John A.T. Robinson
Hierdie artikel behoort skoongemaak te word, omdat die bewoording nie voldoen aan 'n Neutrale Standpunt nie; die neutraliteit van die artikel is wel nie noodwendig in dispuut nie.
John A.T. Robinson (16 Mei 1919 – 5 Desember 1983) was 'n Britse Nuwe-Testamentikus en kerkleier het in 1965 'n boekie gepubliseer met die titel The New Reformation? Hierin het hy gesuggereer dat die Christelike godsdiens voor die deur van 'n nuwe hervorming staan. Die tradisionele Christelike geloof het vir baie mense in die Westerse wêreld nie meer sin gemaak nie, want hulle wêreld verskil radikaal van die skrywers van die Bybelboeke asook van die opstellers van die tradisionele Christelike belydenisse en belydenisskrifte. Twee omwentelinge het hulle lewens- en wêreldbeskouings radikaal verander: (1) die Kopernikaanse omwenteling, en (2) die Darwiniaanse omwenteling. Voorts was dit slegs twee dekades na die einde van die Tweede Wêreldoorlog (1939–1945) — 'n oorlog wat baie Christene se geloof geskud het as gevolg van die wreedhede wat tydens die oorlog gepleeg is.[1]
Die Kopernikaanse omwenteling hou verband met die hipotese wat die Poolse sterrekundige Nicolaas Copernicus (1473–1543) geformuleer en in sy boek De revolutionibus orbium caelestinum (Oor die omwentelinge van die hemelse liggame) (1590) uiteengesit het. Hy het geargumenteer dat die aarde om die son wentel en nie die son om die aarde nie. Tot op daardie stadium het westerlinge op grond van die Bybel aanvaar dat die aarde die sentrum van die heelal is en dat alle hemelliggame om die aarde wentel.[2]
Galileo Galilei (1564–1642), 'n Italiaanse sterrekundige, het hierdie hipotese nie net onderskryf nie, maar voortgegaan en dit as 'n onweerspreekbare feit verklaar. Die Katolieke Kerk het vereis dat hy sy standpunt moes hersien, want die Bybel (so het hulle geargumenteer) verkondig die teendeel. Na 'n lang dispuut het hulle hom op grond van Prediker 1:4 (“… die aarde staan ewig vas”) tot 'n ketter verklaar en hom onder huisarres geplaas.[3]
Copernikus en Galileo se sienings is mettertyd aanvaar en só het die aarde maar net nog 'n planeet geword wat om die son wentel. Hierdie gebeure het die gevolg gehad die tradisionele kerklike siening dat die Bybel die onfeilbare Woord van God is, en dat alles wat daarin geskryf is waar is, aangetas. Die sewentiende eeu word gevolglik as die geboorteuur van die kritiese bestudering van die Bybel beskou, want Galileo het dit benadruk dat mense hulle lees en verstaan van die Bybel by die nuwere kennis moet aanpas.[4]
Die Darwiniaanse omwenteling hou op sy beurt verband met die hipotese wat Charles Darwin (1809–1882) na 'n seereis om die aarde geformuleer en in sy boek On the Origin of Species (Die ontstaan van spesies) (1859) uiteengesit het. Hiervolgens is spesies nie staties nie, maar dinamies en kan een spesie in 'n ander een ontwikkel. Dit het die oortuiging wat mense op grond van die Bybel gekoester het, naamlik dat die verskillende plant- en dierespesies wat hulle geken het, oorspronklik só geskep is, ondermyn. Baie Christene het sy siening dat die mens en groot mensape 'n gesamentlike voorouer deel, skokkend gevind. Die mens nie meer minder as 'n goddelike wese soos Psalm 8:6 dit verwoord nie, maar slegs 'n trappie hoër as die mensape soos die gorilla en die sjimpansee.[5]
Die Kopernikaanse en Darwiniaanse omwentelings het 'n ingrypende invloed op die tradisionele Christelike leerstellings: Die mens is nou deel van die diereryk en woon op 'n planeet waar lewe danksy die energie van die son ('n gewone ster) ontstaan het. Die Christelike oortuiging dat daar oorspronklik 'n perfekte wêreld bestaan het, moes plek maak vir die oortuiging dat daar nooit 'n perfekte wêreld was nie. Voorts dat daar nie 'n tyd was toe slegs één menspaar bestaan het nie; ook nie dat hulle ongehoorsaamheid tot 'n sondeval en die dood gelei het nie (Genesis 2-3).[6] Alles in die heelal word gebore, groei en sterf uiteindelik. Sterre word gebore, groei en sterf; planete word gebore, groei en sterf; plante, diere en mense word gebore, groei en sterf. Om te sterf is nie abnormaal nie, maar hou verband moet hoe die heelal funksioneer.[7]
Die oortuiging dat die mensdom 'n Verlosser nodig het wat die dood en hel moes oorwin sodat alles weer na 'n perfekte staat kan terugkeer, het in die lig van die Kopernikaanse en Darwiniaanse omwenteling vir sommige Christene nie meer sin gemaak nie. Die twee omwentelings het die pilare waarop die tradisionele Christelike geloof berus, naamlik (1) sondeval, (2) verlossing en (3) eindoordeel geskud. Volgens Robinson sal Christelike kerke in die nuwe era 'n ander teologie moet ontwikkel indien hulle wil bly voortbestaan. Dis om die rede waarom hy reken dat 'n nuwe hervorming onafwendbaar is.
Robinson is egter nie die enigste Bybelwetenskaplike en teoloog wat van 'n nuwe hervorming praat nie, maar hy is die eerste wat die woorde gebruik het. Die Amerikaanse teoloog John Shelby Spong noem hom om die rede “die Johannes die Doper” van die Nuwe Hervorming.[8]
Verwysings
wysig- ↑ Robinson, John A.T. 1965. The New Reformation. London: SCM Press.
- ↑ Den Heyer, C.J. 1988. De oude bijbel in een moderne wereld. Kampen: J.H. Kok.
- ↑ Spangenberg, I.J.J. 1993. "Galileo Galilei en die boek Prediker: 'n les uit die kerkgeskiedenis." Theologia Evangelica (SA), 26(2), 121-131.
- ↑ Scholder, Klaus. 1990. The Birth of Modern Critical Theology: Origins and problems of biblical criticism in the seventeenth century. Londen: SCM Press.
- ↑ Stewart-Williams, Steve. 2010. Darwin, God and the Meaning of Life: How evolution theory undermines everything you thought you knew. New York: Cambridge University Press.
- ↑ Fredriksen, Paula 2012. Sin: The early history of an idea. Princeton: Princeton University Press. Pagels, Elaine. 1989. Adam, Eve, and the Serpent. New York: Vintage Books. Spangenberg, I.J.J. 2013. "On the origin of death: Paul and Augustine meet Charles Darwin." HTS Teologiese Studies/ Theological Studies 69(2).
- ↑ Gribbin, John & Gribbin, Mary. 2000. Stardust: The recycling of stars, planets and people. Londen: Penguin.
- ↑ Spong, John S. 2002. A New Christianity for a New World. San Francisco: HarperSanFrancisco.