Fantasieroman

Die fantasieroman is die gewildste narratiewe formaat binne die fantasiegenre wat oorspronklik as 'n subgenre van fantastiese literatuur ontwikkel het, maar ouer historiese wortels in die kulturele konteks van menslike mitologie het. Fantastiese literatuur het op sy beurt as genre binne die 19de eeuse literêre Romantiek na vore gekom, as 'n teenstroming van realistiese literatuur. Veral in die latere fase van Romantiese literatuur is werke gepubliseer wat deur fantastiese elemente gekenmerk is. 'n Fantastiese roman speel in 'n fiktiewe wêreld af wat onder die invloed van magiese kragte staan.

The Silmarillion, 'n versameling van onvoltooide werke uit die pen van J.R.R. Tolkien

Gedurende die 20ste eeu het fantastiese literatuur verder ontwikkel en is verskillende formate van fantasieromans op die literatuurmark ingevoer. Vooraanstaande akademici aan Westerse universiteite doen navorsing oor dié genre wat met romans soos George R. R. Martin se A Song of Ice and Fire (Game of Thrones) en J.K. Rowling se Harry Potter-reeks van die kommersieel suksesvolste en kultureel invloedrykste literêre formate voortgebring het.

Literêre formate van fantasieromans

Hoë fantasie

Historiese legendes en mitologiese en ander spekulatiewe elemente soos magiese wesens, vreemde beskawings en donker magte speel 'n oorheersende rol in 'n vreemde verbeelde wêreld wat deur die skrywer dikwels - ondanks sy eie fiktiewe geografie, boukuns, kultuur en beskawing - in 'n geïdealiseerde historiese konteks soos die Europese Middeleeue geplaas word.

Lae fantasie

'n Eensame held, wat 'n teenstander met bonatuurlike kragte die hoof moet bied, staan sentraal binne die subgenre van lae fantasieromans. Hierdie formaat het sy oorsprong in verhale wat in tydskrifte, sogenaamde pulp magazines, gepubliseer is en veral tussen die 1930's en 1950's gewild geraak het. Besondere kenmerke is 'n eenvoudiger vertelstruktuur met 'n meer dinamiese, aksiegelaaide handeling wat gerig is op die leesgewoontes van volwasse manlike teikengroepe. Werke van H.P. Lovecraft val dikwels in hierdie kategorie.

'n Tweede stroming binne die subgenre van lae fantasieliteratuur, wat hoofsaaklik aanklank by volwasse vroulike lesers vind, is pseudohistoriese fantasieromans wat in 'n reële of fiktiewe historiese wêreld afspeel. Fantasiewesens en magiese kragte speel 'n ondergeskikte rol in hierdie formaat wat sy wortels onder meer in Middeleeuse Artusepiek het. Bekende verteenwoordigers is Marion Zimmer Bradley met haar Avalon-romanreeks en Diana Gabaldon wat sukses behaal het met haar Outlander-reeks.

Stedelike of kontemporêre fantasie

Werke, wat in hierdie kategorie val, speel nie in 'n verbeelde wêreld af nie, maar in die teenwoordige tyd. Magie maak hier sy verskyning in ons eie wêreld waar dit eintlik nie (mag) bestaan nie. Die oorgang tussen sogenaamde stedelike (urban fantasy) en kontemporêre fantasie (contemporary fantasy) is dikwels vloeiend. Die eersgenoemde speel in elk geval in 'n moderne stedelike omgewing af.

Werke binne hierdie subgenre, wat internasionale sukses behaal het, sluit die Skotse skryfster en onderwyseres J.K. Rowling se Harry Potter-reeks en die Amerikaanse skryfster Stephenie Meyer se Twilight-reeks in. Hul werke is, net soos die Engelse skrywer Jonathan Stroud se Bartimaeus Trilogy, gerig op 'n jonger teikengroep, maar vind ook aanklank by ouer lesersgroepe.

Eksterne skakels

Afrikaanse definies

---

• L•T•T Literêre Terme en Teorieë: Fantasie