Handel in die Indiese Oseaan

Handel in die Indiese Oseaan het 'n belangrike rol in die geskiedenis gespeel, en was 'n belangrike skakel in die Oos–Wesruilhandel. Langafstandhandel in dhows en seilbote maak dit 'n dinamiese sone van interaksie tussen volke, kulture en beskawings wat strek van Java in die Ooste tot by Zanzibar en Mombasa in die Weste. Stede en state op die Indiese Oseaankus het tweepartydig gestaan, hulle het na buite via die oseaan sowel as na die binneland hulle eie belange gehandhaaf en beskerm.

Romeinse tydperk

wysig
 
Romeinse handel met Indië volgens die Periplus Maris Erythraei, 1ste eeu v.C.
 
Indiese skip op 'n loodmuntstuk van Vasisthiputra Sri Pulamavi.
 
Verligting paneel van 'n skip op die Borobudur, 8–9de eeu.

Sedert die antieke tydperk het die Indiese Oseaan 'n belangrike rol gespeel in die ontwikkeling van die Romeinse handel met Indië.

Hindoe-Boeddhistiese tydperk

wysig

Die Satavahanas het voortdurend ondernemings in seehandel ontwikkel in Suidoos-Asië.

Die 8ste eeu uitbeelding van 'n Borobudur-seilskip in antieke Java dui daarop dat daar antieke handelsroetes oor die Indiese Oseaan tussen Indonesië, Madagaskar en Oos-Afrika  bestaan het. Dit is soms die "Kaneelroete" genoem. Die enkel- of dubbelseilboot was 'n tipiese kenmerk van die skepe van die seevarende Austronesiërs en dit was die waarskynlike vaartuig wat gebruik is vir hul ontdekkingsreise oor Suidoos-Asië, Oseanië en die Indiese Oseaan.[1] Gedurende hierdie tydperk, tussen die 7de tot die 13de eeu, in die Indonesiese argipel floreer die Srivijaya ryk wat geheers het oor die seehandelsnetwerk in Suidoos-Asië en die skakel met Indië en Sjina.

Moslemtydperk

wysig

Tydens die Moslemtydperk, waar hulle die handel oor die Indiese Oseaan oorheers het. Die Gujarati's het vir speserye uit die Molukke sowel as kant uit China gebring en geruil vir vervaardigde items soos tekstiel wat hulle dan verkoop het aan die Egiptenare en Arabiere.[2] Calicut was die sentrum van die Indiese peper uitvoere na die Rooisee en Europa in hierdie tydperk met die Egiptiese en Arabierse handelaars wat veral aktief was.[2]

In Madagaskar, het handelaars en die slawe-handelaars uit die Midde-Ooste (Shirazi Perse, Rial Arabiere, Arabierse Jode, vergesel deur die Bantoes van suidoos-Afrika) en van Asië (Gujarat Indiërs, Maleiers, Javaans, Bugis) was soms geïntegreer binne-in die inheemse stamme van Madagaskar. [3][4] Nuwe golwe van Austronesiese migrante het ook geïmmigreer na Madagaskar in hierdie tydperk en het dus 'n blywende kulturele en genetiese nalatenskap gelos.[5]

Chinese reistogte

wysig
 
Deel van Zheng He se navigasiekaart verskaf instruksies vir die roete-aanpassings van 'n skip se vaart van Hormuz na Calicut, in 1430

Die Chinese vloot onder Zheng He het dwarsoor die Indiese Oseaan gereis gedurende die vroeë deel van die 15de eeu. Die sending was 'n diplomatieke aard eerder as bloot 'n kommersiële missie, maar ruil van geskenke en produkte het tog plaasgevind.

Portugese tydperk

wysig

Die Portugese onder Vasco da Gama ontdek 'n skeepsroete na die Indiese Oseaan verby die suidelike punt van Afrika in 1497–98. Aanvanklik was die Portugese hoofsaaklik aktief in Calicut, maar die noordelike streek van Gujarat was selfs meer belangrik vir die handel, en 'n noodsaaklike tussenganger in die oos-wes handel.[2]

 
Ontvangs van die Venesiese ambassadeurs in Damaskus in die tyd van Qaitbay.

Venesiese belange was direk bedreig toe die tradisionele handelsroetes in die Middelandse See deur die Ottomaanse Ryk gesluit is. As gevolg daarvan was dit maklik vir die Portugese om hulle uit te skakel in die speseryhandel van Europa. Venesië het diplomatieke betrekkinge met Portugal verbreek en dit oorweeg om teen sy ingryping in die Indiese Oseaan te werk, wat gelei het tot die stuur van 'n gesant na die Egiptiese hof.[6] Venesië onderhandel om die Egiptiese tariewe te verlaag sodat hulle kon kompeteer met die Portugese, hulle het ook voorgestel dat "vinnige en geheime middels" geneem moet word teen die Portugese.[6] Die Mammelukke het 'n vloot in 1507 gestuur onder die beheer van Amir Husain Al-Kurdi, wat sou veg in die Slag van Chaul.[6]

Die Ottomane het probeer om Portugal se oorheersing uit te daag in die Persiese Golf-streek deur die stuur van 'n armada teen die Portugese onder Ali Bey in 1581. Hulle is ondersteun in hierdie poging deur die hoofde van verskeie plaaslike owerhede en hawestede soos Muscat, Gwadar, en Pasni. Die Portugese het egter die Ottomaanse Armada suksesvol onderskep en verslaan. Daarna, het die Portugese Gwadar en Pasni op die Mekrankus aangeval in weerwraak vir die verskaffing van hulp en beskerming aan die vyand.

Nederlandse en Engelse tydperk

wysig
 
Die eiland van Hormuz is gevang deur 'n Anglo-Persiese mag in die 1622 Inname van Ormuz.

Gedurende die 16de eeu het die Portugese  gevestigde basisse in die Persiese Golf begin stig. In 1602 het die Iranse leër onder die bevel van Imam-Quli Khan Undiladze, daarin geslaag om die Portugese uit Bahrein te verdryf. In 1622, met die hulp van vier Engelse skepe, herower Abbas weer Hormuz van die Portugese tydens die Inname van Ormuz. Hy vervang dit as 'n handelsentrum met 'n nuwe hawe, Bandar Abbas op die vasteland maar die belangrikheid daarvan verval later.

Japannese Handel

wysig
 
Japannese portolan vaarkaart, 'n uitbeelding van die Indiese Oseaan en die Oos-Asiatiese kus, in die vroeë 17de eeu.

In die 16de en 17de eeu het Japannese skepe ook aanslae gemaak op die Indiese Oseaanhandel deur middel van die Rooiseëlskipstelsel.

Sien ook

wysig
  • Indiese Maritieme Geskiedenis
  • Winde in die Tydperk van Seil

Verwysings

wysig
  1. Borobudur Skip Ekspedisie
  2. 2,0 2,1 2,2 Fondamente van die Portugese ryk, hi lo millo1415–1580 Bailey Wallys Diffie p.234ff [1]
  3. Larson, 2000
  4. Larson, Pier M. (2000).
  5. Lawler.
  6. 6,0 6,1 6,2 Fondamente van die Portugese Ryk, 1415–1580 Bailey Wallys Diffie p.230ff [2]