Grabouw

Grabouw is 'n dorp in die munisipaliteit Theewaterskloof van die Overberg-distrik (provinsie Wes-Kaap, Suid-Afrika), met sowat 16 000 inwoners. Grabouw is genoem na die Duitse dorp Grabow, die geboortedorp van sy stigter. Dit lê in die Groenlandvallei en is die handelsentrum van die bekende Elgin-appelstreek, wat meer as 'n derde van die jaarlikse appelproduksie in Suid-Afrika oplewer. 65 persent van alle Suid-Afrikaanse appels, wat uitgevoer word, word in Grabouw en sy omgewing geoes. Grabouw het nou ook bekendheid vir sy wynplase verwerf. Die N2 nasionale pad gaan by Grabouw verby.

Grabouw
Grabouw
Koördinate: 34°9′0″S 19°1′0″O
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Wes-Kaap
Distriksmunisipaliteit	Overberg
Plaaslike Munisipaliteit	Theewaterskloof
Bevolking
• Totaal	16 000
Tydsone	UTC+2 (SAST)

Ingang en toring van die NG kerkgebou op Grabouw.

Historiese geboue in Grabouw

Geskiedenis

Die Duitse immigrant Wilhelm Langschmidt het op 22 November 1856 die plaas Grietjiesgat gekoop, wat ook oor 'n winkel oorkant die Palmietrivier beskik het. Die dorp het vanuit hierdie plaas begin ontwikkel, en Wilhelm Langschmidt het met sy 23 kinders 'n belangrike bydrae tot die groei van Grabouw gelewer.

Grabouw het in 1956 'n munisipaliteit geword. Die plaaslike bewoners van die gebied verwys na die dorp dikwels as Elgin-Grabouw, aangesien Elgin, Grabouw se spoorwegstasie, steeds meer bekend was as die dorp.

Wapen

Die munisipale raad het in 1959 'n wapen by die Kaapse Provinsiale Administrasie geregistreer : In blou, 'n klimmende leeu vergesel van drie appels alles goud; 'n skildhoof geskaak van rooi en goud. Die helmteken was 'n dennebol en die wapenspreuk "Fructus laboris". Ivan Mitford-Barberton het die wapen ontwerp.

Ekonomie

Grabouw is die ekonomiese sentrum van die plaaslike vrugtebedryf, en die Elginvallei staan bekend as die grootste uitvoergerigte landbougebied vir sagtevrugte in Suid-Afrika.

NG gemeente

Grabouw was vroeër deel van die gemeente Somerset-Wes, hoewel die dorp in die distrik Caledon geval het. Die gebied is jare lank onder moeilike omstandighede deur leraars van Somerset-Wes bearbei. In 1933 is prop. G.C. van Schalkwyk as hulpprediker vir Somerset-Wes met standplaas Grabouw aangestel en in 1934 is tot afstigting oorgegaan. Die broeders van die ring het aanbeveel dat Grabouw 'n hulpbehoewende gemeente word omdat hulle nie kon insien hoe 460 lidmate, van wie min selfstandig was, sonder hulp van buite die mas sou kon opkom nie. Die lede van die nuutgestigte gemeentetjie het egter geweier en hulle geloof het hulle ook nog nooit beskaam nie.

In 1979 het die getal belydende (volwasse) lidmate tot 834 aangegroei, in 1990 tot 1 008, maar in 2007 het die getal afgeneem tot net 655. Die plaaslike sendinggemeente (tans VGK) is in 1955 gestig.

Besienswaardighede

• Die plaaslike Appelmuseum behandel die geskiedenis van die appelbedryf in die gebied.
• Die Kathleen Murray-natuurbewaringsgebied lê naby Grabouw.

Sien ook

• Lys van dorpe in Suid-Afrika

Bron

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.