Aartsbasiliek van Sint Johannes Lateraan
Die Aartsbasiliek van Sint Johannes Lateraan (Italiaans: San Giovanni in Laterano) of voluit die Aartsbasiliek van die Allerheiligste Verlosser is 'n basiliek aan die Piazza del Laterano, digy die Lateraanse paleis in die Italiaanse hoofstad Rome. Die basiliek is een van die sewe pelgrimskerke van Rome, asook die oudste, en wat die kerklike rang daarvan betref, die vernaamste van die vier pouslike basilieke in Rome.
Geskiedenis wysig
Keiser Konstantyn die Grote het die basiliek na aanvang van die Edik van Milaan in 313 begin. Dit maak dit die oudste kerkgebou in Rome. Met 'n lengte van 100 meter en 'n breedte van 65 meter was hierdie kerk 'n groot basiliek, selfs vir Romeinse standaarde van die dag. Die inisiasie daarvan het in 324 plaasgevind. In 869 is die gebou deur 'n aardbewing vernietig. Daar is min oorblyfsels van die oorspronklike basiliek oor.
Die huidige gebou dateer uit 1650. In die jaar het Pous Innocentius X die argitek Francesco Borromini ter herdenking van die Heilige Jaar opdrag gegee om die bouvallige en herboude ou Middeleeuse kerk tot 'n moderne kerk te omskep. Borromini het die vloerplan en struktuur van die oorspronklike kerk ongeskonde gelaat, en die huidige Barok-kerkruimte daarop ontwerp. Die houtplafon van die ou basiliekruimte wat die pous bewaar wou hê, skep 'n skerp kontras. Die Gotiese baldakyn bo die hoë altaar uit die 14de eeu is ook bewaar. In 1733-1736 is die huidige kenmerkende vooraansig deur Alessandro Galilei bygevoeg. Die pous se setel was in dié basiliek geleë, maar die funksie is in die Middeleeue oorgeneem deur die Sint Pieterskerk in die Vatikaanstad. Die basiliek met die gepaardgaande Lateraanse paleis, asook die voormalige woning van die pous, is sedert 1929 in besit van die Heilige Stoel.
Katedraal van Rome, en hoofkerk van die wêreldkerk wysig
Die Aartsbasiliek van Sint Johannes Lateraan dra vir Rooms-Katolieke 'n besondere betekenis. As biskopskerk (Katedraal) van die Bisdom van Rome, waarvan die huidige Pous Franciscus biskop is, is dit formeel die hoofkerk van die wêreldkerk (en as sodanig belangriker in rang as selfs die Sint Pieterskerk). Hierdie aanwysing kan op die vooraansig van die kerk gelees word: Sacrosancta lateranensis ecclesia omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput (Allerheiligste kerk van Lateraan, moeder en hoof van alle kerke van hierdie stad en van die wêreld).
Die fees van die inwyding van die basiliekruimte op 9 November word daarom regdeur die kerk gevier. As hierdie fees derhalwe op 'n Sondag val, kry dit voorrang bo die gewone Sondagliturgie.
Basilica maior wysig
Die kerk beskik oor die titel "basilica maior". Dit maak die Aartsbasiliek van Sint Johannes Lateraan een van die vier pouslike basilieke van Rome. Die ander is die Santa Maria Maggiore, die heilige Paulus buite die mure en die Sint Pieterskerk.
Gebou en kunswerke wysig
Borromini se basiliek uit 1650 bestaan uit 'n skip met twee gange aan weerskante. Die doopkapel wat in die 5de eeu herbou is, is die enigste middeleeuse oorblyfsel. Die agterliggende geboue is vir 'n tydperk deur die pous as woning gebruik.
Kunswerke wysig
Van die vele kunswerke wat die basiliek versier, is daar enkele werke van Vlaamse kunstenaars. In die transept links voor is 'n beeld van "Moses" deur Gilis van den Vliete en die beeld van Melchisedec deur Nicolas Mostaert. [1]
Beskermeer wysig
Die kerk is opgedra aan Jesus Christus self. Dit is ook gewy aan Johannes die Doper en Johannes die Evangelis.
Baptisterium wysig
Aan die agterkant van die kerk kan 'n losstaande doopkapel gevind word.
Scala Santa wysig
Die plein oorkant die Aartsbasiliek van Sint Johannes Lateraan bied 'n uitsig oor die "Scala Sancta" of Heilige Trappe wat Jesus tydens sy verhoor geklim het. Die oorspronklike trap is met hout bedek en mag nie per voet bestyg word nie. Die trap lei na die Heiligste van Heiligstes en word met die knieë bestyg as 'n vorm van boetedoening.
Eksterne skakels wysig
Notas wysig
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
Verwysings wysig
- ↑ (it) Trecani.it - Nicolos Pipi aka Nicolaus Mostaert aka Niccolo Fiammingo maakte Melchisedec