Kaapse duinmol
Die Kaapse duinmol (Bathyergus suillus) is 'n spesie van alleenlopende grawende knaagdiere in die familie Bathyergidae. Dit is endemies aan Suid-Afrika.
| Kaapse duinmol[1] | |
|---|---|
| |
| |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Mammalia |
| Orde: | Rodentia |
| Familie: | Bathyergidae |
| Genus: | Bathyergus |
| Spesie: | B. suillus
|
| Binomiale naam | |
| Bathyergus suillus (Schreber, 1782)
| |
Beskrywing
wysig_Bathyergus_suillus.jpg)
Die Kaapse duinmol is die grootste van al die blesmolle, met 'n lengte van 27 tot 35 cm (11 tot 14 duim) met 'n kort stert. Mannetjies is oor die algemeen baie swaarder as wyfies en weeg tussen 570 en 1350 gram, vergeleke met tipiese vroulike massas van 590 tot 970 gram.
Albei geslagte is stewige knaagdiere met 'n groot lyf, stomp snoete, silindriese bolyf en kort ledemate. Die voorpote is sterk aangepas vir grawe, met kragtige geboë kloue. Om vinniger deur digte tonnels te beweeg, het die liggaam min sigbare uiterlike eienskappe; daar is byvoorbeeld geen pinnae of skrotum nie, en die penis trek in 'n verborge skede in. Lipagtige velkleppe kan agter die snytande sluit, en voorkom dat grond in die mond val. Die oë is klein, maar nie permanent toe nie.
Anders as sy familielid die naakte molrot, het die Kaapse duinmol 'n dik vel sagte pels oor sy hele liggaam. Dit is kaneelbruin met grys onderkant en min, indien enige merke. Soos ander blesmolle, het die Kaapse duinmol 'n relatiewe lae liggaamstemperatuur vir sy grootte, van ongeveer 35 °C (95 °F), en is nie in staat om koue weer bo die grond te verduur nie.
Verspreiding en habitat
wysigDie Kaapse duinmol kom slegs in Suid-Afrika voor, waar dit langs die suidelike en westelike kus tussen Vanrhynsdorp en Port Elizabeth voorkom. Sy natuurlike habitat is sanderige kuslyne en rivieroewers wat deur grasveld en kruiebossies oorheers word.
Dieet en gedrag
wysigSoos alle molrotte, is hierdie spesie streng plantetend. Hulle dieet bestaan grotendeels uit gras en biesies wat deur die wortels in die gange afgetrek word, hoewel hulle ook bolle en knolle van plaaslike plante soos Albuca en kaaptulpe eet. Aangesien hulle byna nooit bogronds beweeg nie, is hulle nie duidelike dag- of nagdiere nie, en is dit moontlik dat hulle op enige tyd van die dag aktief is, alhoewel dit lyk asof hulle piekaktiwiteit gedurende die middag is.
Ongewoon vir 'n blesmol is die Kaapse duinmol nie 'n sosiale dier nie, en elke individu het sy eie, geïsoleerde tonnelstelsel. Terwyl die meeste ander blesmolle deur grond grawe met behulp van hul groot snytande, maak die los sanderige grond van hul oorspronklike omgewing hierdie benadering minder effektief vir Kaapse duinmolle, wat eerder met hul kloue grawe en die sand agter hul liggame skop en dit uiteindelik as 'n molshoop na die oppervlak stoot. Die gate is heeltemal verseël, sonder toegang tot die oppervlak, en strek tussen 50 en 420 meter oor 'n oppervlakte van ongeveer 0,27 hektaar. Daar word beraam dat 'n enkele duinmol in 'n maand tot 500 kilogram grond kan opgrawe onder ideale omstandighede.
Sulke gate bestaan uit talle tonnels wat die duinmol gebruik om kos te soek, en enkele, dieper kamers wat gebruik word vir nesmaak, voedselopberging en as latrines. Die meeste tonnels is tussen 35 en 65 cm onder die grond, maar daar is dikwels 'n paar blinde deurgange wat tot 2 meter loop waarin die dier terugtrek om van molslange en ander roofdiere te ontsnap wat sodoende die tonnel agter homself blokkeer. Die gate is beskerm teen die uiterste weer, en is voortdurend vogtig en hipoksies.
Die broeiseisoen duur van April tot November, wanneer reën volop is. Ontvanklike individue sein aanvanklik aan mekaar deur op die vloere van hul gate met hul agterpote te trom. Nadat hulle 'n ander genader het, sluit hulle hul groot snytande saam, totdat die wyfie haar stert optel en uitroep voordat dit kopuleer.
Draagtyd duur ongeveer twee maande en lei tot die geboorte van 'n werpsel van tot ses kleintjies, waarvan drie tipies is. Die kleintjies is aanvanklik blind en weeg 27 tot 52 gram. Hulle oë gaan na sewe dae oop, begin op twaalf dae vaste kos in te neem en is aan die einde van hul eerste maand heeltemal gespeen. Werpselmaats spartel gereeld met mekaar en versprei na ongeveer twee maande in hul eie stelsels, waarna hulle al byna die helfte van die volwasse liggaamsgewig bereik het. Hulle leef meer as ses jaar.
Taksonomie
wysigDie Kaapse duinmol is een van slegs twee lewende spesies van die geslag Bathyergus, tesame met die Namakwa-duinmol. Albei lewende spesies het moontlik ontwikkel uit Bathyergus hendeyi, 'n uitgestorwe spesie wat kleiner was as die lewende vorms, wat ongeveer vier miljoen jaar gelede in die Kaapstreek in Suid-Afrika gewoon het. Vanweë die groot aantal fossiele wat bymekaar gevind is, is voorgestel dat hierdie vroeë spesie sosiaal was, soos die meeste ander blesmolle, maar in teenstelling met die vermeende lewende nasate daarvan; daar bestaan egter ander moontlike verklarings vir hierdie taksonomie.
Daar is tans geen erkende subspesie van die Kaapse duinmol nie, hoewel daar min gedetailleerde studies na hul genetiese veranderlikheid was. Dit is moontlik dat die spesies kan baster met die Namakwa-duinmol, terwyl sommige vermeende basters uit die Groenrivier-streek herwin is, waar die twee spesies relatief naby aan mekaar woon.
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ Woods, C. A. and C. W. Kilpatrick. 2005. Hystricognathi. Pp 1538-1600 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference 3rd ed. D. E. Wilson and D. M. Reeder eds. Smithsonian Institution Press, Washington D.C.
- ↑ Maree, S.; Faulkes, C. & Griffin, M. (2008). "Bathyergus suillus". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Besoek op 5 Januarie 2009.
{{cite journal}}: Ongeldige|ref=harv(hulp)