Frank Lloyd Wright

Frank Lloyd Wright (8 Junie 1867 – 9 April 1959) was een van die wêreld se mees prominente en invloedryke argitekte. Hy het 'n reeks hoogs individuele style ontwikkel gedurende sy buitengewoon lang loopbaan wat van 1887 tot 1959 gestrek het en hy het die rigting van Amerikaanse argitektuur en boukuns fundamenteel beïnvloed. Hy word tot vandag toe beskou as die belangrikste Amerikaanse argitek. Die 20ste-eeuse argitektuur van Frank Lloyd Wright is in 2019 deur Unesco as 'n wêrelderfenisgebied gelys.

Frank Lloyd Wright
Frank Lloyd Wright in 1954
Gebore	Frank Lincoln Wright 8 Junie 1867 Richland Center, Wisconsin
Sterf	9 April 1959 (op 91) Phoenix, Arizona
Nasionaliteit	Verenigde State
Beroep	argitek, binne-ontwerper, skrywer en onderwyser
Bekend vir	Fallingwater Solomon R. Guggenheim Museum Johnson Wax Headquarters Taliesin Taliesin West Robie House Imperial Hotel, Tokio Darwin D. Martin House Unity Temple Ennis House Larkin Administration Building Dana-Thomas House Marin County Civic Center
Handtekening

Wright het reeds in sy eie leeftyd bekendheid verwerf. Sy kleurvolle persoonlike lewe het gereeld koerantopskrifte gehaal, vernaamlik vir die mislukking van sy eerste twee huwelike en vir die brand en moorde by sy Taliesinateljee in 1914.

Lewensgeskiedenis

Frank Lloyd Wright is in 1867 in Richland Center, Wisconsin, gebore en is in 1959 op die ouderdom van 91 oorlede in Phoenix, Arizona. Sy vader was 'n predikant en sy moeder 'n musikant. In 1885 is sy ouers geskei en Frank het sy vader nooit weer gesien nie.

Frank se eie huweliksverhoudings was problematies. In 1909, op die hoogtepunt van sy loopbaan, het hy sy vrou (Catherine Tobin, met wie hy op die ouderdom van 22 getroud is), sy ses kinders en 'n winsgewende praktyk in Oak Park verlaat en na Europa vertrek saam met die vrou van 'n kliënt, Mamah Cheney.

In 1911 het hy teruggekeer na Amerika en hom in Spring Green, Wisconsin gevestig in die vallei waar sy ma groot geword het en waar hy baie gelukkige somers op sy oom se plaas deurgebring het. Hierdie jeugervarings op die platteland het 'n blywende indruk op die jong Wright gemaak wie se waarnemings van die patrone en ritmes van die natuur later sy argitektoniese filosofie beduidend beïnvloed het.

Hy het sy bekende huis, Taliesen, naby Spring Green gebou, maar tragedie het daar afgespeel toe 'n bediende Taliesen aan die brand gesteek het en Mamah Cheney en haar twee kinders dood is. Frank het Taliesen weer opgebou en is met Mirriam Noel getroud van wie hy in 1927 geskei is. In 1928 trou Wright met Olga Lazovich saam met wie hy die Taliesen Fellowship, 'n argitektoniese vakleerlingprogram, stig. Sy tweede woning en ateljee, Taliesen-Wes, in die Arizona woestyn, het 'n argiteklaboratorium geword waar hy tot en met sy dood in 1959 baie jong argitekte geïnspireer het.

Belangrikste prestasies

Die Guggenheimmuseum in New York

Frank Lloyd Wright het vir dekades die Amerikaanse argitektuur oorheers. Oorspronklik, kreatief en flambojant, het hy Europese style verwerp ten gunste van 'n argitektoniese benadering wat sy wortels in die Amerikaanse landskap het. Wright het sy werk 'organiese argitektuur' genoem omdat hy geglo het dat argitektuur 'n natuurlike skakel tussen die mens en sy omgewing moes skep en daarom die kliënt se individuele behoeftes, die aard van die omgewing en die natuurlike, inheemse materiale (soos hout en klip) wat beskikbaar is, in ag moes neem. Sy vindingryke prêriehuise het hierdie beginsels weerspieël.

Ander hoogtepunte van sy ongelooflik produktiewe loopbaan sluit die volgende in:

• Die 'Vallendewater-huis' op 'n waterval in Pennsylvanië;
• Die Larkin Gebou in Buffalo, New York met sy innoverende toilette wat aan die mure hang en ongekende gebruik van metaalmeubels;
• Unity Tempel in Illinois wat Amerika se eerste beduidende argitektoniese werk in gestorte beton was; en
• Die manjifieke Guggenheim Museum in New York.

Sy Usoniese huise, die voorlopers van baie moderne voorstedelike ontwerpe, was matigekoste-enkelverdiepinghuise gekenmerk deur oopplanontwerp, koste-effektiewe voorafvervaardigde mure en 'n nuwe uitvinding, die motorafdak.

Hy het nie net geboue (1 141 openbare en privaat geboue deur die loop van sy vrugbare loopbaan) ontwerp nie, maar was ook 'n veelsydige ontwerper van meubels, materiaal, kunsglas, lampe, eetgerei, silwer, linne en grafiese kuns. Tydens sy lang en aktiewe lewe het Frank Lloyd Wright in Amerika en Europa lesings aangebied en twintig boeke en verskeie artikels gepubliseer wat 'n generasie jong Amerikaanse argitekte beïnvloed het. Hy was werklik die vader van moderne, inheemse Amerikaanse argitektuur en in 'n onlangse opname deur die Amerikaanse Instituut van Argitekte is hy 'die grootste Amerikaanse argitek van alle tye' genoem.

Galery

'n Seleksie van Wright se ontwerpe. Kliek gerus op die beelde vir 'n groter weergawe.

• 
  Die Arthur B. Heurtley-huis in Oak-park, Illinois.
• 
  Die Edward R. Hills-huis in Oak-park, Illinois.
• 
  Die Emil Bach-huis in Chicago, Illinois.
• 
  Die Ennis-huis in Los Angeles, Kalifornië.
• 
  Die Walter H. Gale-huis, in Oak-park, Illinois.
• 
  Die Edgar J. Kaufmann Sr.-woning, beter bekend as Falling Water, in Pennsilvanië.
• 
  Die Gammage-ouditorium in Tempe, Arizona.
• 
  Die Guggenheim-museum in New York.
• 
  Die Beth Sholom-sinagoge in Pennsilvanië.
• 
  Die Unity-tempel in Oak-park, Illinois.
• 
  Die Pfiffer-kapel in Lakeland, Florida.

Eksterne skakels

• (en) Frank Lloyd Wright Foundation – amptelike webtuiste
• (en) "Frank Lloyd Wright". Encyclopædia Britannica. Besoek op 8 Julie 2019.