorme, vol essensiële olies.
Mesokarp wysig
Die mesokarp (van Grieks: meso-, "middel" + -karp, "vrug") is die vlesige middelste laag van die perikarp van 'n vrug; dit word tussen die epikarp en die endokarp aangetref. Dit is gewoonlik die deel van die vrugte wat geëet word. Byvoorbeeld, die mesokarp vorm die grootste deel van die eetbare deel van 'n perske en 'n aansienlike deel van 'n tamatie. 'Mesokarp' kan ook verwys na enige vrugte wat deurgaans vlesig is.
In 'n hesperidium, soos in sitrusvrugte aangetref, word die mesokarp ook albedo of merg genoem. Dit is die binneste deel van die skil en word gereeld verwyder voor dit geëet word. By sitroenvrugte, waar die mesokarp die prominentste deel is, word dit gebruik om sukade (versuikerde skil) te produseer.
Endokarp wysig
Endokarp (van Grieks: endo-, "binnekant" + -karp, "vrugte") is 'n botaniese term vir die binneste laag van die perikarp (of vrug) wat direk rondom die sade is. Dit kan membraanagtig wees soos in sitrus, waar dit die enigste deel is wat verteer word, of dik en hard soos in die steenvrugte van die familie Rosaceae, soos perskes, kersies, pruime en appelkose.
By neute is dit die stenerige laag wat die pekanneute, okkerneute, ensovoorts omring, en wat verwyder word voordat dit ingeneem word.
By sitrusvrugte word die endokarp in dele geskei, wat segmente genoem word. Hierdie segmente is gevul met sapblare, wat die sap van die vrugte bevat.
Anatomie van grasvrugte wysig
Die korrels van grasse is enkelvoudige saadvrugte waarin die perikarp (vrugbeginselwand) en saadhuid in een laag versmelt is. Hierdie soort vrugte word 'n caryopsis (graanvrug) genoem. Voorbeelde hiervan is graankorrels, soos koring, gars en rys.
Die dooie perikarp droëvrugte verteenwoordig 'n uitgebreide laag wat aktiewe proteïene en ander stowwe kan berg om die oorlewingstempo van ontkiemende sade te verhoog.[4]
Bronne wysig
- Rendle, Alfred Barton (1911). "Fruit" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. 11 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 254–260.
Verwysings wysig
- ↑ 1,0 1,1 "Evolution of the fruit endocarp: molecular mechanisms underlying adaptations in seed protection and dispersal strategies". Frontiers in Plant Science (in English). 5: 284. 2014. doi:10.3389/fpls.2014.00284.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link) - ↑ "Evolution of fruit characters and dispersal modes in the tropical family Rubiaceae". Biological Journal of the Linnean Society (in Engels). 47: 79–95. September 1992. doi:10.1111/j.1095-8312.1992.tb00657.x.
- ↑ "Evolution of Rosaceae Fruit Types Based on Nuclear Phylogeny in the Context of Geological Times and Genome Duplication". Molecular Biology and Evolution. 34: 262–281. Februarie 2017. doi:10.1093/molbev/msw242.
- ↑ "Dead Pericarps of Dry Fruits Function as Long-Term Storage for Active Hydrolytic Enzymes and Other Substances That Affect Germination and Microbial Growth". Plants. 6 (4): 64. Desember 2017. doi:10.3390/plants6040064.