Hakea drupaceae

Hakea drupaceae, ook bekend as soethakea, ‘n lid van die Proteaceae-familie, is met Wet 42 van 1937 in Suid-Afrika tot onkruid verklaar. Voorheen het die plant bekendgestaan as Conchium drupaceum en as Hakea suaveolens.

Hakea drupaceae
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Plantae
(geen rang):	Angiosperms
(geen rang):	Eudicots
Orde:	Proteales
Familie:	Proteaceae
Genus:	Hakea
Spesie:	H. drupacea
Binomiale naam
Hakea drupacea (C.F.Gaertn.) Roem. & Schult.

Verspreidingsgebied

Soethakea is inheems in die suidweste van Wes-Australië. Daar kom hierdie droogtebestande plant in vlak rotsagtige gebied voor en word daar gebruik as windkering in tuine en langs paaie. Dit is vir die eerste maal beskryf deur Karl Friedrich von Gaertner. Sedertdien het die plant hom tuisgemaak in Suid-Afrika en Nieu-Seeland. In Suid-Afrika tref ons die plant aan hoofsaaklik in die kusberge: die Kaapse Skiereiland, Hottentots-Hollandberge, Franschhoek, Botrivier, Hawston en die berghange suid van Simonstad. In Suid-Afrika is die plant veral vir heinings, sierplante en vuurmaakhout aangeplant. Nou het dit handuitgeruk en kom dit in die veld en op verskeie berghellings voor.

Morfologie

Soethakea groei as struike en soms as klein boompies en word groter as die ander Hakea-spesies. Die stamme is yl en sagharig en word mettertyd kaal en donker bruin. Die veervormig-saamgestelde naaldvormige blare word tot 100 mm lank en is grysgroen. Roomkleurige blomme lei tot ellipsvormige houtagtige saadkokers (die vrugte) en is ‘n 25 mm lank en ‘n 20 mm breed met twee regop of ingebuigde apikale horings. Die oppervlak van die vrugte is blink, ligbruin, oortrek met donker vratjies en die vrugte word in bondels aan die plant gedra. Die twee swart sade in elke kokervrug is 7 mm lank en 3 mm breed met vlerke wat 10 mm lank en 6 mm breed is. Dit kan maklik van die ander twee soorte hakea onderskei word. Saadverspreiding vind gemaklik deur die wind plaas. Dit word ook deur water versprei. Die gevleuelde sade word na die plant sterf en na ‘n brand uit die houtagtige vrugte vrygestel. Dit versprei nie so vinnig as die ander twee soorte hakea nie, omdat die plant ten minste 6 jaar neem om volwasse te word.

Gevaar

Alhoewel soethakea nie so ‘n ernstige probleem soos die ander twee verklaarde hakea-onkruide is nie, moet dit nie toegelaat word om te groei nie. Dit hou ‘n ernstige bedreiging in vir die inheemse plante en diere. Ou struike hou ‘n groot gevaar in omdat vure daarin soveel warmer is as met gewone veldbrande. Dit kan die plant- en dierelewe heeltemal vernietig.

Bibliografie

• Herselman, Mia e.a.: Die voorkoms en beheer van Hakea sericea. Joubertina: Apperpium Landsdiensklub, Hoërskool McLachlan, 1992.
• www.invasives.org.za

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hakea drupaceae.

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Hakea drupaceae