Goudwier

Goudwiere (afdeling Chrysophyta) is eensellige wiere wat van die groenwiere onderskei kan word deurdat hulle 'n sweephaar besit en gewoonlik geelbruin van kleur is. Goudwiere vorm 'n belangrike skakel in die voedselketting. Die selwand het gewoonlik kalkplaatjies goudtrompetlgoudwlere en bestaan soms uit verskillende dele. Daar is drie klasse in die afdeling.

Goudwier
Dinobryon
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukarya
Koninkryk:	Protista
Superfilum:	Heterokonta
Filum:	Ochrophyta
Subfilum:	Chrysista
(geen rang):	Phagochrysia
Klas:	Chrysophyceae
Ordes
Chromulinales Chrysosphaerales Hibberdiales Hydrurales Phaeothamniales

Indeling

Die geelgroen tot bruin goudwiere (afdeling Chrysophyta) word gekenmerk deur 'n sweephaar (flagellum) aan die punt van die sel, wat met die sel se voortbeweging help. In die afdeling Chrysophyta word drie klasse onderskei: die Xantophyeeae, die Chrysophyceae en die Bacillariophyceae. Die Xantophyecae word gewoonlik in varswater gevind en kom baie ooreen met die groenwiere. By alle goudwiere is chlorofil aanwesig, maar die groen kleur daarvan word deur ander pigmente, onder andere die assimiliasiepigment fukoxantien, verdring.

Die meeste spesies goudwiere kan fotosinteer (outotrowe wiere). Goudwiere wat nie chlorofil besit nie, neem organiese voedingstowwe uit die omgewing op. Die selwand kan uit verskillende dele bestaan en het dikwels kalkplaatjies. Olie, vette en chrisolaminarien is die organiese reserwestowwe wat in die sel aanwesig is.

Chrisolaminarien is 'n polisakkaried. In ongunstige toestande kan goudwiere maklik siste of spore vorm. Soos alle plantaardige en dierlike eenselliges is die goudwiere ook 'n belangrike skakel in die voedselketting van die see.

Verteenwoordigers

Die bekendste groep goudwiere is die klas Bacillariophyceae, wat gewoonlik diatome of kieselwiere genoem word. Hierdie organismes dra 'n huisie wat uit twee dele bestaan, waarvan die een deel oor die ander pas (soos 'n pildosie). Die klas Xantophyceae bestaan uit geelgroen wiere wat hoofsaaklik in varswater leef.

Slegs enkele spesies word in die see aangetref en daar is ook 'n paar spesies wat op vogtige plekke op tand voorkom. Organismes van hierdie klas lyk baie soos groenwiere, omdat die hoeveelheid geel pigment in hul selle so laag is dat dit die groen kleur nie heeltemal Daar is vryswemmende Xantophyceae asook spesies wat hulle op waterplante of aan ander bodems vasheg. 'n Bekende genus van hierdie groep is Botryococcus, wat in bolvormige kolonies, omhul deur 'n slymmassa, leef.

Spesies van die genus Tribonema vorm draadvormige, onvertakte kolonies in stilstaande water. Wiere van die genus Botrydium word op kaal, vogtige bodems gevind. Hoewel die Xantophyceae baie selde deur geslagtelike voortplanting vermeerder – gewoonlik vorm hulle spore of breek dele van die kolonie af – plant spesies van die genus Vaucheria geslagtelik voort deur middel van die afsnoering van 'n lang onvertakte buis met spoorkapsels waarin vroulike oögonia en manlik anteridia voorkom.

Klasse van die Chrysophyceae kom in 'n wye verskeidenheid vorme voor. Sommige verteenwoordigers van hierdie klas het ware kieselskelette, soos verteenwoordigers van die familie Silicoflagellatae. Die Coccolithophoridaceae het ’n selwand met verkalkte skyfies of ringetjies. Voortplanting geskied gewoonlik hier ongeslagtelik deur middel van seldeling of die fragmentasie van 'n kolonie. Mariene spesies van hierdie familie plant egter dikwels geslagtelik voort. In ongunstige omstandighede word dikwandige siste gevorm wat die organisme daartoe in staat stel om ongunstige tye te oorleef. Hierdie wiere word op groot skaal in die plankton van die Middellandse See en in ander warm oseane aangetref.

'n Belangrike orde van die Chrysophyceae is die Chrysomonadales, wat alleen of in kolonies leef. Die orde Rhizochrysidales bestaan uit eensellige wiere wat baie soos die amoeba lyk. Spesies van die orde Chrysocapsadales leef hoofsaaklik in onbeweeglike kolonies wat met 'n slymlaag bedek is. Draadvormige spesies word in die orde Chrysotrichales aangetref. Laasgenoemde is meersellige, weefselvormende plante wat nie in kolonies leef nie. Die plantaardige plankton bestaan veral in die koue seisoene van die jaar hoofsaaklik uit hierdie wiere. Hulle leef in bergstrome, poeletjies en in omgewings met 'n hoë suurheidsgraad.

Bronnelys

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-49-4 band

Eksterne skakels

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Goudwier
• (en) "Golden algae". Encyclopædia Britannica. Besoek op 27 Augustus 2019.