Belisarius

Flavius Belisarius (Φλάβιος Βελισάριος), c. 505 – 565) was 'n generaal van die Bisantynse Ryk. Hy was instrumenteel in Keiser Justinianus se ambisieuse projek om groot gedeeltes van die gebied van die voormalige Wes-Romeinse Ryk rondom die Middellandse see, wat minder as een eeu tevore verloor is, terug te verower.

Belisarius
Belisarius is moontlik hierdie persoon  wat links van keiser Justinian I afgebeeld is in 'n mosaïek in die kerk van San Vitale, Ravenna, wat die herverowering van Italië deur die Bisantynse Ryk.
Geboortedatum	c. 505
Geboorteplek	Germane, tans Sapareva Banya, Bulgarye
Sterfdatum	c. Maart 565 (ouderdom 59-60)
Sterfplek	Rufinianae, Chalcedon
Plek van graf	Saints Peter and Paul
Lojaliteit	Bisantynse Ryk
Diens/Tak	Bisantynse Leër
Rang	Generaal
Poste beklee	Romeinse Leër in die Ooste, land en see ekspidisie teen die Koninkryk van die Vandale, Romeinse leër
Veldslae/oorloë	Slag van Thannuris, Slag van Dara, Slag van Callinicum, Slag van Ad Decimum, Slag van Tricamarum, Slag van Melantias

Een van die bepalende kenmerke van Belisarius se loopbaan was sy sukses ten spyte van wisselende vlakke van ondersteuning van Justinianus. Sy naam is dikwels genoem as een van die sogenaamde "Laaste van die Romeine".

Vroeë lewe en loopbaan

Kaart van die Bisantynse-Persiese grensgebiede

Belisarius is waarskynlik in Germane of Germania gebore, 'n vestingstad waarvan sommige argeologiese oorblyfsels nog steeds bestaan, op die terrein van die huidige Sapareva Banya in suidwes Bulgarye, binne die grense van Thrakië en Paeonië, of in Germen, 'n dorp in Thrakië naby Adrianopel, tans in Griekeland. Hy is in 'n Illiriaanse of Thrakiese familie van moontlike Gotiese afkoms, gebore, maar het latyn as moedertaal gepraat, as 'n jong man by die Romeinse Leër aangesluit, en het in die lyfwag van Keiser Justinus I gedien.

Hy het tot die aandag van Justinus en sy neef, Justinianus, gekom as 'n belowende en innoverende offisier. Hy is deur die keiser toestemming gegee om 'n lyfwagregiment (bucellarii) van swaar kavallerie te vorm, wat hy later tot 'n persoonlike huishoudelike regiment van 1,500 man sou uitbrei. Belisarius se bucellarii was die kern van al die leërs wat hy later sou lei. Hulle is gewapen met lanse, moontlik van Hunniese styl, saamgestelde boë, en swaarde, en was ten volle gepantser volgens die standaard van die katafrakte, die swaar kavallerie van die dag. Hulle was 'n veeldoelige miltêre eenheid, en was in staat om die vyand op 'n afstand met pyl en boog te skiet, soos die Hunne, of om as swaar kavallerie te veg, en die vyand met lans en swaard aan te val. Hulle het in wese die mees gevaarlike aspekte van beide van Rome se grootste vyande, die Hunne en die Gote, gekombineer.

Na Justinus se dood in 527, het die nuwe keiser, Justinianus I, Belisarius aangestel as bevelvoerder van die Romeinse leër in die Ooste, om die aanvalle van die Sassanidiese Ryk af te weer. Hy het hom vinnig bewys as 'n bekwame en doeltreffende bevelvoerder, deurdat hy die Sassanidiese oormag deur meerderwaardige strategie verslaan het. In Junie of Julie 530, tydens die Iberiese Oorlog, het hy die Romeine tot 'n verbasende oorwinning oor die Sassaniede in die slag van Dara gelei, gevolg deur 'n taktiese nederlaag by die slag van Callinikum op die Eufraat in 531, wat dalk tog 'n strategiese oorwinning was in die sin dat die Perse teruggeval het na hulle eie grense. Dit het gelei tot die onderhandeling van 'n "Ewige Vrede" met die Perse, waartydens die Romeine vir die volgende jare swaar skattings in ruil vir vrede met Persië betaal het, maar daardeur hulpbronne bevry het om elders te ontplooi.

In 532 was hy die hoogste militêre offisier in die Keiserlike hoofstad van Konstantinopel toe die Nika-onluste in die stad uitgebreek het en byna gelei het tot die val van Justinianus. Belisarius het die hulp van Mundus, die magister militum van die Ilirikum, Narses, 'n eunug en generaal, en sy vriend Johannes die Armeniër gesoek. Hulle het saamgewerk om die opstand te onderdruk: hulle het die rebelle wat in die hippodroom versamel het, teenmekaar gedraai deurdat hulle een groep omgekoop het om in vrede te verdaag, en die res in 'n massaker doodgemaak het. Volgens sekere skrywers is tot 30,000 mense doodgemaak.

Veldtogte

Teen die Vandale

Kaart van die Vandaaloorlog

Nadat die opstand gebreek is, is Belisarius deur Justinianus daardeur beloon dat hy bevelvoerder gemaak is van 'n ekspedisie oor land en see teen die Koninkryk van die Vandale, wat in die jare 533-534 van stapel gestuur is. Die Romeine het politieke, godsdienstige en strategiese redes gehad om so 'n veldtog te loods. Die pro-Romeinse koning Hilderic van die Vandale is afgesit en vermoor deur die troonrower Gelimer, wat vir Justinianus 'n wettige voorwendsel gegee het. Die Ariaanse Vandale het van tyd tot tyd die Niceense Christene binne hulle koninkryk vervolg, en baie van hulle het na Konstantinopel gereis om hulp te vra. Die Vandale het ook seeroweraanvalle op Romeinse handelsvennote uitgevoer, en daardeur handel in die westelike gebiede van die Ryk benadeel. Justinianus wou ook die noord-Afrikaanse area terugwen van die Vandale, aangesien dit een van die rykste provinsies was, die hoof voedselprodusent vir die Wes-Romeinse Ryk was, en nou noodsaaklik geword het om Romeinse toegang tot die westerse Middellandse see te waarborg.

In die laat somer van 533, het Belisarius na Afrika gevaar, en naby Caput Vada (naby Chebba op die kus van Tunisië) geland. Hy het beveel dat sy vloot binne sig van die leër bly, wat langs die kusweg gemarsjeer het in die rigting van die Vandale se hoofstad, Kartago. Hy het dit gedoen om te verhoed dat sy voorrade afgesny kon word, en om 'n groot nederlaag te verhoed, soos die mislukte poging deur Basiliscus 65 jaar voorheen, wat geëindig het in die Romeinse ramp by die Slag van Bon Cap in 468.

Gelimer het beplan om die Romeine in 'n lokval te omring, saam met 'n mag wat sy broer Ammatas gelei is, en 2,000 soldate onder sy neef Gibamund. Die drie aanvalle is egter nie behoorlik gesinchroniseer nie, sodat Ammatas en Gibamund se magte verslaan is voordat die magte van Gelimer (wat pas Hilderic tereggestel het) Belisarius tien myl voor Kartago ontmoet het by die Slag van Ad Decimum op September 13, 533. Dit het byna in 'n Romeinse nederlaag verander; Gelimer het sy posisie goed gekies, en het 'n mate van sukses langs die hoofpad gehad. Op die hoogtepunt van die stryd het Gelimer egter op die lyk van sy broer afgekom. Dit het Belisarius 'n kans gegee om sy magte te hergroepeer, en hy het uiteindelik die stryd gewen, en Kartago ingeneem. 'n Tweede oorwinning by die Slag van Tricamarum op 15 Desember het daartoe gelei dat Gelimer aan die begin van 534 op die Berg Papoea oorgegee het, en daarmee het die verlore Romeinse provinsies van noord-Afrika teruggekom in die Ryk se beheer. Vir hierdie prestasie, is Belisarius 'n triomfale optog toegestaan, die laaste een in die geskiedenis, toe hy teruggekeer het na Konstantinopel. Volgens Procopius, is die buit van die Tempel van Jerusalem, insluitend baie voorwerpe wat 80 jaar gelede van Rome geplunder is, in die optog geparadeer, saam met Gelimer self, voordat hy in vreedsame ballingskap gestuur is. Medaljes is ter ere van Belisarius gestempel met die inskripsie Gloria Romanorum, maar geen voorbeelde het behoue gebly nie. Belisarius is ook alleenkonsul in 535 gemaak, en hy was ook een van die laaste persone om hierdie amp te dra, wat sy oorsprong in die antieke Romeinse Republiek gehad het. Die oorname van Afrika was egter onvolledig: weermag muiterye en opstande deur die inheemse Berbers het die nuwe praetoriaanse prefektuur van Afrika vir byna 15 jaar geteister.

Teen die Ostrogote

Kaart van die operasies van die eerste vyf jaar van die oorlog, wat die Romeinse verowering van Italië onder Belisarius aantoon

Justinianus het besluit om soveel moontlik van die Wes-Romeinse Ryk terug te wen. In 535, het hy Belisarius opdrag gegee om die Ostrogotiese Koninkryk in Italië aan te val. Belisarius het in Sicilië geland, en het die eiland oorgeneem om dit as 'n aanvalsbasis teen Italië te gebruik, terwyl Mundus Dalmasië teruggewen het. Die voorbereidings vir die inval van die Italiaanse vasteland is in 536 tydens Paasfees onderbreek, toe Belisarius na Afrika gevaar het om teen 'n opstand van die plaaslike weermag op te tree. Sy reputasie het daartoe gelei dat die rebelle die beleg van Kartago laat vaar het, en Belisarius het hulle agtervolg en verslaan by Membresa. Daarop het hy teruggekeer na Sicilië, en vandar die vasteland van Italië ingeval, waar hy Napels in November geneem het, en Rome in Desember 536.

In 537-538 het hy Rome teen die Gote verdedig en noordwaarts beweeg om die Ostrogotiese hoofstad van Ravenna in 540 oor te neem, waar hy ook die Gotiese koning Witiges gevange geneem het. Kort voor die oorname van Ravenna, het die Ostrogote aangebied om Belisarius tot Westelike Keiser te verklaar. Belisarius het voorgegee dat hy die keiserskap aanvaar het, en met 'n comitatus van bucellarii, sy persoonlike huishoudelike regiment, deur die enigste toegangspunt in Ravenna ingegaan: 'n laagwaterbrug deur die vleie. Kort daarna het die oorname van Ravenna in die naam van Keiser Justinianus verklaar. Die Gote se aanbod het egter by Justinianus agterdog gewek, en hy het Belisarius teruggeroep. Hy het met die Gotiese skat, koning en krygers na Konstantinopel toe teruggekeer.

'n ander rede hoekom Belisarius teruggeroep is, was om die Persiese verowering van Sirië te hanteer. Sirië was 'n belangrike provinsie van die ryk, en Belisarius het daar hernude aanvalle gestuit. Hy het die Persiese leër onder Nabades by Nisibis verslaan, maar kon nie die stad verower nie, want dit was versterk en goed verdedig deur die Perse. Hy het Sisauranon oorgeneem, 'n klein Persiese fort aan die Oostekant van Nisibis. Belisarius het Harith hierheen gestuur met 1,200 Romeinse troepe onder leiding van Johannes die Vraat en Traianus, om Assirië te plunder. Die ekspedisie het ver in die Persiese gebied binnegedring, en veel plunder buitgemaak. In die veldtog van 542 het Belisarius se teenwoordigheid net wes van die Eufraat gekeer dat Khosrow I verder voortbeweeg, en die koning het besluit om terug te trek. Belisarius is dwarsoor die Ooste geloof vir sy sukses in die verdediging teen die Perse.

Belisarius het in 544 na Italië teruggekeer, waar hy gevind het dat die situasie baie verander het. In 541 het die Ostrogote Totila as hulle nuwe leier gekies, en het 'n kragtige veldtog teen die Romeine geloods, waar hulle die hele noord-Italië teruggewen het, en selfs die Romeine uit Rome uit verjaag het. Belisarius het Rome vir 'n kort ruk teruggewen, maar sy Italiaanse veldtog was uiteindelik onsuksesvol, deels as gevolg van beperkte voorrade en versterkings vanaf 'n ryk wat deur die plaag van 541-542 verswak is, maar volgens die skrywer Prokopius, het Justinianus vir hom onvoldoende voorrade gestuur omdat hy jaloers was op sy sukses. In 548-9 het Justinianus hom afgelos. In 551, na die ekonomie herstel het van die gevolge van die plaag, het die eunug Narses 'n groot leër gelei om die veldtog suksesvol te voltrek; Belisarius het afgetree uit die militêre lewe. By die Tweede Ekumeniese Raad van Konstantinopel (553), was Belisarius een van die Keiser se gesante aan Pous Vigilius in hulle twis oor Die Drie Hoofstukke. Die Patriarg Eutychius, wat in Pous Vigilius se plek die voorsitter was van hierdie raad, was die seun van een van Belisarius se generaals.

Afsetting van Pous Silverius

Tydens die Beleg van Rome het 'n voorval plaasgevind waarvoor Belisarius lank veroordeel sou word: Belisarius was 'n Bisantynse Christen, en is deur die Monofisitiese Christelike Keiserin Theodora beveel om die Pous te onttroon, wat reeds deur die Gote ingestel is. Hierdie Pous was die voormalige onderdiaken Silverius, die seun van Pous Hormisdas. Belisarius sou hom vervang met die Diaken Vigilus, die apocrisarius van Pous Johannes II in Konstantinopel. Vigilius is in werklikheid in 531 deur Pous Bonifatius II gekies as sy opvolger, maar hierdie keuse het sterk kritiek deur die Roomse geestelikes getrek, en Boniface het uiteindelik sy besluit omgekeer.

In 537, op die hoogte van die beleg, is Silverius beskuldig dat hy met die Gotiese Koning en verskeie Romeinse senatore saamgesweer het om die stadshek oop te maak. Belisarius het hom gestroop van sy ampskleed en verban na Patara in Licië in Klein-Asië. Nadat die biskop van Patara Silverius se onskuld gepleit het, is hy beveel om terug te keer na Italië en hom onder die bevel van die Keiser Justinianus te stel, en indien die ondersoek sy onskuld sou bewys, sou hy in sy amp herstel word. Vigilius is egter reeds in sy amp bevestig, en Silverius is voorgekeer voordat hy Rome kon bereik, en weer verban, hierdie keer na die eiland van Palmarola (Ponza), waar hy volgens een oorlewering von honger omgekom het, terwyl ander beweer dat hy weggekom het na Konstantinopel toe. Hy is vandag die beskermheilige van Ponza.

Belisarius het as 'n teken van sy berou 'n klein oratorium op die terrein van die huidige kerk van Santa Maria in Trivio in Rome gebou. Hy het ook twee gashuise vir pelgrims en 'n klooster gebou, wat nie meer bestaan nie.

Latere lewe en veldtogte

Die vergroting van die Ryk tussen die begin van Justinian se bewind (rooi, 527) en sy en Belisarius se dood (oranje, 565).

Die aftrede van Belisarius is in 559 onderbreek, toe 'n leër van Kutrigur Bulgars onder Khan Zabergan oor die Donau Rivier gekom het om Romeinse grondgebied in te neem, en Konstantinopel bedreig het. Justinianus het Belisarius teruggeroep om die Romeinse leër te lei. In sy laaste veldtog, het Belisarius die Kutrigurs by die slag van Melantias verslaan en hulle terug oor die rivier gedryf ten spyte van 'n groot oormag.

In 562 is Belisarius in Konstantinopel verhoor op aanklag van korrupsie. Die aanklag was waarskynlik vals, en daar is aanduidings dat sy voormalige sekretaris Prokopius van Caesarea die oordeel gevel het. Belisarius tot tronkstraf veroordeel, maar kort daarna het Justinianus vir hom amnestie verleen, en sy guns by die keiserlike hof herstel.

In die eerste vyf hoofstukke van sy Geheime Geskiedenis, karakteriseer Prokopius vir Belisarius as 'n man wat emosioneel afhanklik was van sy losbandige vrou, Antonina, wat hom met hulle aangenome seun, die jong Theodosius, verneuk het. Procopius beweer dat die liefdesverhouding in die keiserlike hof bekend was, en dat die generaal dus as swak en belaglik gesien is; hierdie siening word dikwels beskou as bevooroordeeld, omdat Prokopius 'n jarelange haat teenoor Belisarius en Antonina gekoester het. Keiserin Theodora het na bewering vir Antonina gehelp en gered het toe Belisarius uiteindelik probeer het om sy vrou aan te kla.

Belisarius en Justinianus, wie se vennootskap die Romeinse Ryk met 45 persent vergroot het, het binne 'n paar maande van mekaar in 565 gesterf. Belisarius het die hof van Rufinianae op die Asiatiese kant van Konstantinopel se voorstede besit. Hy is moontlik daar oorlede, en is moontlik naby een van die twee kerke in die gebied begrawe, miskien die Kerk van die Heilige Petrus en Paulus.

Legende as'n blinde bedelaar

Bélisaire, deur François-André Vincent (1776). Belisarius, verblind, 'n bedelaar, word erken deur een van sy voormalige soldate

Belisarius Bedel vir Aalmoese, soos uitgebeeld in die gewilde legende, in die skildery deur Jacques-Louis David (1781)

Volgens 'n storie wat gedurende die Middeleeue populariteit gewen het, sou Justinianus beveel het dat Belisarius se oë uitgesit word, en van hom 'n hawelose bedelaar naby die Pincian Hek van Rome gemaak, en hom veroordeel het om verbygangers te vra "gee 'n obolus vir Belisarius" (date obolum Belisario), voordat hy hom sou begenadig. Die meeste moderne geleerdes vind hierdie verhaal onwaarskynlik, maar Philip Stanhope, 'n 19de-eeuse Britse filoloog wat die Lewe van Belisarius geskryf het, die enigste uitvoerige biografie van die generaal, het op grond van sy oorsig van die beskikbare primêre bronne, die verhaal as waar verklaar.

Na die publikasie van Jean-François Marmontel se roman Bélisaire (1767), het hierdie verhaal 'n gewilde onderwerp vir progressiewe skilders en hulle kliënte geword, wat parallelle tussen die optrede van Justinianus en die onderdrukking deur kontemporêre leiers getrek het. Weens sulke subtekste, het Marmontel se roman 'n openbare sensuur deur Louis Legrand van die Sorbonne op hom gehaal, wat kontemporêre teoloë beskou het as 'n perfekte uiteensetting van teologiese kennis en helder denke. Marmontel en die skilders en beeldhouers het Belisarius as 'n soort sekulêre heilige uitgebeeld, wat die lyding van die onderdrukte armes sou deel, byvoorbeeld die borsbeeld van Belisarius deur die Franse beeldhouer Jean-Baptiste Stouf. Die mees bekende van hierdie skilderye, deur Jacques-Louis David, kombineer die temas van liefde (die gewer van die aalmoes), ongeregtigheid (Belisarius self), en die radikale ommeswaai van magsverhoudings (die soldaat wat sy ou bevelvoerder herken). Ander beeld hom uit as iemand wat deur die armes gehelp word nadat hy verwerp word deur die magtiges.

In kuns en populêre kultuur

Belisarius verskyn in verskeie kunswerke voor die 20ste eeu. Die oudste van hierdie is die historiese verhandeling deur sy sekretaris, Prokopius. Die Anecdota, algemeen die Arcana Historia of Geheime Geskiedenis genoem, is 'n uitgebreide aanval op Belisarius en Antonina, asook op Justinianus en Theodora, wat Belisarius dwaas uitbeeld wat deur liefde verblind is, en sy vrou as ontrou en bedrieglik. Ander werke sluit in:

Belisarius as karakter

Drama

• Belasarius: a play by Jakob Bidermann (1607)
• The life and history of Belisarius, who conquer'd Africa and Italy, with an account of his disgrace, the ingratitude of the Romans, and a parallel between him and a modern hero: 'n drama deur John Oldmixon (1713)
• Belasarius: 'n drama deur William Philips (1724)

Literatuur

• Bélisaire: 'n Roman deur Jean-François Marmontel (1767)
• Belisarius: A Tragedy: deur Margaretta Faugères (1795). Hierdie werk is in die vorm van 'n toneelstuk, maar Faugères het dit bedoel om gelees te word, en nie uitgevoer nie.
• Beliar: 18de-eeuse gedig deur Friedrich de la Motte Fouque.
• Kampf um Rom: 'n Historiese roman deur Felix Dahn (1867)
• Belisarius, 'n 19de-eeuse gedig deur Henry Wadsworth Longfellow.
• Count Belisarius: 'n roman deur Robert Graves (1938); Oënskynlik geskryf uit die oogpunt van die eunug Eugenius, dienaar van Belisarius se vrou, maar eintlik gebaseer op Prokopius se geskiedenis. Die boek beeld Belisarius uit as 'n eensame eerbare man in 'n korrupte wêreld.
• Lest Darkness Fall: 'n alternatiewe-geskiedenis roman deur L. Sprague de Camp (1939). Belisarius verskyn heel eerste as die Romeinse opponent van die tydsreisiger Martin Padway wat poog om wetenskap en ontdekkings in Gotiese Italië te versprei. Uiteindelik word Belisarius 'n generaal in Padway se leër, en oorwin Italië vir hom.
• Die karakter "Bel Riose" in Foundation and Empire deur Isaac Asimov is op Belisarius gebaseer (1952)

Opera

• Belisario: tragedia lirica deur Gaetano Donizetti, libretto deur Salvatore Cammarano volgens Luigi Marchionni se aanpassing van Eduard von Schenl se Belisarius (1820), eerste opvoering tydens die Stagione di Carnevale in 1836, Venezia, Teatro La Fenice.

Verwysings

Primêre bronne

• Prokopius, Belisario en Narses, Akademiese Gemeenskap, 1964.
• Prokopius, Die Geheime Geskiedenis van die Hof van Justinianus, aanlyn by Projek Gutenberg.

Sekondêre bronne

• "Belisarius" Encyclopædia Britannica Online. 27 Apr 2009
• 1911 Encyclopædia Britannica
• R. Boss, R. Chapman, P. Garriock, Justinian's War: Belisarius, Narses and the Reconquest of the West, Montvert Publications, 1993, ISBN 1-874101-01-91-874101-01-9.
• Henning Börm, Justinians Triumph und Belisars Erniedrigung. Überlegungen zum Verhältnis zwischen Kaiser und Militär im späten Römischen Reich. In: Chiron 43 (2013), pages 63–91.
• Glanville Downey, Belisarius: Young general of Byzantium, Dutton, 1960
• Edward Gibbon het baie te sê oor Belisarius in The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, Chapter 41 online.
• Lillington-Martin, Christopher 2006–2013:
  • 2006, "Pilot Field-Walking Survey near Ambar & Dara, SE Turkey", British Institute of Archaeology at Ankara: Travel Grant Report, Bulletin of British Byzantine Studies, 32 (2006), pp. 40–45;
  • 2007, "Archaeological and Ancient Literary Evidence for a Battle near Dara Gap, Turkey, AD 530: Topography, Texts and Trenches" in: BAR –S1717, 2007 The Late Roman Army in the Near East from Diocletian to the Arab Conquest Proceedings of a colloquium held at Potenza, Acerenza and Matera, Italy edited by Ariel S. Lewin and Pietrina Pellegrini, p 299–311;
  • 2008, "Roman tactics defeat Persian pride" in Ancient Warfare edited by Jasper Oorthuys, Vol. II, Issue 1 (February 2008), pages 36–40;
  • 2009, "Procopius, Belisarius and the Goths" in: Journal of the Oxford University History Society,(2009) Odd Alliances edited by Heather Ellis and Graciela Iglesias Rogers. 1742-917X, pages 1– 17, https://sites.google.com/site/jouhsinfo/issue7specialissueforinternetexplorer;
  • 2010, "Source for a handbook:Reflections of the Wars in the Strategikon and archaeology" in: Ancient Warfare, red. Jasper Oorthuys, Vol. IV, Issue 3 (June 2010), pages 33–37;
  • 2011, "Secret Histories", http://classicsconfidential.co.uk/2011/11/19/secret-histories/;
  • 2012, "Hard and Soft Power on the Eastern Frontier: a Roman Fortlet between Dara and Nisibis, Mesopotamia,Turkey, Prokopios' Mindouos?" in: The Byzantinist, edited by Douglas Whalin, Issue 2 (2012), pages 4–5, http://oxfordbyzantinesociety.files.wordpress.com/2012/06/obsnews2012final.pdf;
  • 2013a, "La defensa de Roma por Belisario" in: Justiniano I el Grande (Desperta Ferro) edited by Alberto Pérez Rubio, 18 (July 2013), pages 40–45, 2171-9276;
  • 2013b, "Procopius on the struggle for Dara and Rome" in: War and Warfare in Late Antiquity: Current Perspectives (Late Antique Archaeology 8.1–8.2 2010–11) by Sarantis A. and Christie N. (2010–11) edd. (Brill, Leiden 2013), pages 599–630, ISBN 978-90-04-25257-8978-90-04-25257-8.
• Martindale, John R. (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire. Cambridge University Press. pp. 181–224. ISBN 0-521-20160-8.
• Lord Mahon, The Life of Belisarius, 1848. Reprinted 2006 (onverkort, met redaksionele kommentaar) Evolution Publishing, ISBN 1-889758-67-11-889758-67-1
• Lord Mahon, The Life of Belisarius, J. Murray, 1829. With a new critical introduction and further reading by Jon Coulston. Westholme Publishing, 2005. ISBN 1-59416-019-81-59416-019-8
• Ancient Warfare magazine, Vol. IV, Issue 3 (Jun/Jul, 2010), "Justinian's fireman: Belisarius and the Byzantine empire", met artikels deur Sidney Dean, Duncan B. Campbell, Ian Hughes, Ross Cowan, Raffaele D'Amato, en Christopher Lillington-Martin.

Eksterne skakels

• Militêre Geskiedenis tydskrif artikel Geargiveer 19 Januarie 2012 op Wayback Machine