Wikipedia

Ekstroversie en introversie

Die konsep van ekstroversie en introversie is 'n sentrale dimensie van sommige teorieë oor menslike persoonlikheid. Die terme "introversie" en "ekstroversie" is deur Carl Jung[1] gewild gemaak. Ekstroversie is geneig om in spontane, energieke, spraaksame gedrag tot uiting te kom terwyl introversie deur 'n groter teruggetrokkenheid en alleenheid gekenmerk word.[2]

Ekstroversie en introversie word gewoonlik as 'n enkele kontinuum beskou. Iemand wie se ekstroversietelling dus hoog is, sal 'n lae introversietelling hê, en omgekeerd. Carl Jung en die ontwikkelaars van die Myers-Briggs-persoonlikheidstoets beskou dit egter uit 'n ander hoek en voer aan dat almal 'n ekstroverte en 'n introverte sy het, waarvan die een dominanter as die ander is.

Soorte

wysig

Ekstroversie

wysig

Ekstroversie is 'n staat waarin bevrediging hoofsaaklik van buite verkry word.[3] Ekstroverte is geneig om menslike interaksie te geniet en om entoesiasties, spraaksaam, assertief en gesellig te wees. Ekstroverte floreer wanneer hulle by ander mense is. Hulle put genot uit aktiwiteite wat groot sosiale byeenkomste soos partytjies, gemeenskapsaktiwiteite, openbare demonstrasies en besigheids- of politieke geleenthede behels. Hulle werk ook gewoonlik goed in groepe.[4] Ekstroverte verkies dit om tussen ander mense te wees en is meer geneig om verveeld te raak wanneer hulle op hulle eie is.

Introversie

wysig

Introversie is 'n staat waarin die individu hoofsaaklik in sy eie innerlike geïnteresseerd is.[3] Introverte word gewoonlik as meer teruggetrokke of peinsend beskou.[4] Sommige sielkundiges karakteriseer introverte as mense wie se energie deur nadenke gestimuleer word en tydens interaksie afneem.[5]

Introverte put genot uit alleen-aktiwiteite soos lees, skryf, rekenaarverwante aktiwiteite, stap en visvang. Die argetipe kunstenaar, skrywer, beeldhouer, ingenieur, komponis en uitvinder is almal hoogs introverties. Introverte geniet dit gewoonlik om op hulle eie te wees en vind dit minder lonend wanneer hulle tussen groot groepe is, maar geniet interaksie met goeie vriende. Hulle verkies dit om op 'n enkele aktiwiteit op 'n slag te konsentreer en hou daarvan om situasies eers dop te hou voordat hulle deelneem, iets wat veral by ontwikkelende kinders en adolessente gesien word.[6] Hulle is meer analities voordat hulle praat.[7] Introverte word maklik deur te veel stimulasie by sosiale byeenkomste en baie interaksie oorweldig.[8]

Dit gebeur dikwels dat mense introversie verkeerdelik as skaamheid interpreteer. Introverte verkies alleen-aktiwiteite bo sosiale aktiwiteite, maar anders as skaam mense, is hulle nie noodwendig bang vir sosiale situasies nie.[9]

Susan Cain, skrywer van die boek Quiet: The Power of Introverts in a World That Can't Stop Talking  en selferkende introvert, voer aan dat die Westerse samelewing teen die introverte bevooroordeeld is. Kinders word van kleins af geleer dat hulle gesellig en sosiaal moet wees om gelukkig te wees.[10]

Cain sê dat introversie nie 'n "tweedeklas" eienskap is nie, met voorbeelde wat J.K. Rowling, Isaac Newton, Albert Einstein, Gandhi, Dr. Seuss, Yeats, Steven Spielberg en Larry Page insluit. Uit haar boek blyk dit duidelik dat die samelewing deur introverte sowel as ekstroverte verryk word.[10]

Ambiversie

wysig

Alhoewel baie mense introversie en ekstroversie as onderling uitsluitend beskou, word ekstroversie-introversievlakke deur kontemporêre eienskapsteorieë as deel van 'n enkele, aaneenlopende persoonlikheidsdimensie gemeet, waar sommige persone naby een van die eindpunte en ander naby die halfpadmerk lê.[11]  Ambiversie lê min of meer presies in die middel.[3][12] 'n Ambivert is taamlik gemaklik met mense en sosiale interaksie, maar geniet dit ook om alleen te wees.

Evaluering

wysig

Die mate van ekstroversie en introversie word oor die algemeen deur selfverslae geassesseer, alhoewel verslae en waarnemings van derde partye ook gebruik kan word. Selfverslae is óf leksikaal[2] óf op verklarings gebaseer.[13]

Leksikale maatstawwe gebruik individuele byvoeglike naamwoorde wat ekstrovertiese en introvertiese eienskappe weerspieël, soos uitgaande, spraaksaam, teruggetrokke en stil. Woorde wat introversie verteenwoordig, word omgekodeer om vergelykbare mates van ekstroversie/introversie te skep wat op 'n kontinuum voorkom.

Verklarings bestaan gewoonlik uit meer woorde, en as navorsingsinstrument beslaan dit dus meer ruimte as leksikale maatstawwe. Respondente word gevra in watter mate hulle byvoorbeeld "met baie verskillende mense by partytjies praat" of "ongemaklik by ander mense voel."[13]

Eysenck se teorie

wysig

Hans Eysenck beskryf ekstroversie-introversie as die mate waarin 'n persoon uitgaande en interaktief teenoor ander mense is. Hierdie gedragsverskille is vermoedelik die gevolg van onderliggende verskille in breinfisiologie.[14] Ekstroverte is op soek na opwinding en sosiale aktiwiteite in 'n poging om hulle stimulasievlak te verhoog terwyl introverte geneig is om sosiale situasies te vermy om stimulasie tot 'n minimum te beperk.

 
Tweelingstudies bevind dat ekstroversie/introversie 'n genetiese komponent het.

Biologiese faktore

wysig

Die relatiewe belangrikheid van natuur versus omgewing in die vasstelling van die vlak van ekstroversie was nog altyd kontroversieel en die fokus van baie studies. Tweelingstudies het bevind dat daar 'n genetiese komponent van 39% tot 58% is. Wat die omgewingskomponent betref, blyk dit dat die gedeelde gesinsomgewing baie minder belangrik as individuele omgewingsfaktore is wat nie deur broers en susters gedeel word nie.[15]

Eysenck beweer dat ekstroversie deur veranderlikheid in kortikale stimulasie  veroorsaak word. Hy hipotetiseer dat introverte deur hoër aktiwiteitsvlakke as ekstroverte gekarakteriseer word, menende dat hulle chronies meer kortikale stimulasie ervaar. Die feit dat ekstroverte meer eksterne stimulasie vereis, word as bewys vir hierdie hipotese voorgehou.

Ekstroversie word aan 'n hoër sensitiwiteit van die mesolimbiese dopamienstelsel vir potensieel lonende stimuli gekoppel.[16] Dit verklaar die hoë vlakke van positiewe affek by ekstroverte aangesien hulle die opwinding van potensiële beloning meer intens ervaar.

Een studie het bevind dat introverte meer bloedvloeiing in die frontale lobbe en frontale talamlus het waar interne prosesse soos beplanning en probleemoplossing plaasvind. Ekstroverte het meer bloedvloei in die anterior cingula girus, temporale lobbe en posterior talamus wat sensoriese en emosionele ervarings geprosesseer word.[17]

Gedrag

wysig

'n Verskeidenheid gedragsverskille kom by ekstroverte en introverte voor. Volgens een studie is ekstroverte geneig om meer ornamenteel aan te trek terwyl introverte praktiese, gemaklike klere verkies.[18] Ekstroverte verkies gewoonlik vroliker, meer konvensionele en energieke musiek as introverte.[19] Persoonlikheid beïnvloed ook die manier waarop mense hulle werksareas inrig. Ekstroverte is geneig om hulle kantore te versier, hulle deure oop te los en ekstra stoele te hê – alles pogings om interaksie met medewerkers aan te moedig. Introverte aan die ander kant, organiseer hulle kantore op 'n manier wat sosiale interaksie ontmoedig.[20]

Ondanks hierdie verskille is daar in 'n meta-analise van 15 ervaringsteekproefstudies bevind dat daar 'n groot mate van oorvleueling in die gedrag van ekstroverte en introverte voorkom.[21] Fleeson en Gallagher (2009) het bevind dat ekstroverte gereeld op introverte maniere optree en omgekeerd. Vanuit hierdie perspektief is ekstroverte en introverte nie "fundamenteel verskillend" nie. 'n Ekstrovert is dalk bloot iemand wat meer dikwels meer ekstroverties optree, wat impliseer dat ekstroversie nie soseer iets is wat 'n mens "het" nie, maar wat 'n mens "doen".

Implikasies

wysig

Die besef dat introversie en ekstroversie normale variante van gedrag is, kan tot selfaanvaarding en begrip vir ander mense bydra. 'n Ekstrovert kan sy/haar introverte maat se behoefte aan ruimte aanvaar terwyl 'n introvert sy/haar ekstroverte maat se behoefte aan sosiale interaksie kan verstaan.

Navorsers het 'n korrelasie tussen ekstroversie en selfgerapporteerde geluk ontdek. Menende, ekstroverte mense is geneig om hoër vlakke van geluk as introverte te rapporteer.[22][23]

Dit beteken nie dat introverte ongelukkig is nie. Ekstroverte ervaar eenvoudig meer positiewe emosies terwyl introverte geneig is om nader aan neutraal te wees. Dit kan toegeskryf word aan die feit dat ekstroversie in die kontemporêre Westerse kultuur voorkeur geniet en introverte dus minder aantreklik voel.

Alhoewel ekstroversie as sosiaal aantrekliker beskou word, is dit nie altyd 'n voordeel nie. Ekstroverte jongmense is byvoorbeeld meer geneig om hulle aan misdadige gedrag skuldig te maak.[24] Terwyl introversie sosiaal dus minder aantreklik is, word dit met positiewe eienskappe soos intelligensie [25] en "begaafdheid"[26][27] geassosieer.

Ekstroversie, introversie en geluk

wysig

Instrumentele beskouing

wysig

Volgens die instrumentele beskouing lei persoonlikheidseienskappe tot toestande en handelinge wat affektiewe gevolge het en individuele verskille in emosionaliteit veroorsaak.[28][29]

Persoonlikheidseienskap as 'n oorsaak van groter sosialiteit

wysig

Een verklaring vir groter subjektiewe welsyn onder ekstroverte kan wees dat ekstroversie tot die fasilitering van lewensomstandighede (soos sosiale interaksies) bydra wat hoër vlakke van positiewe affek bevorder. Die lae kortikale stimulering onder ekstroverte lei daartoe dat hulle meer aan sosiale situasies deelneem om hulle stimulasie te verhoog.

Sosiale aktiwiteitshipotese

wysig

Volgens hierdie hipotese word meer gereelde en hoër vlakke van positiewe affek deur gereelde deelname aan sosiale situasies geskep. En aangesien ekstroverte as meer gesellig as introverte gekarakteriseer word, beskik hulle ook oor hoër vlakke van die positiewe affek wat deur sosiale interaksies teweeggebring word.[30][31][32]

Sosiale aandagteorie

wysig

Nog 'n verklaring vir die hoë korrelasie tussen ekstroversie en geluk word deur 'n studie deur Ashton, Lee en Paunonen (2002) verskaf.[33] Volgens hulle is die kernelement van ekstroversie 'n geneigdheid om op maniere op te tree wat sosiale aandag trek, behou en geniet, en waar sensitiwiteit nie beloon word nie. Hulle beweer dat die beloningspotensiaal een van die fundamentele kenmerke van sosiale aandag is.

Temperamentele beskouing

wysig

Die temperamentele beskouing is op die idee gebaseer dat daar 'n direkte skakel tussen mense se persoonlikheidseienskappe en hulle sensitiwiteit vir positiewe en negatiewe affekte is.[34][35][28]

Affektiewe reaktiwiteitsmodel

wysig

Die affektiewe reaktiwiteitsmodel voer aan dat die intensiteit van 'n persoon se reaksies op affek-relevante gebeure deur mense se verskille in affek veroorsaak word.[35][36] Ekstroverte het 'n temperamentele vatbaarheid vir positiewe affek aangesien positiewe gemoedsinduksie 'n groter uitwerking op hulle as op introverte het. Ekstroverte is dus meer geneig om op aangename impulse te reageer.[16][35][36][37][38]

Sosiale reaktiwiteitsteorie

wysig

Die sosiale reaktiwiteitsteorie voer aan dat alle mense, of hulle daarvan hou of nie, soms verplig word om aan sosiale situasies deel te neem. Aangesien ekstroverte, anders as introverte, daarvan hou om aan sosiale interaksies deel te neem, put hulle meer positiewe affek daaruit.[23][39][40] Brian R. Little het beweer dat aangesien sosiale deelname strydig met introverte se aard is, dit skadelik vir hulle welsyn kan wees. Een manier om 'n introvert se welsyn te beskerm, is om so dikwels moontlik op 'n plek te gaan herlaai waar hy sy ware self kan wees – plekke wat Little "herstelplekke" (restorative niches) noem.[41]

Affektiewe regulering

wysig

Nog 'n moontlike verklaring vir meer geluk onder ekstroverte spruit uit die feit dat ekstroverte hulle affektiewe staat beter kan reguleer. Ekstroverte is meer geneig as  om aktiwiteite wat geluk fasiliteer (bv. aangename vs. onaangename herinneringe) te kies wanneer moeilike take in die vooruitsig gestel word.[42]

Die vastepuntmodel

wysig

Volgens die vastepuntmodel is elke individu se vlakke van positiewe en negatiewe affek min of meer "vas". Ná 'n positiewe of negatiewe gebeurtenis is mense se gemoedstemming dus geneig om terug te keer na die voorafgestelde vlak. Volgens die vastepuntmodel ervaar ekstroverte meer geluk aangesien hulle voorafgestelde punt van positiewe affek hoër as dié van introverte is. Ekstroverte benodig dus minder positiewe versterking ten einde gelukkig te voel.[38]

Verhouding tussen genot en stimulasie

wysig

'n Studie deur Peter Kuppens (200)[43] het getoon dat ekstroverte en introverte verskillende gedrag openbaar wanneer hulle gelukkig is. As dit met 'n ekstrovert goed gaan, beskou hy dit as 'n geleentheid vir aktiwiteite en doelnastrewing. Dit lei tot 'n aktiewe, gestimuleerde aangename staat. Wanneer dit met 'n introvert goed gaan, beskou hy dit as 'n geleentheid om sy waaksaamheid te verslaap, en voel hy ontspanne en vergenoegd.[43]

Ander bydraende persoonlikheidsfaktore

wysig

Daar is ook bewyse dat ander nie-eienskapsverwante elemente van persoonlikheid met geluk kan korreleer. Een studie het byvoorbeeld getoon dat verskeie kenmerke van 'n persoon se doelwitte, soos vooruitgang in belangrike doelwitte of onderlinge konflikte emosionele sowel as kognitiewe welsyn kan beïnvloed.[44]

Sien ook

wysig
  • Analytical psychology
  • Alternative five model of personality
  • Personality
  • Reinforcement sensitivity theory
  • Seattle Freeze
  • Trait theory

Verwysings

wysig
  1. ↑ Juung, C. G. (1921) Psychologische Typen, Rascher Verlag, Zurich – vertaling H.G. Baynes, 1923.
  2. ↑ 2,0 2,1 Thompson, Edmund R. (2008). "Development and Validation of an International English Big-Five Mini-Markers". Personality and Individual Differences. 45 (6): 542–8. doi:10.1016/j.paid.2008.06.013.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Merriam Webster Dictionary.
  4. ↑ 4,0 4,1 "Extraversion or Introversion". The Myers & Briggs Foundation (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Desember 2019.
  5. ↑ Helgoe, Laurie (2008).
  6. ↑ Introversion Gale Encyclopedia of Childhood & Adolescence.
  7. ↑ Laney, Marti Olsen (2002).
  8. ↑ Cain, Susan, Quiet: The Power of Introverts in a World That Can't Stop Talking, Crown Publishing 2012: quoted by Szalavitz, Maia, "'Mind Reading': Q&A with Susan Cain on the Power of Introverts"(), Time Healthland, January 27, 2012; and Cook, Gareth, "The Power of Introverts: A Manifesto for Quiet Brilliance"(), Scientific American, January 24, 2012.
  9. ↑ All About Shyness Meredith Whitten, Psych Central, August 21, 2001; Accessed 2007-08-02
  10. ↑ 10,0 10,1 "Book Review: Quiet: The Power of Introverts in a World That Can't Stop Talking by Susan Cain" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 5 Oktober 2015.
  11. ↑ The OCEAN of Personality Geargiveer 7 Julie 2011 op Wayback Machine Personality Synopsis, Chapter 4: Trait Theory.
  12. ↑ Cohen, Donald; Schmidt, James P. (1979). "Ambiversion: Characteristics of Midrange Responders on the Introversion-Extraversion Continuum". Journal of Personality Assessment. 43 (5): 514–6. doi:10.1207/s15327752jpa4305_14. PMID 16367029.
  13. ↑ 13,0 13,1 Goldberg, Lewis R.; Johnson, John A.; Eber, Herbert W.; Hogan, Robert; Ashton, Michael C.; Cloninger, C. Robert; Gough, Harrison G. (2006). "The international personality item pool and the future of public-domain personality measures". Journal of Research in Personality. 40 (1): 84–96. doi:10.1016/j.jrp.2005.08.007.
  14. ↑ Eysenck, H. J. (1967).
  15. ↑ Tellegen, Auke; Lykken, David T.; Bouchard Jr, Thomas J.; Wilcox, Kimerly J.; Segal, NL; Rich, S (1988). "Personality similarity in twins reared apart and together". Journal of Personality and Social Psychology. 54 (6): 1031–9. doi:10.1037/0022-3514.54.6.1031. PMID 3397862.
  16. ↑ 16,0 16,1 Depue, RA; Collins, PF (1999). "Neurobiology of the structure of personality: Dopamine, facilitation of incentive motivation, and extraversion". The Behavioral and brain sciences. 22 (3): 491–517, discussion 518–69. doi:10.1017/S0140525X99002046. PMID 11301519.
  17. ↑ Johnson, DL; Wiebe, JS; Gold, SM; Andreasen, NC; Hichwa, RD; Watkins, GL; Boles Ponto, LL (1999). "Cerebral blood flow and personality: A positron emission tomography study". The American Journal of Psychiatry. 156 (2): 252–7. PMID 9989562.
  18. ↑ Sharma, R. S. (1980). "Clothing behaviour, personality, and values: A correlational study". Psychological Studies. 25 (2): 137–42.
  19. ↑ Rentfrow, Peter J.; Gosling, Samuel D. (2003). "The do re mi's of everyday life: The structure and personality correlates of music preferences". Journal of Personality and Social Psychology. 84 (6): 1236–56. doi:10.1037/0022-3514.84.6.1236. PMID 12793587.
  20. ↑ Gosling, S. (2008).
  21. ↑ Fleeson, W.; Gallagher, P. (2009). "The Implications of Big Five Standing for the Distribution of Trait Manifestation in Behavior: Fifteen Experience-Sampling Studies and a Meta-Analysis". Journal of Personality and Social Psychology. 87 (6): 1097–1114. doi:10.1037/a0016786.
  22. ↑ Myers, David G (1992).
  23. ↑ 23,0 23,1 Pavot, William; Diener, Ed; Fujita, Frank (1990). "Extraversion and happiness". Personality and Individual Differences. 11 (12): 1299–306. doi:10.1016/0191-8869(90)90157-M.
  24. ↑ Ryckman, R. (2004). Theories of Personality. Belmont, CA: Thomson/Wadsworth.
  25. ↑ Furnham, Adrian; Forde, Liam; Cotter, Tim (1998). "Personality and intelligence". Personality and Individual Differences. 24 (2): 187–92. doi:10.1016/S0191-8869(97)00169-4.
  26. ↑ Gallagher, S. A. (1990). "Personality patterns of the gifted". Understanding Our Gifted. 3 (1): 11–13.
  27. ↑ Hoehn, L.; Birely, M.K. (1988). "Mental process preferences of gifted children". Illinois Council for the Gifted Journal. 7: 28–31.
  28. ↑ 28,0 28,1 Zelenski, John M.; Larsen, Randy J. (1999). "Susceptibility to Affect: A Comparison of Three Personality Taxonomies". Journal of Personality. 67 (5): 761–91. doi:10.1111/1467-6494.00072. PMID 10540757.
  29. ↑ Watson, D. (2000). Mood and Temperament. New York, NY: Guilford Press.
  30. ↑ Campbell, A.; Converse, P.; Rodgers, W. (1976).
  31. ↑ Eysenck, H. J.; Eysenck, M. W. (1985).
  32. ↑ Snyder, M. (1981). "On the influence of individuals on situations". In Cantor, N.; Kihlstrom, J. (reds.). Personality, cognition and social interaction. Hillsdale, NJ: Erlbaum. pp. 309–29.
  33. ↑ Ashton, Michael C.; Lee, Kibeom; Paunonen, Sampo V. (2002). "What is the central feature of extraversion? Social attention versus reward sensitivity". Journal of Personality and Social Psychology. 83 (1): 245–52. doi:10.1037/0022-3514.83.1.245. PMID 12088129.
  34. ↑ McCrae, Robert R.; Costa, Paul T. (1991). "Adding Liebe und Arbeit: The Full Five-Factor Model and Well-Being". Personality and Social Psychology Bulletin. 17 (2): 227–32. doi:10.1177/014616729101700217.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Larsen, Randy J.; Ketelaar, Timothy (1991). "Personality and susceptibility to positive and negative emotional states". Journal of Personality and Social Psychology. 61 (1): 132–40. doi:10.1037/0022-3514.61.1.132. PMID 1890584.
  36. ↑ 36,0 36,1 Tellegen, A. (1985). "Structures of mood and personality and their relevance to assessing anxiety, with an emphasis on self-report". In Tuma, A. H.; Maser, J. D. (reds.). Anxiety and the anxiety disorders. Hillsdale, NJ: Erlbaum. pp. 681–706.
  37. ↑ [verwysing benodig]
  38. ↑ 38,0 38,1 Rusting, Cheryl L.; Larsen, Randy J. (1995). "Moods as sources of stimulation: Relationships between personality and desired mood states". Personality and Individual Differences. 18 (3): 321–329. doi:10.1016/0191-8869(94)00157-N.
  39. ↑ Argyle, Michael; Lu, Luo (1990). "The happiness of extraverts". Personality and Individual Differences. 11 (10): 1011–7. doi:10.1016/0191-8869(90)90128-E.
  40. ↑ Diener, Ed; Larsen, Randy J.; Emmons, Robert A. (1984). "Person × Situation interactions: Choice of situations and congruence response models". Journal of Personality and Social Psychology. 47 (3): 580–92. doi:10.1037/0022-3514.47.3.580. PMID 6491870.
  41. ↑ Little, Brian R. (2000). "Free traits and personal contexts: Expending a social ecological model of well-being". In Welsh, W. Bruce; Craik,, Kenneth H.; Price, Richard H. (reds.). Person-environment Psychology: New Directions and Perspectives. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum and Associates. pp. 87–116. ISBN 978-0-8058-2470-4.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link)
  42. ↑ Tamir, Maya (2009). "Differential Preferences for Happiness: Extraversion and Trait-Consistent Emotion Regulation". Journal of Personality. 77 (2): 447–70. doi:10.1111/j.1467-6494.2008.00554.x. PMID 19220724.
  43. ↑ 43,0 43,1 Kuppens, Peter (2008). "Individual differences in the relationship between pleasure and arousal". Journal of Research in Personality. 42 (4): 1053–9. doi:10.1016/j.jrp.2007.10.007.
  44. ↑ Emmons, RA (1986). "Personal strivings: an approach to personality and subjective". Annual Review of Psychology. 54: 403–425.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Ekstroversie_en_introversie&oldid=2618577"