Wikipedia

Holocaust

Program van sistematiese staatsgeborgde moord deur Nazi-Duitsland
(Aangestuur vanaf Joodse volksmoord)

Die Holocaust (oftewel Sjoa, Volkslagting, Uitwissing, Jodeslagting, of Joodse Volksmoord), ook bekend as die HaShoah (Hebreeus: השואה, HaShoah, "die katastrofe" letterlik "die ongeluk", "die ramp" of "die onheil") in Hebreeus of die Holocaust in vele ander tale (waaronder Duits, Engels, Nederlands en Pools), is die algemene term wat gebruik word om die uitmoor van ongeveer ses miljoen Europese Jode tydens die Tweede Wêreldoorlog te beskryf. Die Sjoa het plaasgevind as deel van 'n program van doelbewuste uitwissing, beplan en uitgevoer deur die nasionaalsosialistiese regeringstelsel onder leiding van Adolf Hitler.[1] Die term Holocaust is afgelei van die Griekse holokauston, ὁλόκαυστος holókaustos: hólos, "heeltemal" en kaustós, "verbrand"),[2] 'n vertaling van die Hebreeuse woord olah, wat 'n verbrande offer was wat heelhuids aan God geoffer is.

'n Gedenkplaat op 'n sypaadjie voor 'n Berlynse woonhuis herinner aan 'n Sjoa-slagoffer wat hier gewoon het, gedeporteer en in Riga, Letland vermoor is
Die Auschwitz-konsentrasiekamp vanaf sy binnekant gesien kort nadat dit in Januarie 1945 deur die Rooi Leër bevry is
Kaart van die Sjoa in Europa

Die Sjoa was 'n volksmoord waartydens Adolf Hitler se Nazi-Duitsland en sy medewerkers sowat ses miljoen Jode uitgewis het.[3] Die slagoffers het sowat een miljoen kinders ingesluit[4] en verteenwoordig sowat tweederdes van die nege miljoen Jode wat in Europa gebly het.[5] Sommige definisies van die Holocaust sluit nog verder die bykomende vyf miljoen nie-Jode in, wat ook slagoffers van die Nazis se massamoorde was. Dit bring die getal slagoffers dan op elf miljoen te staan. Die moorde is regdeur Nazi- Duitsland en gebiede wat deur die Nazis beset was, gepleeg.[6]

Ander groepe

 
Hongaarse Jode word deur die Nazis uitgesoek om na die gaskamers in die Auschwitz-konsentrasiekamp te gaan, Mei/Junie 1944[7]

Ander groepe was ook vervolg en vermoor deur die Nazi's, waaronder 'n beraamde 220 000 Sinti en Roma ("sigeuners" in die omgangstaal), asook onbevoegdes en invalides, homoseksuele mense, kommuniste en ander politieke gevangenes, Jehovah se Getuies, Poolse burgers en Sowjetse krygsgevangenes (Oekraïners, Russe en Wit-Russe).[8][9] Baie akademici beskou die gepoogde uitwissing van hierdie groepe nie as deel van die Sjoa nie en verwys daarna as die volksmoord van die Europese Jode, of, soos die Nazi's daarna verwys het: "Die finale oplossing van die Joodse vraag" ("Die Endlösung der Judenfrage"). As al die slagoffers van die Nazi's se vervolging in ag geneem word dan styg die dodetal merkwaardig: algemene beramings plaas die totale aantal slagoffers tussen 9 en 11 miljoen.[10]

Fases

Vanaf 1941 tot 1945 is Jode in die grootste volksmoord ooit, stelselmatig doodgemaak. Dit was deel van 'n groter veldtog van onderdrukking en doodmaak van verskeie etniese en politieke groepe in Europa.[11] Elke afdeling van die Duitse burokrasie was by die logistiek en die uitvoer van die volksmoord betrokke. Ander slagoffers van die Nazi misdade was die Romas, etniese Pole, Sowjet-krygsgevangenes, kommuniste, homoseksueles, Jehova-getuies en die geestelik- en liggaamlik gebreklike mense. 'n Netwerk van sowat 42 500 instellings is in Duitsland en in Duits-besette gebiede gebruik om slagoffers aan te hou vir slawe-arbeid, massamoorde, en ander menseregteskendings.[12] Meer as 200 000 mense was na raming by die wandade betrokke.

 
Die Sturmabteilung (stormtroepe) betoog op 1 April 1933 in Duitsland vir 'n nasionale boikot teen alle Joodse sakeondernemings. Die stormtroepe staan voor die Israelse Afdelingswinkel in Berlyn. Die plakkate sê: "Duitsers! Verdedig julself! Moenie by Jode koop nie! ("Deutsche! Wehrt Euch! Kauft nicht bei Juden!")[13] Die winkel is later tydens die Kristalnacht in 1938 gestroop en die eiendom aan 'n nie-Jood gegee.

Die vervolgings en volksmoord was in fases uitgevoer, wat uiteindelik uitgeloop het op die, soos die Nazis dit genoem het: Die "Finale Oplossing" vir die "Joodse Vraagstuk" (die Endlösung der Judenfrage), 'n agenda om die Jode van Europa uit te wis. Aanvanklik het die Duitse regering wetgewing toegepas wat Jode heeltemal van die burgerlike samelewing afgesonder het. Die Nazis het in 1933 begin om konsentrasiekampe te bou, en kort na die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog in 1939, is daar met die ghetto's begin. Namate Nazi Duitsland in 1941 ander lande in Oos-Europa verower het, is gespesialiseerde para-militêre eenhede, Einsatzgruppen, op die been gebring wat sowat twee miljoen Jode en partisane vermoor het- soms in massas saam doodgeskiet. Teen die einde van 1942 was dit 'n algemene verskynsel dat slagoffers gereeld met vragtreine na uitwissingskampe vervoer is, waar hulle, as hulle die moordende treinritte oorleef, die meeste stelselmatig in die gaskamers doodgemnaak is. Dit het so aangegaan tot met die einde van die Tweede Wêreldoorlog in Europa in April-Mei 1945.

Die Jode het min weerstand gebied. Die kenmerkendste uitsondering was egter die Opstand in die Warskou-ghetto van 1943, toe duisende swak bewapende Joodse vegters vir vier weke lank weerstand teen die Waffen-SS gebied het. 'n Geraamde 20-30 000 Joodse partisane het aktief deelgeneem aan die oorlog teen die Nazis en hul medewerkers in Oos-Europa.[14][15] Franse Jode het saam met die Franse Weerstand in 'n guerilla-stryd teen die Nazis en die Vichy Franse bewind geveg. Daar was meer as 100 Joodse opstande gewees.[16]

Etimologie en gebruik van die term

 
Joodse vlugtelinge word deur Britse polisielede in Maart 1939 van die Croydon-lughawe af begelei. Hulle is op vlugte gesit terug na Warskou.

Die term holocaust is afgelei van die Griekse woord, holókauston, wat verwys na 'n diereoffer aan 'n god waar die hele (olos) offerdier heeltemal verbrand (kaustos) word.[17]

Die Bybelse woord Sjoa (שואה; ook vertaal na sho'ah en shoa), beteken "ondergang" en het in die vroeë 1940's die standaard Hebreeuse term vir die Holocaust in veral Europa en Israel geword.[18] Sjoa is om verskeie redes die gekose benaming by baie Jode. Ondermeer word die woord "holocaust" gesien as 'n verwysing na die teologies-aanstootlike aard van heidense Griekse gebruike.[19]

Die Nazis het die frase "Finale Oplossing" baie gereeld aangewend om na die Joodse Volksmoord te verwys, hul optrede in die "Joodse Vraagstuk". Elke segment van die Duitse burokrasie was in die logistiek betrokke wat tot die volksmoorde gelei het. Dit het Duitsland verander in, wat een Holocaust-navorser, Michael Berenbaum, 'n "volksmoordstaat" genoem het.[20]

Kerkleiers en die department van binnelandse sake het geboortesertifikate beskikbaar gestel om te sien wie Jode is en wie nie; die poskantoor het die deportasie- en denaturalisasiebevele afgelewer; die finansministerie het op Joodse eiendom beslag gelê; Duitse firmas het Jode afgedank en Joodse aandelebeurshouers is van hul regte ontneem.

Uitwissingskampe

 
Die rasseklassifikasiekaart ingevolge die Neurenbergwette van 1935.

Die gebruik van uitwissingskampe (daar is ook na dit as "doodskampe" verwys) is met gaskamers toegerus vir die stelselmatige uitwissing van mense. Die gaskamers was 'n ongekende kenmerk van die Holocaust. Dit is by Auschwitz, Belzec, Chelmno, Jasenovac, Madjanek, Maly Trostenets, Sobibór en Treblinka gebou. Dit is gebou vir die stelselmatige doodmaak van miljoene, primêr met vergassing, maar ook deur teregstellings en slawearbeid onder uiterste hongersnood-toestande. Die slagoffers van slawearbeid was basies doodgewerk.[21][22]

Kristallnacht (1938)

 
'n Sinagoge brand op 10 November 1938.
 
Die 930 Joodse vlugtelinge aan boord van die skip, MS St. Louis, is toegang tot Kuba, Amerika en Kanada, geweier. Die skip was gedwing om terug te vaar na Europa.

Op 7 November 1938 vermoor 'n Joodse minderjarige, Herschel Grünspan, die Nazi Duitse diplomaat, Ernst vom Rath, in Parys.[23] Die Nazis misbruik die voorval om op groot skaal gewelddadige aanvalle op Duitse Jode te loods met die verskoning van "spontane openbare verontwaardiging". Die geweld teen Jode bars landwyd in Duitsland los. Dit is deur die Nazi Party aangestig en die Sturmabteilung het die strate ingevaar.[23] Die orgie van geweld het bekend geword as Kristalnacht (Nag van die Gebreekte Glas). Jode is aangeval en Joodse eiendom gevandaliseer. Meer as 7 000 Joodse eiendom en meer as 1 200 sinagoges (rofweg geraam tweederdes van alle sinagoges onder Duitse beheer) is beskadig of verwoes. [24]

Hervestiging en deportasie

 
'n Joodse massagraf naby Zolochif, Wes-Oekraïne (Nazi-beheerde Sowjetunie-gebied). Die foto is deur Sowjetsoldate in die Gestapo-hoofkwartier in Zolochif gekry.

Konsentrasie- en arbeidskampe (1933–1945)

 
12 April 1945: Lager Nordhausen waar 20 000 aangehoudenes vermoedelik dood is.

Die Derde Ryk (Nazi-Duitsland) het aan die begin die konsentrasiekampe as plek van opsluiting gebruik. Hoewel die dodetal hoog was- die sterftesyfer was 50%- was dit nie ontwerp as doodskampe nie. Na 1939 het die kampe al hoe meer ontaard in plekke waar Jode en krygsgevangenes doodgemaak of as gedwonge handearbeiders misbruik is- ondervoed en gedurig uitgelewer aan wrede martelings.[25] Teen 1942 was daar reeds ses groot kampe in Pole gebou, uitsluitlik vir die doel om mense dood te maak. Na raming het die Duitsers 15 000 kampe en subkampe in die besette gebiede. meestal in Oos-Europa, gehad.[26][27]

Uitwissing deur arbeid was 'n beleid van stelselmatige uitwissing- gevangenes is letterlik tot die dood toe laat werk, of tot totale uitputting gedryf waarna die gaskamers, of 'n skoot deur die kop, die einde beteken het..[28]

Sommige kampe het die mense by hul aankoms met 'n identifikasienommers getatoeëer.[29] Diegene gesond genoeg vir werk moes skofte van 12-14 ure werk. Boonop was hulle, voor en na werk, gereeld vir ure aan die deurgaan van registerlyste onderwerp; gevangenes is gereeld aan blootstelling dood.[30]

 
Uitgeteerde kinderlykies in die Warskou-ghetto

Die Warskou-ghetto was die grootste met 38 000 mense, Łódź Ghetto was tweede, met 160 000 aangehoudenes. Hulle was inderdaad totaal oorbevolk en het gedien as instrumente vir "stadige, passiewe moord."[31] Hoewel die Warskou-ghetto 30% van die stad se inwoners gehuisves het, het dit slegs 2.4% van die stad se oppervlakte beslaan, met gemiddeld 9,2 mense per kamer.[32]

 
'n Joodse vrou word deur mans en jeugdiges met stokke deur die strate van Lwif, Oekraïne gejaag – Julie 1941
 
Teregstellings van Jode deur die Duitse mobiele moordbendes (Einsatzgruppen) naby Ivanhorod, deesdae Oekraïne. Die foto is vanaf die Oosfront na Duitsland gepos en deur 'n lid van die Poolse Weerstand onderskep.
 
Duitse polisie skiet vroue en kinders van die Mizocz-ghetto in 'n massagraf dood – 14 Oktober 1942.


Nuwe metodes vir massamoorde

In Desember 1939 is die gebruik van gifgas deur die Nazis ingebring as 'n nuwe metode vir massamoorde.[33] Eers was dit die eksperimentele gasvragmotors toegerus met gassilinders en afgeseelde vraghouers. Sielsiekes van die sanatoriums in die Pomeranië-provinsie in Oos-Pruise, en die besette Pole, was die proefkonyne as deel van Operasie Aksie T4.[33] In die Sachsenhausen -konsentrasiekamp is groter vragmotors, wat 100 mense op 'n slag kan laai, vanaf November 1941 gebruik. Die voertuig se uitlaatgasse het die dood teruggepomp in die vraghouers.[33] Nog 15 hiervan is deur die Einsatzgruppen in die besette Sowjetunie ontplooi.[33] Sowat 500 000 mense, hoofsaaklik Jode, maar ook Romanis (Sigeneuners) en ander is op die wyse doodgemaak.[33] Die voertuie is noukeurig gemonitor en 'n verslag het aangedui dat, na 'n maand, "97 000 mense met drie voertuie verwerk is, sonder om enige defekte in die werking daarvan te bespeur.[34]

Daar is 'n behoefte aan tegnieke vir massamoorde het Hans Frank, goewerneur van die algemene regering, verklaar. Volgens hom was dit onmoontlik om so baie mense almal eenvoudig dood te skiet. "Ons sal egter stappe moet neem om hulle op 'n manier uit die weg te ruim." Dit was hierdie "probleem" wat die SS laat eksperimenteer het met gifgasse. Dit blyk dat Christian Wirth die ontwerper van die gaskamers was.

Gaskamers

Gevangenes het met vragtreine in beestrokke by die uitwissingkampe aangekom. Soms is hele treinvragte reguit na die gaskamers gestuur, maar gewoonlik het die kampdokter eers enkeles ondersoek om uit te kies wie is gesond genoeg vir slawearbeid of vir eksperimente. die meerderheid is reguit van die treine af na 'n ontvangsgebied gemarsjeer waar al hulle klere en besittings deur die Nazis vir die oorlogfonds op beslag gelê is. Dan is hulle soos diere nakend aangekeer na die storte om "ontluis" te word. Buite op die ingange na die storte was orals borde wat "baddens" en "saunas" aandui. Soms het elkeen selfs 'n klein koekie seep en 'n handdoek gekry om paniek te voorkom. Wanneer van hulle vra vir drinkwater, aangesien die lang treinrit sonder enige kos en water was, is hulle eenvoudig aangejaag en vertel daar wag koffie vir hulle in die kamp en dit word koud. .[35]

Joodse weerstand

 
Jode wat tydens die opstande in die Warskou-ghetto uit hul wegkruipplekke gedwing is.
 
Lede van die Joodse Weerstand wat tydens die opstand in die Warskou-ghetto gevang is- 1943.
 
SS-troepe staan by die lyke van Jode wat selfmoord bo gevangenskap verkies het- Warskou-ghetto, 1943
 
Joodse vroue in Wesselényi-straat, Boedapest, Hongarye- 20-22 Oktober 1944.

Bevryding

 
'n Graf in Bergen-Belsen.
 
Uitgehongerde gevangenes toe hulle op 5 Mei 1945 uit die Mauthausen-kamp bevry is.

Bronne

  • Geskiedenis vir almal, NKV, 2005

Verwysings

  1. ↑ Niewyk, Donald L. The Columbia Guide to the Holocaust, Columbia University Press, 2000, bl.45: "The Holocaust is commonly defined as the murder of more than 5,000,000 Jews by the Germans in World War II." Sien ook "The Holocaust," Encyclopaedia Britannica, 2007: "the systematic state-sponsored killing of six million Jewish men, women, and children and millions of others by Nazi Germany and its collaborators during World War II. The Germans called this "the final solution to the Jewish question."
  2. ↑ Dawidowicz 1975, p. xxxvii.
  3. ↑ Snyder 2010, p. 45.
  4. ↑ Rosenberg, Jennifer. "Holocaust Facts: What You Need to Know About the Holocaust" (in Engels). About.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Februarie 2017. Besoek op 26 Junie 2015.
  5. ↑ Dawidowicz 1975, p. 403.
  6. ↑ Niewyk, Donald L. and Nicosia, Francis R. The Columbia Guide to the Holocaust, Columbia University Press, 2000, pp. 45–52.
  7. ↑ "The Auschwitz Album".
  8. ↑ Berenbaum, Michael. The World Must Know, The United States Holocaust Memorial Museum.
  9. ↑ "Holocaust:Non-Jewish victims of Nazism", Encyclopaedia Britannica.
  10. ↑ Holocaust Forgotten noem die 5-miljoen vergete nie-Joodse slagoffers van die Sjoa. Donald Niewyk stel voor dat die wydste definisie 'n dodetal van 17 miljoen sou gee. Die getal 26 miljoen word in die Service d'Information des Crimes de Guerre: Crimes contre la Personne Humain, Camps de Concentration (Parys, 1946), 197 weergegee.
  11. ↑ "The Holocaust: Definition and Preliminary Discussion". yadvashem.org. Yad Vashem. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2020. Besoek op 26 Junie 2015.
  12. ↑ Eric Lichtblau (1 Maart 2013). "The Holocaust Just Got More Shocking". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2020. Besoek op 2 Maart 2013.
  13. ↑ "Boycotts". www.chgs.umn.edu (in Engels). Minnesota: Center for Holocaust and Genocide Studies, University of Minnesota. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Junie 2007. Besoek op 26 Junie 2015.
  14. ↑ Kennedy 2007, p. 780.
  15. ↑ "Resistance During the Holocaust".
  16. ↑ Jewish Partisan Education Foundation Geargiveer 17 Maart 2015 op Wayback Machine, verkry op 22 Desember 2013.
  17. ↑ "What is the origin of the word 'Holocaust'?"
  18. ↑ "The Holocaust: Definition and Preliminary Discussion", Yad Vashem.
  19. ↑ Byvoorbeeld het die Israeli-joernalist, Amira Hass, die dogter van twee Holocaust-oorlewendes en vertaler van die 2009 Engelse uitgawe van haar ma se dagboek van Bergen-Belsen-belewenisse ( Lévy-Hass 2009) aangevoer: " 'Die Holocaust' is 'n onjuiste term … asof iets uit die lug geval het, uit die bloue hemel, een of ander katastrofe, 'n natuurramp eerder as 'n mensbewerkte onheil."
  20. ↑ Compare: Berenbaum, Michael; Kramer, Arnold (2005). Berenbaum, Michael (red.). The world must know: the history of the Holocaust as told in the United States Holocaust Memorial Museum (2 uitg.). United States Holocaust Memorial Museum. p. 103. ISBN 978-0-8018-8358-3. Besoek op 8 Oktober 2015. Nazi-Duitsland het 'n volksmoordstaat geword. Vir die doelwit van uitwissing is daar op die samewerking van elke vertakking van die regering gereken.
  21. ↑ Robert Gellately; Nathan Stoltzfus (2001). Social Outsiders in Nazi Germany. Princeton University Press. p. 216. ISBN 978-0-691-08684-2.
  22. ↑ Holocaust Encyclopedia (20 Junie 2014). "Gassing Operations" (in Engels). United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Junie 2018. Besoek op 25 Januarie 2015.
  23. ↑ 23,0 23,1 Benz 2007, p. 97.
  24. ↑ Diamant 1998.
  25. ↑ Harran 2000, p. 321.
  26. ↑ "Concentration Camp Listing", Jewish Virtual Library.
  27. ↑ "The Forgotten Camps".
  28. ↑ Bloxham 2000, pp. 1–37; Longerich 2010, pp. 314–320.
  29. ↑ Harran 2000, p. 461.
  30. ↑ ""Just a Normal Day in the Camps", JewishGen, 6 Januarie 2007" (in Engels). Jewishgen.org. 30 Maart 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2020. Besoek op 31 Julie 2010.
  31. ↑ Berenbaum 2005, p. 114.
  32. ↑ "Deportations to and from the Warsaw Ghetto".
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 Benz 2007, p. 98.
  34. ↑ Kogon, Langbein & Rueckerl 1993.
  35. ↑ Piper 1998, p. 173.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Holocaust&oldid=2666007"