Boeddha

’n Boeddha is ’n persoon wat boeddhaskap bereik het. Dit kan ook verwys na die historiese Boeddha, Siddhartha Gautama (563 v.C. – 483 v.C.)

'n Boeddhabeeld in Borobudur, Indonesië.

Die woord "boeddha" kom voor in Sanskrit, Pali en ander tale en beteken letterlik "Verligte Een" (van die Sanskrit "√budh", om te verrys). Maar Boeddha beteken ook die "Ontwaakte" en "die met 'n allesomvattend insig". Streng gesproke is 'n Boeddha iemand wat op eie stoom volledig ontwaak is, en sy kennis met ander deel sodat hulle ook kan ontwaak. Breër gesproke is elke volledig ontwaakte persoon 'n Boeddha.

Boeddhistiese pad

Boeddhaskap word deur 'n Agtvoudige Pad bereik. Dit begin met insig in die drie karaktereienskappe van die lewe: dukkha (lyding, onvolmaaktheid), anatta (die gebrek aan 'n permanente self of ’n onveranderlike, ewige siel), anicca (die voortdurende verandering van alles was is). Hierop volg die beoefening van sila (juiste gedrag) en meditasie (samatha en vipassana).

Soorte ontwaakte persone

Daar is verskillende soorte volledig ontwaakte persone:

1. Die Srāvaka Boeddha (Sanskrit, 'Volgeling Boeddha'; Pali Arhat). Hy word volledig ontwaak as volgeling van 'n Samma-Samboeddha. Word ook wel 'Arahatta-Boeddha' genoem. Die Sravaka Boeddha kom ooreen met die Arhat van die Theravada-tradisie.
2. Die Pacceka Boeddha (Pali, 'die eensame verligte'. Sanskrit: pratyeka-Boeddha). 'n Pacceka Boeddha het op eie krag boeddhaskap behaal, maar onderrig en leer nie ander nie.
3. Die Samma-Samboeddha (Pali, 'die korrek en volledig verligte'). Dit is 'n Boeddha in die ware sin, wat op eie krag ontwaak is, en die leer aan ander onderwys. Gautama Boeddha was 'n Samma-Samboeddha.