Dunedin Star

Die Dunedin Star is 'n stoomskip wat op 29 November 1942 by Angra Fria aan die Namibiese Skedelkus gestrand het met 106 passasiers aan boord.

Die skeepswrak van die Dunedin Star op die Skedelkus

Stranding

Die skip, onder beheer van kaptein Robert Lee, was op pad na Saldanhabaai vanaf Liverpool. Aan boord was passasiers en wapentuig, bestem vir die Britse Agste Leër in Noord-Afrika. Kapt. Lee het 'n roete langs die kus van Namibië beplan omrede hy bang was vir Duitse duikbote wat in die suidelike Atlantiese Oseaan aktief was. Die skip het die Clan Alpine-rif getref. Dié rif se posisie was op daardie stadium op kaarte as 'onseker' aangedui. Lee besef dat sy skip in elk geval sou sink en besluit om die skip te laat strand om sodoende die passasiers en vrag te red. Die skip tref die sand, sowat 500 m van die strand teen ongeveer 23:30 die nag. Die skip het 'n noodsein uitgestuur wat ontvang is deur die radio-operateurs by Walvisbaai.

Die volgende oggend sien Lee dat die see rof was en hy besef dat hy die passasiers van die skip moes afkry voor dit opbreek. Nadat 63 mense (onder andere al die vroue en kinders) op die stand afgelaai is, breek die motorboot en die orige 43 (almal bemanningslede) bly op die skip agter. Die posisie van die passasiers was benard. Hulle het net 'n seil as beskerming gehad en baie beperkte noodvoorrade. Hulle kon egter nie enige voorrade van die skip kry nie.

Lug en see reddingspogings

Op 3 Desember styg 'n nuwe Lockheed Ventura-bomwerper onder beheer van kapt. Immins Naudé op vanaf Darling, sowat 1600 km suid. Toe hulle agterkom dat die kos en water se houers oopbars wanneer dit die sand tref, besluit hulle, teen bevele in, om te land om die vroue en kinders te help. Hulle land sowat 2 km vanaf die gestrandes, maar die vliegtuig val vas toe dit wou omdraai. Nou was Naudé en sy bemanning ook gestrand.

Min of meer dieselfde tyd het 'n paar skepe ook op die toneel opgedaag. Die een was die mynveër Nerine wat as vistreiler bekend geraak het toe dit die eerste selakant in 1938 gevang het. Die ander was 'n sleepboot vanaf Walvisbaai, die Sir Charles Elliot en 'n vragskip die Mancehster Division. Die bemanning word na laasgenoemde oorgeplaas, maar Lee en twee senior skeepsingenieurs gaan saam met die Nerine na Walvisbaai om noodvoorrade te kry.

Op 4 Desember, met sy terugkeer strand die Sir Charles Elliot egter by Rocky Point sowat 120 km suid van die Dunedin Star en twee bemanningslede verdrink. Die res slaag daarin om die strand te bereik.

Op 9 Desember is die Nerine terug by die gestrandes van die Dunedin Star. Hulle slaag daarin om 26 persone aan boord te kry. Vir die res van die gestrandes word die omstandighede al hoe slegter. Hulle het min water en ly erg aan sonbrand.

Landreddingspogings

Op 3 Desember vertrek 8 weermagvoertuie onder beheer van kapt. W. Smith uit Outjo om die gestrandes van die Dunedin Star te red. Nadat hulle van die tweede groep gestrandes by Rocky Point hoor, word nog 'n konvooi onder beheer van kapt. H. Borchards gestuur om hulle te red - op daardie stadium het hulle nog niks van Smith gehoor nie.

Op 8 Desember bereik Smith Rocky Point en kry die 18 bemanningslede van die Sir Charles Elliot - tot sy verbasing. Borchards se konvooi daag ook op. Dit neem die hele groep nog vier dae om tot by die Dunedin Star te vorder. Dit neem hulle toe nóg vyf dae om terug te keer tot by Rocky Point met die hele groep. Hier ontmoet hulle kapt. Matthys Uys wat wag met 'n Ventura-bomwerper. Uys styg met 12 gestrandes op en laai hulle veilig af. Hy keer terug na Rocky Point en bring nog 'n groep terug na veiligheid. Die oorblywende 19 skipbreukelinge vertrek saam met Smith en arriveer op Oukersdag in Windhoek, 25 dae nadat hulle nagmerrie begin het.

Die gestrande bomwerper

Op 17 Januarie 1943 vertrek kapt. Immins Naudé met 'n konvooi op dieselfde roete terug om die gestrande Ventura te gaan uitgrawe. Na agt dae arriveer hulle by die vliegtuig en na nog vier dae is die vliegtuig uitgegrawe. Op 29 Januarie styg Naudé met die vliegtuig op, maar na 45 minute in die lug breek die stuurboordenjin en die vliegtuig stort in die see; sowat 200 m van die strand af naby Rocky Point. Al drie bemanningslede oorleef die ongeluk.

'n Dag nadat die vliegtuig opgestyg het, vertrek die konvooi terug. Die enigste hoop op oorlewing vir dié drie was om by die Khuminrivier, 50 km daarvandaan, te kom en hoop dat die konvooi nog nie verby is nie. Een van die werktuigkundiges, Aleric Rudman, word vooruit gestuur. Hy was fiks en het ongedeerd uit die ongeluk gekom en kom die volgende oggend by die riviermonding aan, maar kry geen spoor van die konvooi nie. Twee dae later kom Naudé en Bernardus Bloemhoff, die ander werktuigkundige daar aan. Op 2 Februarie, die volgende middag, slaak hulle 'n groot sug van verligting toe die konvooi daar verbykom.

Bronnelys

• Doodstryd in die duine. Rapport. 25 November 2012.
• Marsh, John en Lyman Anson: Skeleton Coast. Londen: Hodder & Stoughton, 1958.