Godescalc-evangelistarium
Die Godescalc-evangelistarium is 'n geïllustreerde manuskrip wat tussen 781 en 783 vermoedelik gemaak is in Aken in opdrag van Karel die Grote en sy vrou Hildegard. Die boek bevat die evangelietekste wat gelees is tydens die misvieringe van die liturgiese jaar, en is dus 'n evangelistarium. Volgens die toewydingsgedig van 48 verse agter in die manuskrip, is dit geskryf deur Godescalc, 'n Frankiese skrywer. Die gedig noem ook Karel en Hildegard as opdraggewers. Daar word gesê dat dit gemaak is om Karel die Grote se reis na Rome te herdenk. Tydens daardie reis, wat in 781 begin het, is sy seun Karloman gedoop deur Pous Hadrianus in die doopkapel van Sint-Jan van Laterane. Die miniatuur van die “fontein van lewe” op folium 3 verso sou byna seker na hierdie doop verwys.[1]Die werk is die oudste manuskrip van die sogenaamde Ada-groep of Hofskool van Karel die Grote.[2]
,_Ms._Lat_1203_f._1r._21x31_cm,_parigi_bibliotheque_nationale,_783_circa.jpg)
Geskiedenis
wysigDie manuskrip het in Karel die Grote se besit gebly tydens sy bewind.[3] Die manuskrip is waarskynlik deur Lodewyk die Vrome aan die abdy van Sint-Sernin (Saturinus) in Toulouse geskenk, waar dit deur die Middeleeue bewaar is, en in 'n silwer skryn gestoor is. Tydens die Franse Revolusie is die silwer skryn gesteel en die manuskrip is saam met ander manuskripte op 'n hoop gegooi wat vir verkoop bedoel was. Danksy M. de Puymaurin is dit gered, hy het die manuskrip na Parys geneem en later is dit na die biblioteek van Toulouse oorgeplaas. In 1811 is dit aan Napoleon Bonaparte oorhandig by die geboorte van sy enigste wettige seun Frans Karel Josef uit sy huwelik met Marie Louise van Oostenryk. Sodoende het die boek in Napoleon se versameling beland, en via die Musée des Souverains in 1872 uiteindelik beland in die Bibliothèque nationale de France in Parys as nuwe toevoeging, latin 1203.[4]
Beskrywing
wysigDie manuskrip bestaan uit 127 perkamentfolia van 310 x 210 mm wat pers gekleur is voordat daarop geskryf of geskilder is. Die gebruik van Tiriese pers was vanaf die tyd van Julius Caesar 'n teken van oppergesag en later van keiserlike waardigheid.
Die teks is geskryf met goud en silwer ink in unsiaalskrif in twee kolomme. Die titels is in capitalis rustica. Die “poëtiese kolofon” is in die destydse nuwe Karolingiese minuskel geskryf.
Die teksbladsye is almal geraam met dekoratiewe randversiering wat in rooi en silwer geverf is. Die betekenis van die kleure word in die kolofon verduidelik, die rooi stel die bloed van Christus voor, die goud hemelse maagdelikheid en die silwer die lewe in 'n huwelikstaat. Die manuskrip bevat ses volblad miniature: die vier evangeliste, in die besonder Matteus, Markus, Lukas en Johannes, 'n Majestas Domini en 'n beeld van die "fontein van lewe". Hierdie merkwaardige miniatuur beeld 'n doopkapel uit wat omring word deur allerhande soorte diere wat waarskynlik na die aardse paradys verwys en dus die doop as die bron van lewe voorstel. Alle miniature is voor in die manuskrip gegroepeer. Benewens die miniatuur, is daar verskeie aanvangsbladsye geskryf met groot gesnede voorletters.
Folia 121v tot 124r bevat 'n kalender en op folia 124v tot 126r kan jy 'n berekeningstabel vind om die Paasdatum vir die jare 779 tot 816 te bereken. By die jaar 781 word genoem dat Karel na die Pous van Rome gereis het om sy seun te laat doop.[5]
Invloed
wysigDie Godescalc evangelistarium het ongetwyfeld 'n belangrike invloed gehad op die boekproduksie in die Karolingiese tydperk en lank daarna. Alle kunstenaars wat deel was van die Hofskool het gewerk in die styl van die Godescalc. Die tema van die "fontein van lewe" is as 'n byna presiese afskrif terug te vind in die Sint-Médard-evangeliarium van Soissons (Parys, BnF Latin 8850). Die Soissons-evangeliarium dien op sy beurt as model vir die Codex aureus van Sint Emmeram. Die Evangeliarium van Sint-Riquier (Abbeville, Bibliothèque Municipale Ms. 4) gaan waarskynlik ook terug op die Godescalc-manuskrip, ten minste wat die portrette van die evangeliste betref. Die Godescalc Evangeliarum het die toon aangegee vir baie van die werke wat in die Wes-Frankiese Ryk vervaardig is, maar ook in sulke bekende sentrums soos die abdye van Freising, Sint Gallen, Fulda en Lorsch.
Verwysings
wysig- ↑ Lawrence Nees, Keizerlijk Netwerken in Meesterlijke Middeleeuwen, Miniaturen van Karel de Grote tot Karel de Stoute, 800-1475, 2002, Davidsfonds Leuven p.92
- ↑ Florentine Mütterich, Die Erneuerung der Buchmalerei am Hof Karls des Grossen, Mainz 1999, pp.560-609.
- ↑ F. Mütherich en J. Gaehde, Carolingian Painting;
- ↑ John W. Bradley, A dictionary of Miniaturists, Illuminators, Calligraphers and Copyists, 1888, Londen, Bernard Quaritch, 15 Picadilly, Deel II, p.48.
- ↑ In isto anno fuit dominus rex Karolus ad Sanctum Petrum et baptizatus est filius eius Pippinus a domino apostolico.