Diamond Head
Diamond Head (Hawaiïes: Lēʻahi) is 'n tufsteenformasie op 'n hoogte van 232 meter en 'n bekende baken van Honolulu en Waikiki op die eiland O'ahu (Hawaii, Verenigde State). Die Engelse naam gaan terug op 19de eeuse Engelse seemanne wat klein deeltjies kwartsiet en kalsiet in die bergpiek se gesteente met diamante verwar het.
| Diamond Head | |
|---|---|
 Diamond Head, soos gesien vanuit Round Top-weg | |
| Ligging | O'ahu, Hawaii (VSA) |
| Hoogte | 232 meter bo seevlak |
| Reeks | Hawaii-eilande |
| Koördinate | 21°15′35.0″N 157°48′42.3″W / 21.259722°N 157.811750°WKoördinate: 21°15′35.0″N 157°48′42.3″W / 21.259722°N 157.811750°W |
| Bergtipe | Vulkaankeël |
| Rotsouderdom | 200 000 jaar |
| Maklikste roete | Voetslaanpad |
Lēʻahi of Diamond Head is tans een van die bekendste bergspitse van Hawaii en as 'n tipiese voorbeeld van 'n tufsteenkeël in 1986 tot 'n nasionale natuurmonument (National Natural Landmark) verklaar.
Geologie wysig
Die vulkaankeël se ligging digby die see, sy diep geërodeerde bergkamme en die ovale vorm van sy krater getuig van Diamond Head se dinamiese geologiese geskiedenis. Die eiland O'ahu het tussen sowat 2,5 en 3 miljoen jaar gelede tydens die uitbarsting van twee vulkane ontstaan. Later is die eiland deur grootskaalse erosie geraak, en die huidige bergreekse Ko'olau en Wai'anae is net oorblyfsels van die twee vulkane.
Ná 'n periode van twee miljoen jaar, waartydens die vulkaansone onaktief was, het die vulkaan by die suidoostelike kant van Ko'olau opnuut uitgebars. Die magma, wat in die seewater gestroom het, is deur water en stoom in vulkaanas en klein deeltjies opgesplits. Sodra die deeltjies in die lug gespuit is, is hulle saamgesmelt om tufsteenkeëls soos Diamond Head te vorm.
Diamond Head maak tans deel uit van 'n kompleks van vulkaniese slakke-keëls, openinge en lawa-strome wat deur geoloë die Vulkaniese Honolulu-reeks genoem word. Die Ko'olau-vulkaan het met sy uitbarstings naas Diamond Head ook talle van O'ahu se ander bekende bakens geskep soos byvoorbeeld die Punchbowl-krater, Hanaumabaai, Koko Head en Manana-eiland.
Diamond Head is in vergelyking met die Ko'olau-bergreeks se hoofmassa nog betreklik jong. Terwyl die bergreeks reeds sowat 2,6 miljoen jaar gelede ontstaan het, is Diamond Head sowat 200 000 jaar oud en sowat 150 000 jaar gelede geblus.
Die vulkaanuitbarsting, waartydens Diamond Head ontstaan het, was waarskynlk baie kort en het net enkele dae geduur. Die uitbarsting was so hewig soos 'n ontploffing aangesien die seevlak destyds hoër was en die opening oor 'n koraalrif uitgebars het. 'n Tweede faktor, wat tot die ontploffingsagtige uitbarsting gelei het, was die feit dat die opstygende magma met die grondwater in aanraking gekom het. Die kort duur van die uitbarsting verklaar dan ook die simmetriese vorm van die huidige vulkaankeël.
Die uitgestrekte krater beslaan 'n oppervlakte van 1,5 vierkante kilometer. Sy suidwestelike rand is hoër aangesien die as tydens die uitbarsting deur die wind in hierdie rigting gewaai is. Die berghange is as gevolg van reën, wind en die inwerking van seewater geërodeer. Die vulkaankeël word aan die seekant deur 'n koraalrif beskerm.
'n Tweede uitbarsting, wat tegelykertyd met dié van Diamond Head plaasgevind het, het die nabygeleë Black Point-lawaskild geskep. Aangesien die uitbarstings wat Diamond Head geskep het van 'n monogenetiese aard was, neem geoloë aan dat Diamond Head in die toekoms geen vulkaniese bedreiging meer inhou nie.
Geskiedenis en mitologie wysig
Volgens die Hawaise mitologie het Hi'iaka, die suster van die vuurgodin Pele, die vulkaankeël Lēʻahi genoem omdat dit baie op die voorhoof (Hawaiïes: lae) van die ʻahi-vis gelyk het. 'n Ander vertaling van die inheemse naam, "Vuurkopland", verwys na die navigasievuur wat vroeër op die bergpiek aangesteek is om kano's langs die kus te lei. Die Hawaiers het hier 'n tempel (heiau) opgerig en aan hul windgodheid gewy wat die vuur teen termieke, wat dit sou kon geblus het, beskerm het. 'n Moderne vuurtoring is in 1917 opgerig.
Flora en fauna wysig
As gevolg van die halfdroë klimaat, die steil en rotsagtige berghellings en die vlak kratergrond aard veral klein struikgewasse en kruide goed op Diamond Head. Botanici neem egter aan dat die krater vroeër bebos was. Van die oorspronklike inheemse plant- en dierspesies het min bewaar gebly. Teen die begin van die 20ste eeu het reënwater 'n klein kratermeer laat ontstaan wat as 'n habitat vir inheemse eendspesies, meerkoete en kraanvoëls gedien het.
Die huidige fauna en flora van Diamond Head se krater bestaan oorwegend uit spesies wat eers in die 19de eeu na Hawaii ingevoer is. Die hoofsaaklike plantspesies is die kiawe, wat nou verwant is aan mesquite-struike, en die koa haole. Albei het vinnig by die warm en droë klimaat aangepas en is as veevoer gebruik. Tipiese voëlspesies sluit kardinale, duiwe en mossies in.