Betsjoeanaland-veldtog

Die Betsjoeanaland-veldtog was 'n gewapende konflik tussen die Kaapkolonie en sommige Tswana-kapteins vanaf Desember 1896 tot Augustus 1897.

Oorsig

Die konflik wat 'n uitvloeisel van die runderpes-epidemie wat suidelike Afrika in 1896 verwoes het. Om die epidemie onder beheer te bring het die Kaapse regering opdrag gegee dat besmette vee van kant gemaak moes word. Sommige Tswana-kapteins, soos Galeshewe, het geweier, en toe die regering in Desember 1896 die polisie stuur om sy vee dood te skiet, verset hy en sy mense hulle teen die polisie. Daarna sluit hulle by ander voortvlugtige kapteins soos Toto en Luka Jantje in die Langberg aan. Die polisie was nie militêr sterk genoeg om hulle te vang nie, en in Februarie 1897 moes die regering die krygsmagte mobiliseer om hulle by te staan.

Die Betsjoenaland-veldmag onder bevel van kol Edmund Dalgety is eers in April 1897 ontplooi. Na 'n paar mislukte pogings om die Tswanaposisies binne die klowe van die bergreeks te verower, het die veldmag die gebied geblokkeer terwyl kol Dalgety gesukkel het om die regering te oorreed om die veldmag te versterk. Versterkings het in Julie aangemeld, en op 29 Julie het die veldmag uiteindelik daarin geslaag om die Tswanas te oorrompel. Luka Jantje is in die geveg dood, Toto het op 2 Augustus oorgegee, en Galeshewe het ontsnap maar is later gevang en tronk toe gestuur.

Eenhede wat aan die veldtog deelgeneem het sluit in die Cape Mounted Riflemen, die Cape Town Highlanders, die Duke of Edinburgh's Own Volunteer Rifles, die First City Volunteers, die Kaffrarian Rifles, die Kimberley Rifles, Prince Alfred's Volunteer Guard, en die Western Rifles.

Veldtogmedalje

Die Cape of Good Hope General Service Medal (d.w.s. 'Kaap de Goede Hoop Algemene Diensmedalje') is in 1900 ingestel om o.a. hierdie veldtog te erken. Veterane wat toe nog geleef het kon daarvoor aansoek doen.

Verwysings

• Coleman, F.L. (1988). Nuns Animis.
• Curson, H.H. (1963). History of the Kimberley Regiment
• Griffiths, R. (1970). First City - A Saga of Service.
• Orpen, N.D. (1965). Gunners of the Cape.
• Orpen, N.D. (1966). Prince Alfred's Guard.
• Orpen, N.D. (1970). The Cape Town Highlanders.
• Orpen, N.D. (1984). The Dukes.