Ajatolla Ali Chamenei (Persies: سید علی حسینی خامنه‌ای‎‎, [ʔæˈliː hoseiˈniː χɒːmeneˈʔiː], ; 1939-) is die godsdienstige leier van Iran. Hy het ajatolla Roeholla Chomeini in 1989 opgevolg. Die Irannese beskou hom as God se verteenwoordiger op aarde en hy beklee die hoogste magsposisie in die land.[3] Hy was ook van 1981 tot 1989 die president van Iran.

Ali Chamenei
Ali Chamenei

2de Opperleier van die
Islamitiese Republiek van Iran
Ampsbekleër
Termynaanvang
4 Junie 1989
Voorafgegaan deur Roeholla Chomeini

3de President van Iran
Ampstermyn
13 Oktober 1981 – 3 Augustus 1989
Eerste minister Mir-Hossein Mousavi
Voorafgegaan deur Mohammad-Ali Rajai
Opgevolg deur Akbar Hashemi Rafsanjani

Lid van die Vergadering van Deskundiges
Ampstermyn
15 Augustus 1983 – 21 Februarie 1991

Lid van die Parlement van Iran
Ampstermyn
28 Mei 1980 – 13 Oktober 1981

Persoonlike besonderhede
Gebore 19 April 1939 (1939-04-19) (85 jaar oud)
Masjhad, Chorasan, Iran
Politieke party Onafhanklik (1989–hede)
Islamitiese Republikeinse Party (1979–1987)
Gesamentlike Geestelike Vereniging (1977–1989)[1]
Eggenoot/-note Khojaste Bagherzadeh (1964–hede)
Kind(ers) Mostafa, Mojtaba, Masoud, Meysam, Hoda, Boshra
Religie Sjia Islam
Handtekening

Militêre Diens
Lojaliteit Vlag van Iran Iran
Diens/Tak Islamitiese Revolusionêre Wagte
Jare in diens 1979–1980
Rang Hoof van Revolusionêre Wagte[2]

Chamenei was 'n volgeling en vertroueling van Roeholla Chomeini en as sodanig 'n teenstander van die Westerse politiek van sjah Mohammad Reza Pahlavi. Tussen 1964 en 1978 is hy om dié rede gereeld gevange geneem. Ná die val van die sjah in 1978 word hy lid van die Islamitiese Revolusionêre Raad, 'n minister en 'n Vrydag-imam in Teheran. As voorganger in die gebed op Vrydagmiddae het hy opruiende preke in die hoofstad gelewer, waarmee hy gelowiges in vervoering gehad het.

Op 27 Junie 1981 oorleef hy 'n aanslag op sy lewe. Tydens 'n perskonferensie ontplof 'n bom wat in 'n kassetopnemer weggesteek was. Hoewel Khamenei reg langs die opnemer gesit het, oorleef hy die aanslag. Hy is sedertdien aan sy regterhand gestrem. Vir sy volgelinge is dit 'n bewys dat hy 'n "lewende" martelaar is.

Ná die moord op Mohammad Ali Rajai is Khamenei deur 'n oorgrote meerderheid tot president van Iran verkies. So word hy dan die eerste geestelike wat hierdie amp in Iran beklee. As president het hy ook die Islamitiese Republikeinse Party gelei. Net soos sy voorganger, Chomeini, het Chamenei byna onbeperkte mag oor alle staatsinstellings uitgeoefen.

In 1985 is hy vir 'n tweede termyn herkies. In teenstelling met sy voorganger, Abolhassan Bani Sadr, kom hy selde met die godsdienstige leier van Iran in konflik. Ná die dood van Chomeini is Chamenei op 4 Junie 1989 tot godsdienstige leier (die hoogste leier) van Iran verkies.

Chamenei staan konserwatiewe Islamisme voor, wat selde hervormings toelaat. Hierby vind hy steun van die Raad van Hoeders wat in die 1980's gestig is. Hierdie raad bestaan uit ses Sjiitiese moellahs en ses juriste en waak oor alle politieke aanstellings, parlementsbesluite en oor die toepassing van sensuur.

Aan die einde van die 1990's laat hy enkele hervormings toe om 'n einde aan Iran se internasionale geïsoleerde posisie te maak. Die hervormingsbeweging het in 1997, na die verkiesing van Mohammad Chatami tot president, in volle gang gekom.

Verwysings

wysig
  1. "جامعه روحانيت مبارز جوان مي‌شود" [Combatant Clergy Association gets younger] (in Persies). Fararu. 8 Julie 2012. 118101. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2018. Besoek op 18 Junie 2017.
  2. "Detailed biography of Ayatollah Khamenei, Leader of Islamic Revolution" (in Engels). Khamenei.ir. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 April 2020. Besoek op 18 Junie 2017.
  3. HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8

Eksterne skakels

wysig