Bergjode
- Moenie verwar word met Boerejode nie.
Bergjode of Kaukasiese Jode (Azerbeidjans: Dağ Yəhudiləri; Hebreeus: יהודי קווקז, Jehoedéj Kafkas of יהודי ההרים, Jehoedéj he-Harim, Russies: Горские евреи, Ghorskije Jewrej[5]) is Jode van die oostelike en noordelike Kaukasus, veral Azerbeidjan, Dagestan, Tsjetsjnië en Ingoesjetië. Hulle is die afstammelinge van Persiese Jode uit Iran.[6][7] Bergjode verwys na hulself as Djoehoer ("Jode") en na hul taal as Djoehoeri ("Joods").
| Bergjode | |
|---|---|
 Bergjode van die Kaukasus, ca. 1900 | |
| Totale bevolking: | 2004: 150 000 tot 270 000 (geskat) 1970: 50 000–53 000 1959: 42 000–44 000 (geskat) 1941: 35 000 1926: 26 000[1] (geskat) 1897: 31 000 |
| Belangrike bevolkings in: |  Israel 100 000 tot 140 000
|
| Taal: | Hebreeus, Judeo-Tat, Russies, Azerbeidjans |
| Geloofsoortuiging: | Judaïsme |
| Verwante etniese groepe: | Jode, Asjkenasiese Jode, Bene Israel, Beta Israel, Boerejode, Mizrachi-Jode en Sefardiese Jode |
Europa:
Italiaanse Jode (Italkim, Sefaraddim, Asjkenasim en ander groepe)
Romaniote Jode
Karaïete-Jode
Afrika:
Berber-Jode
Jode van Bilad el-Sudan (Wes-Afrika, Timboektoe)
Midde-Ooste/Kaukasus (gewoonlik saam met Mizrachi-Jode gegroepeer):
Palestynse Jode
Babiloniese/Irakse Jode
Koerdiese Jode
Jemense Jode
Georgiese Jode
Bergjode
Persiese/Buchara-Jode
Indië en China (vir latere tydperke: Bagdadse Jode):
Cochin-Jode
Kaifeng-Jode
Die Bergjode-gemeenskap het hulle vanaf die 5de eeu in Antieke Persië gevestig; hul taal, Judeo-Tat genoem, is 'n antieke Suidwes-Irannese taal wat baie elemente van antieke Hebreeus bevat en nou verwant is aan Persies.[8]
Volgens bewerings het hulle Persië uit die Antieke Israel reeds in die 8ste eeu v.C. bereik. Hulle het voortgegaan om na die ooste te migreer en hulle uiteindelik in die bergagtige gebiede van die Kaukasus gevestig. Die Bergjode het talle historiese wisselvallighede oorleef omdat hulle hulle in uiters afgeleë en bergagtige gebiede gevestig het. Die Joodse godsdiens en gebruike is deur eeue heen onderhou en bewaar. Hulle was bekend as krygers en perdryers.[verwysing benodig]
Die belangrikste Bergjode-nedersetting in Azerbaijan is Qırmızı Qəsəbə, ook "Jerusalem van die Kaukasus" genoem.[9][10] In Russies was Qırmızı Qəsəbə eens bekend as Еврейская Слобода (Jewrejskaja Sloboda, "Joodse dorpie"), maar tydens die Sowjet-tye is dit herdoop na Красная Слобода (Krasnaja Sloboda, "Rooi dorpie").[11]
Bergjude word onderskei van Georgiese Jode van die Kaukasusberge. Die twee groepe is kultureel en etnies anders, praat verskillende tale en het baie verskille in gebruike en kultuur.[12]
As gevolg van die alijá het die meeste Bergjode hulle in Israel gevestig, waar tussen 100 000 en 140 000 leef. In Azerbeidjan is nog tussen 22 000 en 50 000 Bergjode oor. 'n Bykomende 10 000 tot 40 000 het hulle in die Verenigde State gevestig.
Verwysings
wysig- ↑ "The Red Book of the Peoples of the Russian Empire". www.eki.ee (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 September 2019. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ "A glimpse into Azerbaijan's hidden all-Jewish town" (in Engels). Times Of Israel. 22 Junie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ "Всероссийская перепись населения 2010" (in Russies). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ (de) ""Brauchen eine eigene Liste"". Wiener Zeitung. 9 November 2012. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ (en) Brook, Kevin Alan (2006). The Jews of Khazaria (2 uitg.). Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 223. ISBN 978-1-4422-0302-0.
- ↑ (en) Brook, Kevin Alan (2006). The Jews of Khazaria (2 uitg.). Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 223. ISBN 978-1-4422-0302-0.
- ↑ "Mountain Jews – Tablet Magazine – Jewish News and Politics, Jewish Arts and Culture, Jewish Life and Religion". Tablet Magazine (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ (en) Leʼah Miḳdash-Shema", Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (2002). Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus. Jerusalem: UPNE. p. 17. ISBN 978-9652783158.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ "Visions of Azerbaijan Magazine ::: Islam and Secularism – the Azerbaijani Experience" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ "Рабби Гершон Мизрахи – праведный раввин общины горских евреев" (in Russies). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2016. Besoek op 16 Mei 2019.
- ↑ (en) Schwartz, Bryan (2015). Scattered Among the Nations. Visual Anthropology Press. ISBN 978-1-68188-041-9.
- ↑ (en) Leʼah Miḳdash-Shemaʻʼilov, Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (2002). Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus. Jerusalem: UPNE. p. 9. ISBN 978-9652783158.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Bergjode.- (en) Richard Gottheil en Herman Rosenthal (1901–1906). "Caucasus or Caucasia". Jewish Encyclopedia. Besoek op 16 Mei 2019.
{{cite web}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
