Joanna Courtmans
Joanna Courtmans, gebore as Joanna-Desideria Berchmans (6 September 1811 - 22 September 1890) was 'n Vlaamse skryfster.
Joanna Courtmans | |
|---|---|
 portret deur Jules Evarist van Biesbroeck | |
| Gebore | Joanna-Desideria Berchmans 6 September 1811 |
| Sterf | 22 September 1890 (op 79) |
| Beroep | skryfster |
Haar vader was burgemeester van Oudegem. Sy het haar eerste jare aan die plaaslike dorpskool deurgebring, en is later op 9-jarige ouderdom na 'n kosskool in Wallonië gestuur. Tussen 1835 en 1844 woon sy aanvanklik by haar tante, Colette Tanghe, in Gent. In 1836 trou sy met Jan Baptiste Courtmans, 'n onderwyser in Gent, wat een van die medestigters van die Gentse Maetschappij van Vlaemsche Letteroefening was. Dit het haar in aanraking gebring met die Vlaamse Beweging en individue soos Prudens van Duyse, Frans Rens, Ferdinand Snellaert en Jan Frans Willems. Dit het haar geïnspireer om die historiese roman getiteld Bertha Baldwin (1871), wat oor die 14de eeuse stryd van die Vlaminge teen Frankryk handel, te skryf.
Haar man het haar weer Vlaams geleer, waarna sy in 1839 haar eerste gedig geskryf het wat in die Nederduitsch letterkundig jaarboekje gepubliseer is. In die daaropvolgende jare het sy verskeie pryse vir haar gedigte gewen. In 1844 verhuis hulle na Lier. Toe haar man in 1856 sterf, bly sy agter met agt jong kinders. Om geld te verdien het sy 'n kosskool in Maldegem geopen, maar dit was nie 'n sukses nie en sy moes die skool sluit. Die Koninklijk Atheneum Mevrouw Courtmans is tans op dieselfde plek in Mevrouw Courtmanslaan geleë. Alhoewel sy 'n vroom Katoliek was het sy heftig gereageer teen die sogenaamde katolieke skole, wat volgens haar sentrums van onderbetaalde kinderarbeid was, en wat nie genoeg aandag gegee het aan lees, wiskunde, geografie en geskiedenis nie. Haar posisie in die skoolstrijd het haar die smaad van plaaslike geestelikes op die hals gehaal.
As skrywer het sy op 'n later ouderdom prosa begin skryf, maar haar eerste romans, soos Helena van Leliëndal, was nie baie suksesvol nie. Sy het egter geleidelik bekend geword in België en in Nederland en mettertyd 'n uitgebreide literêre oeuvre geskep. Haar bekendste roman is waarskynlik Het geschenk van de jager (1865) wat bekroon is met die vyfjaarlikse prys vir Nederlandse Letterkunde.
Bibliografie wysig
- Marie-Theresia (poësie, 1841)
- Pieter de Coninck (poësie, 1842)
- Philippinne van Vlaanderen (poësie, 1842)
- België's eerste koningin (poësie, 1842)
- Lof van het pausdom (poësie, 1843)
- Margaretha van Brabant (poësie, 1845)
- Marnix van Ste-Aldegonde (poësie, 1855)
- Helena van Leliëndal (prosa, 1855)
- Vlaamse poëzij (poësie, 1856)
- Karel de Stoute (poësie, ? )
- Jacob van Artevelde (poësie, ? )
- Kindergedichten (poësie, ? )
- De burgemeester van 1819 (prosa, 1861)
- Edeldom (prosa, 1862)
- Anna de bloemenmaagd (prosa, 1862)
- Het geschenk van de jager (prosa, 1862)
- De gemeenteonderwijzer (prosa, 1862)
- De zwarte hoeve (prosa, 1863)
- Livina (prosa, 1863)
- Drie novellen (De bloem van Cleyt - De zoon van de molenaar - De bondgenoot) (prosa, 1864)
- Griselda (prosa, 1864)
- Drie testamenten (prosa, 1865)
- De hut van tante Klara (prosa, 1865)
- Genoveva van Brabant (prosa, 1866)
- Het plan van Heintje Barbier (prosa, 1866)
- De schuldbrief (prosa, 1866)
- De zaakwaarnemer (prosa, 1867)
- Nicolette (prosa, 1868)
- Moeder Daneel (prosa, 1868)
- Tijdingen uit Amerika (prosa, 1868)
- Eens is genoeg (prosa, 1869)
- De zoon van de mosselman (prosa, 1870)
- Christina van Oosterwei (prosa, 1871)
- Bertha Baldwin (prosa, 1871)
- Moeders spaarpot (prosa, 1871)
- De wees van het Rozenhof (prosa, 1872)
- Tegen wil en dank (prosa, 1872)
- Het rad der fortuin (prosa, 1873)
- De koewachter (prosa, 1873)
- Verscheurde bladen (prosa, 1874)
- De gezegende moeder (prosa, 1876)
- Karel Klepperman (prosa, 1878)
- Rozeken Pot (prosa, 1879)
- De hoogmoedige (prosa, 1882)