Wanderer-fantasie
- I. Allegro con fuoco (lêerinligting) — speel in blaaier (beta)
- Probleme om na lêer te luister? Sien die mediahulp.
Die Fantasie in C majeur, Op. 15 (D. 760), algemeen bekend as die Wanderer-fantasie, is 'n vier-beweging fantasie vir klavier wat in 1822 deur Franz Schubert gekomponeer is. Dit word wyd beskou as Schubert se mees uitdagende klavierkomposisie. Schubert het droogweg oor die werk opgemerk: "die duiwel kan dit maar speel," met verwysing tot sy eie onvermoë om die werk behoorlik te kan speel.[1]
Historiese agtergrond wysig
Schubert het hierdie werk aan die einde van 1822 gekomponeer, net nadat hy werk aan die Onvoltooide Simfonie (sy Agste Simfonie) gestaak het terwyl hy die onvolledige scherzo daarvan geskryf het. Dit is geskryf vir en opgedra aan Carl Emanuel Liebenberg von Zsittin, wat klavier onder Hummel gestudeer het, in die hoop op 'n bietjie vergoeding vir die toewyding.[2] Dit is nie net 'n tegnies formidabele uitdaging vir die kunstenaar nie, maar ook 'n struktureel formidabele vierbeweging-werk wat tema-en-variasies met sonatevorm kombineer. Elke beweging gaan oor na die volgende in plaas daarvan om met 'n finale definitiewe kadens te eindig, en elkeen begin met 'n variasie van die openingsfrase van sy lied "Der Wanderer", D. 489. Die tweede beweging, gemerk "adagio," stel die tema in feitlik dieselfde manier waarop dit in die lied aangebied word, terwyl die drie vinnige bewegings begin met variante in verkleining (dit wil sê verkorte nootwaardes): die eerste beweging, "allegro con fuoco ma non troppo," 'n monotematiese sonatevorm waarin die tweede tema 'n ander variant is, die derde, "presto", 'n scherzo in trippel meter, en die finale, eenvoudig gemerk "allegro," wat begin as 'n kwasi-fuga en toenemende virtuose eise stel aan die speler se tegniese en interpretatiewe vermoëns soos die werk afstorm op sy konklusie.
Struktuur wysig
Die hele werk is gebaseer op een enkele basiese motief waaruit alle temas ontwikkel is. Hierdie motief is gedistilleer uit die tema van die tweede beweging in C# mineur, wat 'n opeenvolging van variasies is op 'n melodie geneem uit die lied "Der Wanderer", wat Schubert geskryf het in 1816. Dit is hierdie stel variasies waaruit die werk se populêre naam afgelei is.
Die vier bewegings word sonder 'n pouse gespeel. Na die eerste beweging Allegro con fuoco ma non troppo in C majeur en die tweede beweging Adagio (wat begin in C# mineur en eindig in E majeur), volg 'n scherzo presto in A-mol majeur en die tegnies transendentale finale, wat in fugato begin terugkeer na die toonsoort van C majeur en al hoe meer uitdagend vir die pianis word namate dit na sy veeleisende, nie-fugale slot beweeg.
Liszt se rangskikkings wysig
Die Hongaarse komponis Franz Liszt, wat gefassineer was deur die Wanderer-fantasie, het dit verwerk vir klavier en orkes (S.366) en twee klaviere (S.653). Hy het ook die oorspronklike partituur geredigeer en 'n paar verskillende interpretasies in ossia bygevoeg en 'n volledige herrangskikking van die finale beweging gemaak (S.565a).
Opnames wysig
Daar bestaan verskeie opnames van die werk deur vername kunstenaars soos:
- Jenő Jandó, Naxos, 8.550846
- Sviatoslav Richter
- Alfred Brendel
- Naruhiko Kawaguchi (klavier deur Chris Maene ná Conrad Graf, 1817)
- Viviana Sofronitsky (klavier deur Paul McNulty ná Conard Graf, 1819)
- Paul Badura-Skoda (klavier deur Conrad Graf, omstreeks 1824)
- Daniel Paul Horn (klavier deur Conrad Graf, omstreeks 1829)
- Alexander Melnikof (klavier deur Alois Graff, omstreeks 1828-1935)
- Jan Vermeulen (klavier deur Nannette Streicher, 1826)
- John Khouri (klavier deur Joseph Böhm, omstreeks 1828)
Verwysings wysig
Eksterne skakels wysig
- Wanderer Fantasy: Partituur op die International Music Score Library Project