Die Anargie

Die Anargie was ’n burgeroorlog tussen 1135 en 1153 in Engeland en Normandië wat gelei het tot wydverspreide orde- en wetteloosheid. Die konflik was ’n stryd om die troon ná die verdrinking van William Adelin, die enigste wettige seun van Hendrik I in 1120 toe hy aan boord van ’n skip was wat gesink het. Hendrik se pogings om sy dogter, keiserin Matilda, as sy opvolger erken te kry, was onsuksesvol. Ná Hendrik se dood in 1135 het sy susterskind, Stefanus van Blois, die troon oorgeneem met die hulp van sy broer, Hendrik van Blois. Stefanus se vroeë bewind is gekenmerk deur gevegte met Engelse baronne, rebelse Walliese leiers en Skotse invallers. Ná ’n groot rebellie in die suidweste van Engeland het Matilda die land in 1139 ingeval met die hulp van haar halfbroer Robert van Gloucester.

’n Illustrasie min of meer uit die tyd van Die Anargie wat die Slag van Lincoln uitbeeld. Stefanus (vierde van regs) luister na ’n gevegstoespraak.

Verloop

Nie een van die partye kon in die eerste jare van die oorlog ’n oortuigende oorwinning behaal nie – die keiserin het die suidweste van Engeland beheer, terwyl Stefanus in beheer van die suidooste gebly het. Die kastele van die tyd was maklik verdedigbaar en daarom was die gevegte meestal uitputtingsoorlogvoering, wat bestaan het uit beleërings, strooptogte en skermutselings tussen leërs van ridders en voetsoldate, van wie baie huursoldate was. In 1141 is Stefanus gevange geneem ná die Slag van Lincoln, en dit het ’n afname van sy gesag in die grootste deel van die land tot gevolg gehad. Toe Matilda op die punt was om as koningin gekroon te word, is sy deur vyandelike skares gedwing om Londen te verlaat. Kort daarna is Robert van Gloucester gevange geneem en die twee partye het ooreengekom om hulle onderskeie gevangenes uit te ruil. Stefanus het Matilda daarna in 1142 met die Slag van Oxford amper gevange geneem, maar die keiserin het oor die bevrore Teems uit Oxford-kasteel ontsnap.

Die oorlog het vir baie jare voortgesleep. Matilda se man, Geoffrey V van Anjou, het Normandië verower, maar in Engeland kon nie een van die partye ’n oorwinning behaal nie. Rebelse baronne het nog groter mag in Noord-Engeland en Oos-Anglië gekry, met groot verwoesting wat gesaai is in streke waar gevegte plaasgevind het. In 1148 het die keiserin na Normandië teruggekeer en die veldtog in Engeland aan haar jong seun, Hendrik, oorgelaat. In 1152 het Stefanus en sy vrou, ook Matilda, onsuksesvol probeer om hulle oudste seun deur die Katolieke Kerk erken te kry as die volgende koning van Engeland. Teen die vroeë 1150's wou die baronne en die kerk hoofsaaklik ’n langtermynvrede hê.

Toe Hendrik Engeland in 1153 weer binneval, was nie een van die partye se magte gretig om te veg nie. Ná die Beleg van Wallingford het Stefanus en Hendrik om vrede onderhandel wat met die Verdrag van Wallingford gesluit is. Daarvolgens het Stefanus Hendrik as sy opvolger erken. Stefanus is die volgende jaar oorlede en Hendrik het koning Hendrik II geword; hy was Engeland se eerste Angevynse monarg en het sy bewind met ’n lang tydperk van herbouing begin.

Victoriaanse historici het die konflik "Die Anargie" genoem weens die chaos, hoewel moderne historici die akkuraatheid van die term en sommige weergawes uit dié tyd bevraagteken.

Verwysings

Bronne

• Bradbury, Jim (2009). Stephen and Matilda: the Civil War of 1139–53. Stroud, VK: The History Press. ISBN 978-0-7509-3793-1. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

• Barlow, Frank (1999). The Feudal Kingdom of England, 1042–1216 (5de uitg.). Harlow, UK: Pearson Education. ISBN 978-0-582-38117-9. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

• King, Edmund (2010). King Stephen. New Haven, VSA: Yale University Press. ISBN 978-0-300-11223-8. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

• Chibnall, Marjorie (1993). The Empress Matilda: Queen Consort, Queen Mother and Lady of the English. Oxford, UK: Blackwell. ISBN 978-0-631-19028-8. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

• Bennett, Matthew (2000). "The Impact of 'Foreign' Troops in the Civil Wars of Stephen's Reign". In Dunn, Diana E. S. (red.). War and Society in Medieval and Early Modern Britain. Liverpool, VK: Liverpool University Press. ISBN 978-0-85323-885-0. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

• King, Edmund (2007). "The Accession of Henry II". In Harper-Bill, Christopher; Vincent, Nicholas (reds.). Henry II: New Interpretations. Woodbridge, UK: Boydell Press. ISBN 978-1-84383-340-6. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

Skakels

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.