Wikipedia:Voorbladartikel week 41 2021
Joachim Nikolaus von Dessin (* 1704 in Rostock; † 1761 in Kaapstad) word deur die bemaking van sy 3 856 boekdele (insluitend 9 atlasse en 72 manuskripte) en ander rariteite (Dessiniarium) aan die NG Kerk (Kaapse Kerk), soos in sy testament bemaak op 2 Julie 1761, onthou as die grondlegger van die Suid-Afrikaanse openbare biblioteek. Sy "herebiblioteek" was die grootste versameling boeke in die Kaapstad van die 18de eeu, en vorm die kern waaromheen die hele Suid-Afrikaanse biblioteekwese ontwikkel het.
Joachim Nikolaus von Dessin is in 1704 te Rostock gebore uit ‘n ou Mecklenburgse aristokratiese familie. Hy was die oudste van twee seuns van Christian Adolf von Dessin en Margaretha Elisabeth (née Von Hünemörder). Sy vader was 'n offisier in diens van koning Karel XII van Swede, hy word krygsgevange geneem en leef in 1718 as “Gevangene op Parool” in Rostock; wat totale verarming vir die gesin meebring.
Joachim Nikolaus verlaat reeds vroeg die ouerhuis. Gewoonlik word slegs genoem Von Dessin het as 13-jarige tot die hofhouding toegetree, waar hy as page gewerk het vir die Markgraaf Albert Friedrich von Brandenburg, ‘n neef van Koning Frederik I Pruise, en hoe hy later sy skoolopleiding ontvang het aan die Koninklike Joachimsthaler Gimnasium in Berlyn.
- Nalatenskap
Die boeke wat Von Dessin nagelaat het, het oorspronklik in sy woning se studeerkamer gestaan. Teen die mure was daar boekrakke en kaste met glasdeure waarin die 3 856 boekdele gehou is. Dit was die grootste versameling in Kaapstad van die 18de eeu. Hoewel die boekrakke min ruimte vir iets anders gelaat het, het daar in die vertrek nege skilderytjies en 'n ovaal spieël met vergulde raam gehang, asook 'n kabinet waar daar rariteite geberg is, soos dit 'n agtiende-eeuse herebiblioteek betaam het. Hierdie versameling is binne 34 jaar opgebou; merkwaardig in die sin dat die Kaap op daardie tydstip geen boekwinkel, drukpers of uitgewery geken het nie.
Die biblioteek is vermoedelik nie alleen deur hom nie, maar ook deur sy vriende gebruik. Privaatbiblioteke of boekerye was in die 18de en 19de eeu onder die vermoëndes egter niks buitengewoon nie, en dikwels sou die boekeversameling aan die volgende geslag bemaak word. Al dien hierdie privaatbiblioteke as getuienis van die intellektuele lewe van die room van die oes, kon dit selde as die kern van die openbare biblioteekwese dien of aanleiding gee tot die opbou van die Suid-Afrikaanse biblioteekwese. Hiervan is Von Dessin se versameling die uitsondering.