Wikipedia:Voorbladartikel week 11 2019
Dame Elizabeth Rosemond Taylor (27 Februarie 1932 – 23 Maart 2011), ook bekend as Liz Taylor, was ’n Engels-Amerikaanse aktrise, sakevrou en filantroop. Sy het haar loopbaan as aktrise in die vroeë 1940's begin en was een van die gewildste sterre van die klassieke Hollywood van die 1950's. Sy het tot in die 1960's ’n suksesvolle loopbaan gehad en vir die res van haar lewe ’n bekende openbare figuur gebly. In 1999 het die Amerikaanse Rolprentinstituut haar as die sewende grootste vroulike silwerdoeklegende van die klassieke Hollywood aangewys.
Taylor is in Londen gebore as die dogter van ryk, vooraanstaande Amerikaanse ouers. Die gesin het in 1939 teruggetrek na Los Angeles en sy het gou ’n kontrak by Universal Pictures gekry. Haar eerste fliekrol in 1942 was klein en haar kontrak is nie hernu nie. Sy het daarna by Metro-Goldwyn-Mayer aangesluit en haar deurbraak in National Velvet (1944) gemaak. Sy was een van die ateljee se gewildste tienersterre en het in die vroeë 1950's volwasse rolle begin vertolk. Die eerste was in die komedie Father of the Bride (1950), en sy het goeie resensies gekry vir haar spel in die drama A Place in the Sun (1951).
Sy het in dié tyd nie gehou van die rolle wat sy gekry het en van die ateljee se beheer oor haar lewe nie en het oorweeg om haar loopbaan te beëindig. Van die middel 1950's af het sy egter rolle begin kry wat sy meer geniet het, soos in die epiese drama Giant (1956). In die volgende jare was sy in verskeie prente te sien wat kommersieel suksesvol was en goeie resensies gekry het. Dit sluit in twee verwerkings van toneelstukke deur Tennessee Williams: Cat on a Hot Tin Roof (1958) en Suddenly, Last Summer (1959); vir laasgenoemde het sy ’n Golden Globe gewen. Hoewel sy nie gehou het van haar rol as ’n hoëklasprostituut in BUtterfield 8 (1960), haar laaste rol vir MGM, nie het sy ’n Oscar vir haar spel gewen.
Taylor is toe ’n rekordbedrag van $1 miljoen betaal vir haar rol in die epiese geskiedenisfliek Cleopatra (1963), in daardie stadium die duurste prent wat nog gemaak is. Tydens die verfilming het Taylor en haar medester Richard Burton ’n buite-egtelike verhouding aangeknoop wat ’n skandaal veroorsaak het. Ondanks openbare afkeer, het hulle hul verhouding voortgesit en is hulle in 1964 getroud. Die media het hulle "Liz en Dick" gedoop, en hulle het in 11 prente saam verskyn, insluitende The V.I.P.s (1963), The Sandpiper (1965), The Taming of the Shrew (1967) en Who's Afraid of Virginia Woolf? (1966). Taylor het die beste resensies van haar loopbaan vir Woolf gekry, asook haar tweede Oscar en verskeie ander pryse. Sy en Burton is in 1974 geskei, maar het kort daarna versoen geraak en is in 1975 weer getroud. Die tweede huwelik is in 1976 beëindig.
Taylor se loopbaan het in die laat 1960's begin agteruitgaan, hoewel sy tot in die middel 1970's nog in rolprente te sien was. Daarna het sy gefokus op die loopbaan van haar sesde man, senator John Warner. In die 1980's het sy haar eerste beduidende verhoogrol vertolk en in verskeie TV-prente en -reekse verskyn en was sy die eerste beroemde wat haar eie parfuum bekend gestel het. Nadat sy emosioneel geraak is deur die afsterwe van haar vriend Rock Hudson, wat in 1985 aan vigs oorlede is, was sy een van die eerste sterre wat aan MIV/vigs-aktivisme deelgeneem het. Sy was in 1985 ’n medestigter van die American Foundation for AIDS Research en het in 1991 die Elizabeth Taylor-vigsstigting op die been gebring. Van die vroeë 1990's tot met haar dood het sy haar tyd aan filantropiese werk bestee. Sy het verskeie pryse daarvoor ontvang, onder meer die Presidensiële Burgersmedalje van Amerika.
Deur Taylor se loopbaan was haar persoonlike lewe die onderwerp van konstante media-aandag. Sy het agt keer met sewe mans getrou, ernstige siektes oorleef en ’n stralerjakkerlewe gelei; sy het onder meer een van die duurste juweliersversamelings in die wêreld gehad. Ná baie jare van swak gesondheid is sy in 2011 op 79-jarige ouderdom aan kongestiewe hartversaking dood.