Angkor Thom
Angkor Thom (Khmer: អង្គរធំ; letterlik "Groot Stad") of, dalk meer korrek, Nokor Thom (នគរធំ) in die huidige Kambodja was die laaste en langste hoofstad van die Khmer-ryk. Dit is in die 12de eeu deur koning Jayavarman VII gestig.[1]:378–382[2]:170 Dit beslaan ’n gebied van 9 km2 en bevat verskeie monumente van vroeëre tydperke sowel as dié wat deur Jayavarman en sy opvolgers laat bou is.
| Angkor Thom | ||
.jpg)
| ||
| Die noordelike poort van Angkor Thom. | ||
| Koördinate | 13°26′28.2″N 103°51′31.8″O / 13.441167°N 103.858833°O | |
| Plaaslike naam | អង្គរធំ | |
| Land |  Kambodja
| |
| Soort | Argeologiese terrein | |
| Streek | Suidoos-Asië | |
| Geskiedenis | ||
| Bouer | Jayavarman VII | |
| Gestig | Laat 12de eeu (voltooi) | |
| Tydperk | Middeleeue | |
| Kulture | Khmer-ryk | |
| Bewoners | Dalk 80 000 tot 150 000 | |
In die middel van die stad is Jayavarman se staatstempel, die Bayon. Die ander belangrike terreine is om Oorwinningsplein net noord daarvan geleë.
Geskiedenis
wysig_(6918753837).jpg)
Angkor Thom is gestig as die hoofstad van Jayavarman VII se ryk en was die middelpunt van ’n enorme bouprogran. ’n Inskripsie wat in die stad ontdek is, verwys na Jayavarman as die bruidegom en die stad as sy bruid.[3]:121
Dit lyk egter of Angkor Thom nie die eerste Khmer-hoofstad op die terrein was nie. Yasodharapura, van drie eeue vroeër, se middelpunt was effens verder noordwes geleë, en dit en Angkor Thom oorvleuel plek-plek. Die belangrikste vroeëre tempels in die stad is die voormalige staatstempel Baphuon asook Phimeanakas, wat deel van die Koninklike Paleis uitgemaak het. Die Khmer het nie duidelik onderskei tussen Angkor Thom en Yashodharapura nie: Selfs in ’n inskripsie uit die 14de eeu word die ou naam gebruik.[3]:138 Die naam Angkor Thom is in die 16de eeu gebruik.
Die laaste tempel wat sover bekend in Angkor Thom gebou is, was Mangalartha, wat in 1295 ingewy is. Daarna is die bestaande strukture van tyd tot tyd opgeknap, maar nuwe geboue se materiaal was nie duursaam nie en het nie behoue gebly nie.
Die Ayutthaya-koninkryk onder koning Borommarachathirat II het Angkor Thom verwoes en die Khmer onder Ponhea Yat gedwing om hul hoofstad suidoos te skuif.[4]:29 Die een of ander tyd voor 1609 is Angkor Thom verlate agtergelaat, want toe het ’n vroeë Westerse besoeker geskryf van ’n onbewoonde stad, "so fantasties soos die Atlantis van Plato".[3]:140 Angkor Thom het vermoedelik ’n bevolking van 80 000 tot 150 000 gehad.
Styl
wysig
Angkor Thom is in die Bayon-styl – dit het groot geboue, die gebruik van lateriet is algemeen, daar is torings van gesigte by elke ingang na die stad en reusefigure by elk van die torings wat nagas (slangwesens) vashou.
Die terrein
wysig
Die stad lê aan die westeroewer van die Siem Reap-rivier, ’n sytak van Tonle Sap. Die suidelike poort is 7,2 km noord van Siem Reap en 1,7 km noord van die ingang na Angkor Wat. Die mure, 8 m hoog en met ’n grag wat daarteen loop, is elk 3 km lank en omsluit ’n gebied van 9 km2. Die mure is van lateriet en word gestut deur grond; bo-op is ’n reling. Daar is ’n hek by elke windrigting en paaie lei van daar na die Bayon in die middel van die stad. Omdat die Bayon nie self mure of gragte het nie, meen argeoloë die stad s’n verteenwoordig die berge en oseane wat die Bayon se Berg Meru omring.[5]:81 Nog ’n poort, die Oorwinningspoort, is 500 m noord van die oostelike poort; Oorwinningsweg loop parallel met die oostelike pad na Oorwinningsplein en die Koninklike Paleis noord van die Bayon.
Die gesigte aan die 23 m hoë torings by die stadspoorte, wat later bygevoeg is, lyk soos dié van die Bayon. Hulle verteenwoordig dalk die koning self, die bodhisattva Avalokitesvara, bewakers van die ryk se windrigtings of ’n kombinasie hiervan. ’n Pad loop voor elke toring oor die grag: Hulle het ’n ry dewas aan die linkerkant en asuras aan die regterkant – elke ry hou ’n naga vas asof hulle toutrek. Dit is skynbaar ’n verwysings na die mite van die gekarring van die See van Melk, wat gewild was in Angkor. Die tempelberg van die Bayon, of dalk die poort self,[5]:82 sou dan die spil wees waarom die gekarring plaasvind. Die nagas kan ook die oorgang verteenwoordig van die wêreld van die mens na die wêreld van die gode (die Bayon), of hulle kan beskermingsfigure wees.[6] Die poorte self is 3,5 by 7 m en sou oorspronklik houtdeure gehad het.[5]:82 Die suidelike poort word nou verreweg die meeste besoek, want dit is toeriste se hoofingang na die stad.
Op elke hoek van die stad is ’n hoektempel van sandsteen wat aan Avalokiteshvara gewy is. Hulle is kruisvormig met ’n sentrale toring, en kyk na die ooste. In die stad was ’n kanaalstelsel waardeur water van die noordooste na die suidweste gevloei het. Die grootste deel van die gebied binne die stadmure sou uit sekulêre geboue bestaan het, waarvan niks oor is nie. Dié deel is nou toegegroei deur ’n woud.
Die meeste van die groot Angkor-ruïnes het groot basreliëfs wat verskeie gode, godinne en ander buiteaardse wesens uit mitologiese stories uitbeeld, asook uit epiese gedigte van die antieke Hindoeïsme (aangepas deur eeue van Boeddhisme). Tussen dié figure is werklike diere soos olifante, slange, visse en ape, asook draakagtige wesens wat lyk soos die slange (met pote en kloue) wat in Chinese kuns aangetref word.
Maar tussen die ruïnes van Ta Prohm, naby ’n groot steeningang, kan ’n mens rondele sien wat verskeie gewone diere uitbeeld, soos varke, ape, waterbuffels, hane en slange. ’n Mens kan hieruit aflei dat dit uitbeeldings is van die diere wat die antieke Khmer in die 12de eeu om hulle gesien het.[6]
Galery
wysig-
-
-
Phimeanakas -
Prasat Suor Prat -
Preah Palilay -
Preah Pithu -
Preah Vihear Pram Pi Lvên -
-
Terras van die Melaatse Koning -
Khleangs -
Prasat Chrung -
Mangalartha -
Grag by die suidelike poort
_(6832283805).jpg)
.jpg)
Verwysings
wysig- ↑ Higham, C., 2014, Early Mainland Southeast Asia, Bangkok: River Books Co., Ltd., ISBN 9786167339443
- ↑ Coedès, George (1968). Walter F. Vella (red.). The Indianized States of Southeast Asia. vert. Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Higham, Charles. 2001. The Civilization of Angkor. Phoenix. ISBN 1-84212-584-2.
- ↑ Chakrabongse, C., 1960, Lords of Life, London: Alvin Redman Limited
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Glaize, Maurice. 2003. Engelse vertaling van die Franse vierde uitgawe van 1993. The Monuments of the Angkor Group. Besoek op 14 Julie 2005.
- ↑ 6,0 6,1 Freeman, Michael en Jacques, Claude 1997. Angkor Cities and Temples. Bangkok: River Books.
Ekstra bronne
wysig- Albanese, Marilia (2006). The Treasures of Angkor (Paperback). Vercelli: White Star Publishers. ISBN 88-544-0117-X.
- Freeman, Michael; Jacques, Claude (2003). Ancient Angkor (Paperback). Bangkok: River Books. ISBN 974-8225-27-5.
- Jessup, Helen Ibbitson; Brukoff, Barry (2011). Temples of Cambodia - The Heart of Angkor (Hardback). Bangkok: River Books. ISBN 978-616-7339-10-8.
Eksterne skakels
wysig- Angkor Thom Amptelike webtuiste
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Angkor Thom.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
