Hamal
Hamal (ook Alpha Arietis of α Ari genoem) is die helderste ster in die sterrebeeld Ram (Aries).[8][9] Met ’n skynbare magnitude van 2[2] is dit een van die helderste sterre aan die naghemel. Dié reusester, wat dalk ’n planeet het met ’n massa groter as Jupiter s’n,[4] is sowat 65,8 ligjare van die Sonnestelsel af.[1]
Hamal
| ||||
| ||||
| Die ligging van Hamal (in die rooi sirkel). | ||||
| Sterrebeeld | Ram | |||
| Bayer-naam | Alpha Arietis | |||
| Spektraaltipe | K2 III Ca-1 | |||
| Soort | Reusester | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 02h 07m 10.40570s[1] | |||
| Deklinasie | +23° 27′ 44.7032″[1] | |||
| Skynmagnitude (m) | 2[2] | |||
| Absolute magnitude (M) | +0,47 ± 0,04[3] | |||
| B-V-kleurindeks | +1,15[2] | |||
| U-B-kleurindeks | +1,13[2] | |||
| Besonderhede | ||||
| Massa (M☉) | 1,5 ± 0,2[4] | |||
| Radius (R☉) | 14,9 ± 0,3[5] | |||
| Ligsterkte (L☉) | 91 ± 6[5] | |||
| Ouderdom (jaar) | 3,4 ± 1,9[6] | |||
| Temperatuur (K) | 4 480[5] | |||
| Rotasiespoed (km/s) | 3,44[4] | |||
| Metaalinhoud [Fe/H] | -0,25[5] | |||
| Eienskappe | ||||
| Veranderlikheid | Vermoedelik[7] | |||
| Ander name | ||||
| Hemal, Hamal, α Ari, Alpha Arietis, 13 Arietis, BD+22 306, FK5 74, GC 2538, GJ 84.3, GJ 9072, HD 12929, HIP 9884, HR 617, LTT 10711, NLTT 7032, PPM 91373, SAO 75151[8] | ||||
| ||||
Eienskappe
wysigDie ster se spektraaltipe is K2 III Ca-1. Die ligsterkteklas "III" dui daarop dat dit ’n reusester is wat al sy waterstof opgebruik en weg van die hoofreeks beweeg het, en hom nou in die rooireusetak bevind.[10] Die "Ca-1"-deel van die klassifikasie dui swakker absorpsielyne van kalsium in sy spektrum aan. Sedert 1943 dien die spektrum van die ster as een van die stabiele ankerpunte waarvolgens ander sterre geklassifiseer word.[11]
Hamal het na raming sowat 50%[4] meer massa as die Son, terwyl sy deursnee 15 keer groter is.[5] Dit het ’n metaalinhoud van sowat die helfte van die Son s’n[5] en is sowat 91[5] keer so helder. Dit is na verwagting effens veranderlik, met ’n omvang van sowat 0,06 in magnitude.[7]
In 2011 is die moontlike teenwoordigheid van ’n planeet deur Byeong-Cheol Lee et al. aangeteken. Dit is met die radialesnelheidsmetode opgespoor na aanleiding van metings tussen 2003 en 2010 in Korea. Dit is minstens 1,8 keer so groot soos Jupiter en die geraamde halwe lengteas van sy wentelbaan is 1,2 AE.[4]
| Planeet of skyf (vanaf ster) |
Massa | Halwe lengteas (AE) |
Wentelperiode (dae) |
Eksentrisiteit | Baanhelling (°) |
Radius |
|---|---|---|---|---|---|---|
| b | ≥ 1,8 ± 0,2 MJ | 1,2 | 380,8 ± 0,3 | 0,25 ± 0,03 | — | — |
Name
wysigDie ster se Bayer-naam is "Alpha Arietis" en sy Flamsteed-naam is "13 Arietis". Die tradisionele naam, "Hamal" of "Hemal", kom van die Arabiese term راس الحمل rās al-ħamal, "kop van die ram", na aanleiding van die naam vir die hele sterrebeeld, Al Ħamal, "die ram".[13]
In 2016 het die Internasionale Astronomiese Unie se sternaamwerkgroep (WGSN) die naam "Hamal" vir die ster goedgekeur.[14]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 van Leeuwen, F. (November 2007), "Validation of the new Hipparcos reduction", Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664, doi:10.1051/0004-6361:20078357, Bibcode: 2007A&A...474..653V
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Johnson, H. L.; et al. (1966). "UBVRIJKL photometry of the bright stars". Communications of the Lunar and Planetary Laboratory. 4 (99). Bibcode:1966CoLPL...4...99J.
- ↑ Carney, Bruce W. et al. (March 2008), "Rotation and Macroturbulence in Metal-Poor Field Red Giant and Red Horizontal Branch Stars", The Astronomical Journal 135 (3): 892–906, doi:10.1088/0004-6256/135/3/892, Bibcode: 2008AJ....135..892C
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Lee, B.-C. et al. (May 2011), "A likely exoplanet orbiting the oscillating K-giant α Arietis", Astronomy & Astrophysics 529: A134, doi:10.1051/0004-6361/201016293, Bibcode: 2011A&A...529A.134L
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Piau, L. et al. (February 2011), "Surface convection and red-giant radius measurements", Astronomy and Astrophysics 526: A100, doi:10.1051/0004-6361/201014442, Bibcode: 2011A&A...526A.100P
- ↑ Bonfanti, A.; et al. (2015). "Revising the ages of planet-hosting stars". Astronomy and Astrophysics. 575. A18. arXiv:1411.4302. Bibcode:2015A&A...575A..18B. doi:10.1051/0004-6361/201424951.
- ↑ 7,0 7,1 NSV 725, database entry, New Catalogue of Suspected Variable Stars, the improved version, Sternberg Astronomical Institute, Moscow, Russia. Accessed on line December 16, 2008.
- ↑ 8,0 8,1 HR 617, database entry, The Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version), D. Hoffleit and W. H. Warren, Jr., CDS ID V/50. Accessed on line December 16, 2008.
- ↑ Hamal Geargiveer 8 Desember 2008 op Wayback Machine, Stars, Jim Kaler. Accessed on line December 16, 2008.
- ↑ Stoesz, Jeffrey A.; Herwig, Falk (April 2003), "Oxygen isotopic ratios in first dredge-up red giant stars and nuclear reaction rate uncertainties revisited", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 340 (3): 763–770, doi:10.1046/j.1365-8711.2003.06332.x, Bibcode: 2003MNRAS.340..763S
- ↑ Garrison, R. F. (December 1993), "Anchor Points for the MK System of Spectral Classification", Bulletin of the American Astronomical Society 25: 1319, Bibcode: 1993AAS...183.1710G, archived from the original on 2019-06-25, https://web.archive.org/web/20190625094716/http://www.astro.utoronto.ca/~garrison/mkstds.html, besoek op 2012-02-04
- ↑ Schneider, Jean (2011), "Notes for Planet alf Ari b", Extrasolar Planets Encyclopaedia, http://exoplanet.eu/planet.php?p1=alf+Ari&p2=b, besoek op 2011-10-12
- ↑ Allen, Richard Hinckley (1899), Star-names and Their Meanings, New York: G. E. Stechert, pp. 78, 80, https://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ
- ↑ "Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1" (PDF). Besoek op 28 Julie 2016.
Eksterne skakels
wysig- GJ 84.3, Hamal in die Gliese–Jahreiß-katalogus (Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars, W. Gliese en H. Jahreiss, 1991, CDS ID V/70A.)
- Foto van Hamal van Aladin.
- "The Constellations and Named Stars", Purple Hell.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
