Elmar Steyn (1922-2001) was 'n Afrikaanse skrywer, wat veral ou-Kaapse verhale geskryf het. Sy regte naam was Marthanus Steyn.[1]

Elmar Steyn
Geboortenaam Marthanus Steyn
Geboorte 1922
Fauresmith
Sterfte 2001
Pretoria
Nasionaliteit Suid-Afrika
Beroep Onderwyser, skrywer
Genre Middelmoot-literatuur ("middle of the road literature")
Bekend vir Verhale uit die ou Kaaps-Hollandse tyd; moderne spioenasieverhale, radioverhale en jeugverhale.

Lewe en werk wysig

Marthanus Steyn is op 30 Mei 1922 op Fauresmith in die Vrystaat gebore. Hy was hoofsaaklik van Fries, Nederlandse en Duitse afkoms. Die Steyn-familie is reeds sedert ongeveer 1666 gedurende die Kaaps-Hollandse tyd in Suid-Afrika teenwoordig. Hy het op Viljoenskroon skoolgegaan, waar sy pa vir 'n paar jaar burgemeester was. Hy studeer aan die destydse Potchefstroomse Universiteitskollege (later Potchefstroomse Universiteit vir CHO, en tans deel van die Noordwes-universiteit), waar hy die grade BA en MA, asook 'n onderwysdiploma, behaal. Hy word onderwyser, en begin later om in sy vrye tyd te skryf. In 1972 word hy die tweede permanente hoof van Hoërskool Transvalia in Vanderbijlpark. Dié pos beklee hy tot sy aftrede in 1982. Na sy aftrede verhuis hy na Pretoria, waar hy in 2001 oorlede is.

Skryfwerk wysig

Elmar Steyn skryf aanvanklik net boeke wat in die ou-Kaaps-Hollandse tyd afspeel. Gedurende die sestigerjare begin hy ook om moderne speurverhale te skryf. "Die Goue Droom" wat handel oor die goudstormloop in die Kaapvallei (Barberton/ Eureka City gebied in die destydse ZAR) gedurende die 19de eeu, net enkele jare voor die stormloop in die Witwatersrand is 'n soort brug tussen sy ou Kaapse verhale wat in die 17de eeu afspeel en sy latere werke met 'n 20ste eeuse agtergrond. Gedurende die sewentigerjare word daar ook 'n aantal verhale wat hy oorspronklik vir die radio geskryf het, opgeneem en uitgesaai op die destydse Springbokradio, waaronder die eens baie gewilde "Vaart na die Onbekende". Heelwat van sy boeke is later in omnibusse heruitgegee. Hy het ook 'n aantal jeugverhale geskryf.

In 'Aleiman die Slaaf' wonder almal wie is hy. Is hy Aleiman, die vryman wat toesig hou oor die slawe by die kaai? Is hy die seun van Ali Ben Samat, die Arabier? Of is hy Robert de Villon, die seun uit 'n Franse adelhuis? Die hooffiguur in hierdie verhaal is Aleiman die slaaf. Voordat hy sy regmatige erfdeel verwerf, voordat hy hom kan wreek op die moordenaar van sy vader, voordat hy die skille voor die hooghartige Lizabet, die dogter van Comte de St. Jean van Perpignan, se oë kan laat val.

'Soen my swaard': Toe Antoine la Mont, die seun van die Franssprekende boer agter die Hottentots-Hollandberge, hom daardie sonnige dag na die Kaap begeef het, het hy beslis nie geweet watter avonture op hom wag nie. Sou hy ooit kon droom dat hy in sy pogings om geld te verdien om sy plaas te behou, hom midde-in die Franse Rewolusie bevind?

In 'Ilse Fourier' kom Armand du Pré in die Kaap aan, om besit te neem van sy ryk erfenis. Maar Armand kan hom maar nie by die geblomde krawatte, die satynbaadjies en die geborduurde sysakdoeke van die Kaapse heertjies aanpas nie. Die gevolg is dat hy 'n bloutjie loop by Ilse Fourier, die dametjie wat sy hart gesteel het. Daar sou baie dinge moet gebeur voor sake uiteindelik reg kom: 'n paar swaardgevegte, waaghalsige skermutselings met Boesmans en spannende intriges van die kant van Coenraad Bierman, wat ook by Ilse vlerksleep. Maar Ilse se hart behoort aan haarself...

'Die gif van die Adder': Lizette van Dyk, een van die mooiste meisies aan die Kaap en die oogappel van die goewerneur, ontmoet Jacques de Renier op 'n bal aan 'n Kaapse woning, en maak sy 'n bespotting van Jacques, tot groot vermaak van haar vriende. Sy kan dit bekostig, want haar pa is die Goewerneur se beste vriend en een van die rykste mans in die Kaap. Dit is die begin van waaghalsige avonture vir Jacques. Avonture waarin sy moed en durf tot die uiterste beproef word en hy met 'n gedugte vyand te doen kry.

'Die huis van St. Germain': Soos 'n smarag lê die groen eiland daar, skiet Madagaskar op uit die blou see. 'n Pragtige eiland, maar die hoofkwartier van seerowers. In hierdie seerowernes word 'n vreemde groepie mense saamgegooi: die rowerkaptein, Der Alte, die dwergedelman, Etienne, die sluwe Yves Montpatre, die mooi vrou, Francine, en die vreemdeling uit Djakarta wat stry om die eer van St. Germain.

'Opdrag Hiang-Kiang': Pierre Terblanche - geheime agent X-0-30 – is op die spoor van Suid-Afrika se grootste vyand. 'n Duiwelse plan is bedink om Suid-Afrika aan te val. Pierre kry net 'n geheimsinnige boodskap. Dan is daar die listige en beeldskone vroue: Jeanne, Rhoda, Micelle en Dana Chiba... almal verleidelik en gevaarlik. Daar is ook die spannende motorwedren in Monaco, wat belaai is met gevaar.

'Die goue droom': In die tagtigerjare van die 19de eeu het die nuus soos 'n veldbrand dwarsdeur die wêreld versprei dat daar groot goudrykdomme in die Kaapvallei van die destydse ZAR (tans in Mpumalanga) op fortuinsoekers wag. En in hul duisende het hulle op hierdie gebied toegesak. Binne 'n paar maande het die Kaapvallei gewemel van dobbelaars, moordenaars, rowers, straatvroue en eerlike goudsoekers. Soos met baie historiese werklike karakters in sy 17de eeuse Ou-Kaapse verhale slaag hy daarin om 'n histories bekende karakter soos Cockney Liz wat in hierdie laat 19de eeuse goudstormloop gefigureer het vir die leser 'n lewendige en kleurvolle karakter te laat word. 'n Lewe was nie veel werd in daardie skouspelagtige en stormagtige goudstormloop nie, en talle van diegene wat nie 'n geweldadige dood gesterf het nie, is deur die koors afgemaai.

'Die kinders van Sengeti' is die opvolg van 'Die wit hings van Sengeti'. In 'Die wit hings van Sengeti' was daar die geheimsinnige wit perd wat sy verskyning op die plaas Sengeti maak. In 'Die kinders van Sengeti' is daar 'n krisis en word daar om die geliefde hings se lewe geveg. Die drie kinders van Sengeti: Lati Dyksman, haar broer Siefert en Lennie Rabie, vind dat daar ook ander mense is wat in die spoghings belangstel. Wanneer die perd verdwyn, begin die poppe dans.

Publikasies wysig

  • Aleiman, die Slaaf
  • Arabella
  • As die harte swyg
  • Au Revoir
  • Die boekanier van Valsbaai
  • Die Gemaskerde Ridder
  • Die Giervalk
  • Die gif van die adder
  • Die goue droom
  • Die huis van St.Germain
  • Die Kaapse Kavalier
  • Die Kaapse vlinder
  • Die Kapenaar
  • Die kinders van Sengeti (kinderverhaal)
  • Die kruis op die klip (kinderverhaal)
  • Die mense van Bergdal
  • Die Rooi swaard
  • Die sjarmante verdringer
  • Die Troebadoer
  • Die vergetene
  • Die vlug van Francois du Buis
  • Die mooiste Kaap
  • Die vreemde erflating
  • Die vreemde besoekers
  • Die vreemde vrou
  • Die vrou van die see
  • Die wit hings van Sengeti (kinderverhaal)
  • Drentelaar van die Kaai
  • Drie vroue is twee te veel
  • Hilgar se helde
  • Ilonka
  • Ilse Fourier
  • Kaapse Weer
  • Kaptein Simon Duiwel
  • Kaptein van Troewe
  • Klawerjas vir 'n vrou
  • Klein aristokraat
  • Mijnheer Galant
  • Moord het sy prys
  • My swaard vir jou liefde
  • 'n Vrou soos Madelyn
  • Nag in Tanger
  • Onheilig is die haat
  • Opdrag Hiang-Kiang
  • Opdrag Sikiyaki
  • Rebel uit Swellendam
  • Slavin van die Seestraat
  • Soen my swaard
  • Spioen vir sy Eksellensie
  • Swerftog van die Banneling
  • Taverne by die Kaai
  • Trek jou swaard, M'sieur
  • Vreemdeling uit Djakarta
  • Vrug van (die) wraak.

Verwysings wysig

  1. Profiel op geni.com, besoek op 5 Mei 2017

Eksterne skakels wysig