Wikipedia:Afrikaans-Nederlandse samewerking

(In Afrikaans:)

Hierdie bladsy is bedoel om enige inligting te versamel wat spesifiek help met die samewerking tussen Afrikaans- en Nederlandstaliges. Ons is baie dankbaar vir die hulp van die Nederlandstalige mense!

(In het Nederlands:)

Deze pagina is bedoeld om informatie te verzamelen die de samenwerking tussen Nederlands- en Afrikaanstaligen helpt te bevorderen. De bereidwilligheid van Afrikaanstaligen om taalkundige verbeteringen aan te brengen wordt bijzonder op prijs gesteld!

Artikels wat vertaal moet word, word op Wikipedia:Bladsye vir vertaling gelys. 'n Artikel wat nagegaan moet word op Wikipedia:Bladsye wat nagegaan moet word

Notas oor Afrikaans en Suider-Afrika

Nederlanders en Nederlandstaliges kan gerus die volgende in gedagte hou:

• Suid-Afrika en Namibië (lg. waar Afrikaans ook gebruik word) lê in die suidelike halfrond - ons het teenoorgestelde seisoene as Europa.
• Party (=sommige) Afrikaanse Wikipediane woon wel in die buiteland
• Afrikaans gebruik 'n dubbele ontkenning - pasop vir misverstande.
• Wees bedag op valse vriende - woorde wat dieselfde lyk, maar waarvan die betekenis hemelsbreed verskil.
• Geen afstoot word bedoel met die woorde "Hollander" of "Hollands" nie. Dit is hoe daar algemeen na Nederlanders en Nederlands verwys word in Suid-Afrika. Selfs deur Suid-Afrikaners van Nederlandse oorsprong.
• Afrikaans gebruik hoofletters vir maandname (bv. Januarie, Februarie, ...). [Nederlands verkies 'n kleinletter vir hul maande]
• Die konsonantkombinasie "ch" word bittermin gebruik ("g" in Afrikaans)
• Die konsonant "c" word bittermin gebruik ("s" of "k" - die uitspraak help)
• Afrikaans gebruik 'n spasie om duisende van mekaar te skei en spesifiek   ('n spasie wat nie oor 'n reëleinde breek nie)
• Afrikaans gebruik 'n komma (,) as desimale teken
• Afrikaans gebruik nie haar as verwysingswoord vir nie-lewende dinge nie, byvoorbeeld: Die see en sy golwe. Veral die gebruik van haar by motors en skepe is 'n onding!

Woordelys / frases

Afrikaans	Nederlands	Engels/opmerking
analis(te)	analist(en)	analist(s)
amper, byna	bijna	* almost
as	als	if
bees	koe, rund	cattle
deur	door	door
die	de/het (!!)	the
dier	beest, dier	beast, animal, bug
een	één	one
effens	een beetje, enigzins	a little, somewhat
eksterne skakels	externe links/externe koppelingen	external links
het (!!)	heb/hebt/heeft/hebben	have/has
intussen/alreeds	alvast	* meanwhile/already
is	(ik) ben / (jij) bent / (hij) is / (wij/ze) zijn	(I) am / (you) are / (he) is / (we/they) are
mekaar	elkaar; mekaar (alleen spreektaal)	each other
'n	een, 'n	a / an (Altyd kleinletter, aan begin van sin kry volgende woord hoofletter)
naamlik	namelijk	Nederlandse ...lijk-vorme word konsekwent ...lik in Afrikaans
net, slegs	alleen, slechts	only
net-net, amper	amper	hardly, almost not
nou	nu; nou (alleen spreektaal)	now
oë	ogen	Ook oorlogen -> oorloë
oor	over	about
party (telw.)	sommige	some
partykeer/soms	soms	sometimes
soos	zoals	like
sê	zeg	say
spieël	spiegel	mirror
staan	sta	stand
teëkom	tegenkomen	encounter
teen	tegen	against
vir	voor	for
vrywel	vrijwel
wees	zijn, wezen	sien hier (to be)

Gereedskap

• Afrikaanse speltoetsers vir OpenOffice.org en Mozilla Firefox
• Afrikaanse rekenaarterme
• Woordeboeke en Woordelyste:
  • Afrikaans - Nederlands: http://dictionaries.travlang.com/AfrikaansDutch/
  • Afrikaans - Nederlands: Afrikaans-Nederlandse Woordelys
  • Nederlands - Afrikaans: http://dictionaries.travlang.com/DutchAfrikaans/
  • Ook behulpsaam: Interglot (Engels, Nederlands, Zweeds, Duits, Frans, Spaans) - Baie volledig. http://www.interglot.com
• Nederlandse beskrywende woordeboek : http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/

Nederlandse IJ

Die Nederlandse IJ is 'n effens spesiale letter. Omdat die ij in handskrif gelyk is aan i + j, word die ij ("lange ij" genoem) in die Nederlandse taal in druktaal ook as i + j geskryf. Op die die tipografiese vlak bly die ij een letter, maar nie op die leksikografiese vlak nie. Byvoorbeeld, die woord "ys" word in Nederlands geskryf als "ijs", maar in die Afrikaanse woordeboek vind 'n mens dié woord tussen 'x' en 'z', en in die Nederlandse woordeboek kry 'n mens hom by 'i', tussen 'h' en 'j'. Vir 'n paar eeue is daar 'n diskussie aan die gang omtrent die vraag of die ij dieselfde letter is as die Griekse y (ypsilon). Omdat die Griekse y in Afrikaans gelos is (bv. Egypte -> Egipte) het die Afrikaner die diskussie beëindig en word die IJ geskryf as Y. In Nederlands bestaan die 'Griekse 'y', maar net in (Griekse) leenwoorde en name soos 'etymologie', 'hyper-', Egypte' en 'Thrasymachos'.

Meer inligting: nl:IJ (letter)

Werkwoorde

Vir 'n volledige oorsig van die ooreenskomste én verskille tussen Afrikaans en Nederlands sien: Verwantschap tussen Afrikaans en Nederlands op die Nederlandse Wikipedia.

Vir 'n oorsig van slegs die verskille tussen Afrikaans en Nederlands sien: Verskille tussen Afrikaans en Nederlands op die Afrikaanse Wikipedia.

Die werkwoordestelsels in Nederlands en Afrikaans verskil op twee punte:

• Afrikaans het geen werkwoordvervoeging nie
  • Voorbeeld:
    • Ik loop <-> Ek loop
    • Hij loopt <-> Hy loop
    • Wij lopen <-> Ons loop
• Die onvoltooide verlede tyd bestaan nie (dus; daar is nie juis 'n preteritumvorm in Afrikaans nie, behalwe vir vaste vorme soos 'wou', 'had', 'sou' en 'was')

Aangesien die onvoltooide verlede tyd 'n fundamentele verkil is tussen Nederlands en Afrikaans sal ons daar 'n bietjie meer oor skryf om dit te verduidelik.

Kortliks, jy hoef net te onthou dat daar in Nederlands 'n onderskeid gemaak word tussen 'n voltooide verlede deelwoord (ons kan maar sê soos: "ek het gereis" of Engels "I have travelled") en die onvoltooide verlede tyd (Engels "I travelled").

Sê nou jy ontvang besoekers by die huis. Die besoeker sê:

"Onderweg regende het verschrikkelijk hard".

Die besoeker gebruik die onvoltooide verlede tyd (regende = regen + de) omdat dit gereën het op pad na jou toe. Dus daar was 'n reënbui gewees. Hy weet nie of dit nou weer gaan reën nie. Maar dit maak nou nie saak of dit later weer sal reën nie. (Indien dit die heeltyd aanhou reën, dan sou hy gesê het: "Het regent" of "Het is aan het regenen.", wat nie verlede tydsvorme is nie)

Jy antwoord:

"Nou, het heeft hier ook geregend."

Omdat jy vir seker weet dat die reënbui verby is, gebruik jy die voltooide verlede tyd. Die v.v.t. is die vorm wat ook in Afrikaans voorkom.

Die o.v.t. is 'n bietjie vergelykbaar met die "simple past" in Engels, maar nie dieselfde nie. Waar in Engels die "simple past" gebruik word, kan in Nederlands die o.v.t. gebruik word, maar die omgekeerde is nie noodwendig die geval nie! In veel gevalle het 'n Nederlandssprekende 'n keuse tussen die o.v.t. en v.v.t.. In die meeste gevalle kies hy vir die o.v.t.. Om 'n Nederlandse teks te vertaal sal in baie gevalle die o.v.t. in die v.v.t. omgeskryf moet word.