Wikipedia

Arthur Conan Doyle

Britse skrywer en geneesheer (1859–1930)

Arthur Conan Doyle (1859–1930) was 'n Skotse skrywer wat veral bekend is vir sy speurverhale oor Sherlock Holmes en dié se vriend dr. Watson. Hy was 'n bedrywige skrywer en sy werke sluit wetenskapsfiksie, geskiedkundige verhale, tonele, romans, poësie en feiteboeke in. Daar word soms na hom verwys as Conan Doyle – Conan was oorspronklik sy middelnaam, maar hy het dit in later jare as deel van sy van gebruik.[1]

Sir Arthur Conan Doyle
Arthur Conan Doyle in 1914
Gebore
Arthur Ignatius Conan Doyle

(1859-05-22)22 Mei 1859
Edinburg, Skotland
Sterf7 Julie 1930 (op 71)
Crowborough, Sussex, Engeland
NasionaliteitVlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
BeroepRomanskrywer, kortverhaalskrywer, digter, dokter
Bekend virSherlock Holmes
The Lost World
EggenootLouisa Hawkins (1885–1906, haar dood)
Jean Leckie (1907–1930, sy dood)
Kinders5
Ouer(s)Charles Altamont Doyle en Mary (née Foley)
Handtekening

Sy Lewe

wysig
 
Arthur Conan Doyle se standbeeld in Crowborough

Arthur Ignatius Conan Doyle is op 22 Mei 1859 in Edinburg gebore uit Ierse ouers wat na Skotland geëmigreer het. Op negejarige ouderdom is hy na die Jesuïetiese voorbereidingskool Stonyhurs gestuur. Toe hy die skool in 1875 verlaat, het hy die Christenskap verwerp en 'n agnostikus geword.

Van 1876 tot 1881 het hy geneeskunde aan die Universiteit van Edinburg studeer, wat ook 'n tydperk insluit toe hy op die dorp Aston gewerk het. Ná sy studie aan die universiteit het hy as skeepsdokter gewerk op 'n vaart na die Wes-Afrikaanse kus, waarna hy in 1882 'n praktyk in Plymouth begin het. Hy het in 1885 sy doktoraat verwerf. Sy geneeskundige praktyk was egter onsuksesvol en om die tyd te verwyl terwyl hy vir pasiënte gewag het, het hy verhale begin skryf. Sy eerste literêre blootstelling was met 'n artikel in Chambers se Edinburgh Journal voor hy 20 jaar oud was.

Dit was slegs nadat hy sy praktyk na Southsea verskuif het dat hy met groter ywer begin skryf het. Sy eerste noemenswaardige werk was A Study in Scarlet, wat in Beeton se Christmas Annual van 1887 verskyn het en waarin Sherlock Holmes vir die eerste keer verskyn het, 'n karakter wat Doyle op een van sy voormalige professore, Joseph Bell, gebaseer het. Terwyl hy in Southsea gewoon het, het hy Portsmouth se sokkerklub help stig en hy was dan ook die klub se heel eerste doelwagter.

In 1885 is hy met Louise Hawkins getroud, wat aan tuberkulose gely en uiteindelik in 1906 daaraan gesterf het. Hy is in 1907 met Jean Leckie getroud. Doyle het vyf kinders gehad, twee by sy eerste vrou (Mary en Kingsley) en drie by sy tweede vrou (Jean, Denis en Adrian).

In 1890 het Doyle die oog in Wene bestudeer en in 1891 verhuis hy na Londen om 'n praktyk as 'n oogarts te begin. Dit het hom ook meer tyd gegee om te skryf, en in November 1891 het hy aan sy ma geskryf: “Ek dink daaraan om Holmes dood te maak … en vir eens en vir altyd 'n einde aan hom te maak. Hy neem my gedagtes van beter dinge weg.” In Desember 1893 het hy toe ook die daad by die woord gevoeg en Holmes en sy aartsvyand, Professor Moriarty, na hul dood oor 'n waterval laat stort in die verhaal The Final Problem. Die publiek se protes het hom genoop om die karakter terug te bring in die verhaal The Adventure of the Empty House, met die vindingryke verklaring dat dit net Moriarty is wat geval het, maar aangesien Holmes so baie vyande gehad het, hy sy eie tydelike "dood" gefabriseer het. Holmes het uiteindelik in altesaam 56 kortverhale en vier Doyle novelles verskyn (hy is sedertdien ook telkens deur ander skrywers gebruik).

Ná die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika in die begin van die 20ste eeu en die veroordeling van Brittanje se optrede oor die hele wêreld, het Doyle 'n kort pamflet geskryf, The War in South Africa: Its Cause and Conduct, wat in baie tale vertaal is, om Brittanje se rol in dié oorlog te verdedig. Doyle het geglo dat dit hierdie pamflet is wat daartoe gelei het dat hy tot ridder verhef en in 1902 as onderluitenant van Surrey aangestel is. Hy het ook die boek The Great Boer War in 1900 geskryf (die boek is verskeie kere in die daaropvolgende drie jaar deur hom hersien). Hy het hom twee keer as verteenwoordiger van die Liberal Unionist Party verkiesbaar gestel in parlementêre verkiesings, een keer in Edinburgh en een keer in Border Burghs, maar al het hy groot steun gehad, is hy nie verkies nie.

Conan Doyle was betrokke in die veldtog om die Kongo-Vrystaat te hervorm, onder leiding van die joernalis Edmund Dene Morel en die diplomaat Roger Casement. Hy het in 1909 'n pamflet, The Crime of the Congo, geskryf, waarin hy die terreur in die Kongo veroordeel het. Hy het Morel en Casement ontmoet en dié twee as inspirasie gebruik vir sy twee hoofkarakters in die novelle The Lost World (1912). Hy het egter sy bande met albei verbreek met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog, toe Morel ('n linksgesinde) een van die leiers van die pasifistiese beweging geword het en toe Casement Engeland uit hoofde van sy Ierse nasionalisme verraai het. Hy het egter probeer om Casement van die doodstraf te red, deur te argumenteer dat hy kranksinnig was en nie vir sy daad verantwoordelik gehou kon word nie.

Doyle was ook 'n ywerige kampvegter vir geregtigheid en het persoonlik twee sake ondersoek wat toe reeds gesluit was. Dit was deels as gevolg van die eerste saak dat die Kriminele Appelhof in 1907 gestig is. Albei beskuldigdes in die twee sake is vrygelaat, grootliks te danke aan sy ingryping. In sy later jare het Doyle betrokke geraak by Spiritualisme, soseer dat hy 'n Professor Challenger-novelle oor dié onderwerp geskryf het, genaamd The Land of Mist.

Doyle was 'n tyd lank bevriend met die Amerikaanse kulkunstenaar Harry Houdini, 'n prominente teenstander van die Spiritualisme-beweging. Al het Houdini daarop aangedring dat Spiritualiste kulkuns gebruik het (en voortdurend probeer het om hul bedrog aan die kaak te stel) het Doyle geglo dat Houdini self bonatuurlike magte besit het, 'n mening wat hy dan ook in die boek The Edge of the Unknown gelug het. Houdini kon Doyle nie van die teendeel oortuig nie en dit het gelei tot 'n openbare twis tussen die twee.

Richard Milner, 'n Amerikaanse wetenskaplike geskiedkundige, het Doyle daarvan beskuldig dat hy verantwoordelik was vir die Piltdown man-bedrogspul van 1912, toe 'n vals mensagtige fossiel geskep is wat die wetenskaplike wêreld 40 jaar lank geflous het. Milner reken dat Doyle 'n motief gehad het (wraak teenoor die wetenskaplike instellings vir hul ontmaskering van een van sy gunsteling- spiritistiese mediums) en hy beweer dat The Lost World verskeie versteekte leidrade bevat wat aandui dat hy betrokke was by die bedrog. [1] Geargiveer 5 Desember 2007 op Wayback Machine

Arthur Conan Doyle is op 7 Julie 1930 aan 'n hartaanval oorlede. Hy is begrawe in die Kerkhof in Minstead in New Forest, Hampshire, Engeland.

'n Standbeeld is ter ere van hom opgerig in Crowborough, East Sussex, Engeland, waar hy 23 jaar lank gewoon het. Daar is ook 'n Sherlock Holmes-standbeeld in Picardy Place, Edinburg, Skotland – naby die huis waar Doyle gebore is.

Verkorte bibliografie

wysig

Sherlock Holmes-verhale

wysig

Professor Challenger-verhale

wysig

Geskiedkundige Verhale

wysig

Ander Werke

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Arthur_Conan_Doyle&oldid=2722533"