Helena Lotrie

Helena Lotrie (Helena Catharina Beatrix Lotrie)(ca. 1873–1888) was 'n Suid-Afrikaanse volksheldin wat op ongeveer 15-jarige ouderdom haar lewe gewaag het om 'n gewonde man te beskerm tydens 'n skermutseling met ’n inheemse stam in die destydse Betsjoeanaland. Sy word in die Kindermonument in Bloemfontein vereer.

Helena Lotrie
Gebore	ca. 1873
Sterf	24 Julie 1888 Naby Pontdrif, Zuid-Afrikaansche Republiek
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Bekend vir	Suid-Afrikaanse volksheldin

Helena C.B. Lotrie het in die Noord-Transvaalse Bosveld grootgeword. In 1888, toe sy ongeveer 15 jaar oud was, het die Lotrie-gesin die konsul van die Zuid-Afrikaansche Republiek in Bulawayo, Pieter Grobler (1855–1888), na Matebeleland vergesel, waar laasgenoemde met Lobengula, die opperhoof van die Matabeles, moes gaan onderhandel.

Helena se pa, Francois B.R. (Frans) Lotrie, het as lid van 'n groep pontwagte saamgereis om die pont wat die waens oor die Limpopo moes bring, teen moontlike aanvallers te verdedig. Nadat Grobler sy onderhandelinge met opperhoof Lobengula voltooi het, het die terugtog op 8 Julie begin.

In die omgewing van die Metsemosakwanarivier is die waens deur 'n groep Mangwato's gestuit, waarna 'n ligte skermutseling gevolg het. Grobler het 250 beeste as vergoeding van hul leier, Mokoetswani, geëis. Tydens onderhandelinge oor dié eis het die groep van ongeveer 160 Mangwato's ’n aanval geloods. Grobler, wat deur 'n koeël getref is en baie swaar met kieries en stokke gewond was, kon nie vlug nie. Helena het hom te hulp gesnel en voor hom gaan stelling inneem sodat sy aanvallers nie kon sien waar hy lê nie. 'n Paar koeëls het haar rok deurboor, maar sy is nie gewond nie.

Terwyl die skietery nog voortgeduur het, het Helena en haar 8-jarige broertjie ook nog 33 gewere van die vyand bymekaargemaak.

Pieter Grobler is op 24 Julie 1888 by Pontdrif oorlede. Helena Lotrie is later in die Kindermonument in Bloemfontein vereer.

Bronnelys

• Wêreldspektrum, Vol. 17, 126, ISBN 0 908409 58 3