Galeras
Galeras (bekend as Urcunina onder die 16de-eeuse inheemse volk) is 'n stratovulkaan in die Colombiaanse Andes. Dit lê in Nariño, naby die departement se hoofstad, Pasto. Die hoogste punt is 4 276 m bo die seevlak. Dit het sedert die Spaanse verowering gereeld uitgebars – die eerste aangetekende uitbarsting was in Desember 1580.[2] 'n Uitbarsting in 1993 het nege mense gedood, onder andere ses wetenskaplikes wat in die vulkaan se krater afgesak het om gasmonsters te versamel en metings van die swaartekrag te neem in 'n poging om toekomstige uitbarstings te voorspel.[3] Dit is tans die altiefste vulkaan in Colombia.
| Galeras | |
|---|---|
 Galeras in Desember 2005. | |
| Ligging | Nariño, Colombia |
| Hoogte | 4 276 meter bo seevlak |
| Reeks | Sentraal-Andes |
| Koördinate | 1°13′16″N 77°21′33″W / 1.22111°N 77.35917°W |
| Bergtipe | Komplekse vulkaan |
| Laaste uitbarsting | 2012 to 2014[1] |
  Galeras |
|
Geologiese geskiedenis
wysigGaleras is minstens die afgelope miljoen jaar 'n aktiewe vulkaan, met andesiet as die oorheersende produk.[1] Twee groot uitbarstings wat kalderas gevorm het, het voorgekom: die eerste een sowat 560 000 jaar gelede en die tweede een tussen 40 000 en 150 000 jaar gelede. Intussen het 'n deel van die kaldera se muur ingestort en latere uitbarstings het 'n kleiner keël in die nou hoefystervormige kaldera gevorm.
Vanweë sy geskiedenis van gewelddadige uitbarstings in sy nabyheid aan die 450 000 inwoners van Pasto, is Galeras aangewys as 'n Dekadevulkaan, wat bestudeer word om die skade van toekomstige natuurrampe te verklein.
Uitbarstings in 1993 en later
wysigGaleras het in 1988 weer aktief geraak nadat dit 10 jaar lank rustend was. 'n Konferensie oor Dekadevulkane in 1993 in Pasto het in 'n ramp geëindig nadat verskeie wetenskaplikes op 14 Januarie 'n ekspedisie na Galeras se krater onderneem het. 'n Onverwagte uitbarsting het voorgekom terwyl hulle op die kruin was en dit het ses wetenskaplikes en drie toeriste se lewe geëis.[4]
In die 21ste eeu het verskeie klein uitbarstings voorgekom. Pasto is verskeie kere ontruim en geen bserings is aangemeld nie.
Op 3 Januarie het die vulkaan weer uitgebars en daartoe gelei dat 8 000 mense in veiligheid gebring moes word.[5] Dit was die 10de uitbarsting in 12 maande en die eerste van 2010. Op 25 Augustus 2010 was 'n aspluim in die lug sigbaar. Die uitbarsting was nieontploffend, maar 'n waarskuwing is aan naburige dorpe uitgereik.[6]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 "Galeras". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Besoek op 2008-12-27.
- ↑ (in Spaans) PASTO: Geographical, Economics and Culture Geargiveer 3 Maart 2016 op Wayback Machine
- ↑ Eruption: A Survivor's Tale, Scholastic
- ↑ Baxter & Gresham, 1993
- ↑ "Evacuation after Colombia volcano erupts". Television New Zealand. 3 Januarie 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2011. Besoek op 30 September 2011.
- ↑ "'Red alert' issued for Colombian volcano after non-explosive eruption". CNN. 26 Augustus 2010.
Skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Galeras.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
.svg)
