Karakterisering
Karakterisering is die verteenwoordiging van persone (of ander mense of wesens) in verhalende en dramatiese werke van kuns. Hierdie voorstelling kan direkte metodes insluit soos die erkenning van kwaliteite in die beskrywing of kommentaar of indirekte metodes waar die leser afleidings kan maak na aanleiding van karakters se optrede, dialoog of voorkoms. So 'n verpersoonliking word 'n karakter genoem en is 'n literêre element.[1]
Geskiedenis
wysigDie term karakterisering het ontstaan in die 19de eeu.[2] Aristoteles het die belang van die storie of intrige hoër geag as die karakters self, in sy publikasie Poetics, argumenteer hy dat tragedie slegs 'n voorstelling van die lewe is en nie van mense nie. Hierdie siening is omgekeer in die 19de eeu, toe die belang van die karakter besef is en karaktergedrewe storielyne begin skep is, soos wat realistiese verhale begin verbeter het en die invloed van sielkunde se ontwikkeling het ook daartoe bygedra.
Direkte teenoor indirekte
wysigDaar is twee maniere waarop 'n skrywer inligting kan oordra van 'n karakter:
- Direkte of eksplisiete karakterisering
- Die skrywer vertel die gehoor letterlik wie en wat 'n karakter is. Dit kan gedoen word via die verteller, 'n ander karakter of deur die karakter self.
- Indirekte of implisiete karakterisering
- Die gehoor moet aflei vir hulself wie en wat die karakter is deur die karakter se gedagtes, aksies, spraak (keuse van woorde, wyse van spreke), fisiese voorkoms, manerismes en interaksie met ander karakters, insluitend die ander karakters se reaksies op daardie spesifieke persoon.
In die drama
wysigDie karakters in die teater, televisie en film verskil van dié in die romans, omdat 'n akteur sy/haar eie interpretasie van 'n karakter kan aanneem op hul eie unieke manier om verskillende lae en diepte te gee aan die karakter. Dit kan gesien word wanneer kritici byvoorbeeld verskillende vertolkings van Lady Macbeth of Heathcliffs met mekaar vergelyk. Nog 'n groot verskil in drama is dat dit nie moontlik is om in die karakter se gedagtegang te kom, soos met 'n novel nie. In 'n drama kan 'n karakter gesien en gehoor word en dit is nie nodig om die karkater dan te beskryf nie.
In mitologie
wysigMitologiese karakters is uitgebeeld volgens 'n spesifieke formule en is deel van 'n klassifikasie wat slegs bestaan uit 'n paar beperkte soort karakters. Verskeie komponente, soos die beperkte karakter tipes (argitipes) en ander elemente van die storie, bring 'n ongeloofwaardige resultaat mee. Hierdie elemente kan gemeng en pas word om nuwe kombinasies te vorm en die mens het nooit moeg geraak vir hierdie vasgestelde kombinasies nie vir mitiese karakters nie.
Dit is 'n idee wat gebruik maak van die kaleidoskopiese model van vertelling. 'n Ander perspektief is dat die mens nie dit wat hulle van mitologie lees of hoor, analiseer nie en dat dit nie natuurlik is om stories oor te dra waar karakters in verskillende komponente pas nie en dit het aanleiding gegee tot karakterontwikkeling.[3]
Mitologiese karakters het selfs tot op onlangse letterkunde nog 'n invloed. Die digter, Platon Oyunsky, gebruik baie van die inheemse mitologie van sy vaderland, die Yakut streek in Rusland, en die Shaka mense. In verskeie van sy stories het hy 'n hoofkarakter wat heldhaftig optree volgens historiese voorbeelde van helde, maar versinnebeeld ook voorbeelde van Russieses helde en heldedade, hy maak ook gebruik van nie-fiksie figure, soos Stalin en Lenin in 'n nuwe tipe mitologie. Hierdie figure speel gewoonlik die hoofrol in tragedies van opoffering.[4] 'n Voorbeeld van hierdie sluit sy karakter, Tygyn, in wat op sy soek is na vrede en bepaal dat die enigste manier is om dit te kry is om militêre mag af te dwing.[5] Die gebruik van mitologie is wat gebruik word in Shakespeare se Hamlet om die karakters se agtergronde in die storie kleur te gee, soos die gebruik van die Niobe mite en die tweeling suster van Gertrude.[6]
Karakter argetipes
wysigDie sielkundige Carl Jung het twaalf primêre oorspronklike patrone van die menslike psige geïdentifiseer. Hy het geglo dit is in die kollektiewe onderbewusein van mense oor kulturele en politieke grense. Hierdie twaalf argetipes word dikwels aangehaal in die fiktiewe karakters. "Plat karakters kan so beskou word omdat hulle aan 'n enkel argitpe vashou, sonder afwyking, terwyl komplekse of realistiese karakters verskeie argitipese gekombineer sal hê, met 'n paar wat meer dominant as ander sal wees - soos mense in die werklike lewe. Jung se twaalf argetipes is: die Onskuldige, die Weeskind, die Held, die Versorger, die Ontdekker, die Rebel, die Minnaar, die Skepper, die Hofnar, die Sage, die Towenaar, en die Heerser.[7]
Die karakter se stem
wysig'n Karakter se stem is sy of haar wyse van spraak.[8] Verskillende karakters gebruik verskillende woordeskat en ritme van spraak. Byvoorbeeld, sommige van die karakters is spraaksam en ander is weer stiller. Die manier waarop 'n karakter praat kan 'n kragtige manier wees van die onthulling van die karakter se persoonlikheid. In teorie moet 'n leser in staat wees om te kan identifiseer watter karakter praat net aan die manier waarop hy of sy praat.[9] Wanneer 'n karakter se stem geskep word wat ryk en eiesoortige is, kan die skrywer wegkom met die weglating van onnodige spraak.[10]
Die wyse van 'n karakter se spraak is van literatuur wat 'n akteur se voorkoms en kostuum is van teater.[11] In fiksie, wat 'n karakter sê, sowel as hoe hy of sy dit sê, maak 'n sterk indruk op die leser.[12] Elke karakter moet sy of haar eie kenmerkende stem eie..[13] Om te onderskei tussen karakters in fiksie, moet die skrywer die karakters uitbeeld waar hulle verskillende aksies doen en verskillende goed sê, maar 'n karakter moet gedefinieer word deur meer as een enkele aksie of gesprek. Die karakter moet ander belangstellings en eiesoortige persoonlikheidstrekke ook hê.[14] Alhoewel individuele temperament die grootste bepaler is van wat 'n karakter sê, is dit nie die enigste een nie. Die skrywer kan die karakters se dialoog meer realisties en interessant maak deur ander faktore ook in ag te neem soos: etnisiteit, familie agtergrond, streek, geslag, onderwys, en omstandighede.[15] Woorde karakteriseer deur hul uitspraak, kompleksiteit, en houding.[16] Manerismes en unieke sêgoed kan ook help. Karakters wat hul lewe lank in 'n formele omgewing spandeer het, sal dikwels ook 'n meer formele taalgebruik hê, terwyl ander nie noodwendig so sal praat nie.[17] Stemtoon, volume, tempo, woordeskat, infleksie, klem, toonhoogte, onderwerpe van gesprekke, idiome en die gebruik van metafore is alles maniere hoe 'n karakter homself kan uitdruk en as 'n eiesoortige persoonlikheid uitgeken kan word.[18] 'n Karakter se manier van praat moet groei van binne, dit gee uiteindelik die wêreld 'n oorsig van die karakter se persoonlikheid en is steeds nie die somtotaal van die karakter se volle persoonlikheid nie.[19]
Verwysings
wysig- ↑ (Literature 2015, p. 353)
- ↑ Harrison (1998, pp. 51-2)
- ↑ Georges, Robert (1979). "The Kaleidoscopic Model of Narrating: A Characterization and a Critique". The Journal of American Folklore. 92 (364): 164–171. doi:10.2307/539386.
- ↑ Romanova, Lidia Nikolaevna (30 September 2018). "Myth Creation in the Poetic Evolution of P. A. Oyunsky". Journal of History Culture and Art Research (in Engels). 7 (3): 280–292. doi:10.7596/taksad.v7i3.1729.
- ↑ Myreeva, Anastasiya Nikitichna (30 September 2018). "Folklore and Epic Traditions in Yakut Novels between Two Ages". Journal of History Culture and Art Research (in Engels). 7 (3): 460–468. doi:10.7596/taksad.v7i3.1737.
- ↑ McCollum, Cayla (2012). "Mirrors: Shakespeare's use of Mythology in Hamlet". Journal of the Wooden O Symposium. 12: 114–119.
- ↑ Golden, Carl. "The 12 Common Archetypes". SoulCraft (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Oktober 2019. Besoek op 29 Junie 2016.
- ↑ (Gerke 2010, p. 70)
- ↑ (Hamand 2009)
- ↑ (Gerke 2010, p. 114)
- ↑ (Gerke 2010)
- ↑ (Kress 2005)
- ↑ (Lamb 2008)
- ↑ (Gerke 2010)
- ↑ (Kress 2005)
- ↑ (Kress 2005)
- ↑ (Hamand 2009)
- ↑ (Gerke 2010)
- ↑ (Gerke 2010)
Bronne
wysig- Aston, Elaine, en George Savona (1991), Teater as Teken-Stelsel: 'n Semiotiek van die Teks en Prestasie. Londen en New York: Routledge. ISBN 0-415-04932-6ISBN 0-415-04932-6.
- Baldick, Chris (2004), Die Concise Oxford Woordeboek van Literêre Terme, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-860883-7
- Gerke, Jeff (2010), Plot teenoor Karakter: 'n Gebalanseerde Benadering tot die Skryf van Groot Fiksie, Cincinnati: Skrywer se Verteer Boeke, ISBN 978-1-58297-992-2
- "Literature". Die World Book Encyclopedia. Chicago: World Book. 2015. ISBN 978-0-7166-0115-9.
- Hamand, Maggie (2009), Kreatiewe Skryfwerk vir Dummies (uk ed.), Chicester: Wiley, ISBN 978-0-470-74291-4
- Harrison, Martin (1998), Die Taal van die Teater. Londen: Routledge. ISBN 0-87830-087-2ISBN 0-87830-087-2.
- Kress, Nancy (2005), Skryf'n Groot Fiksie: Karakters, Emosie & Standpunt, Cincinnati: Skrywer se Verteer Boeke, ISBN 1-58297-316-4
- Lamb, Nancy (2008), Die Kuns en die kuns van Storievertelling: 'n Omvattende Gids tot die Klassieke Skryf Tegnieke, Cincinnati: Skrywer se Verteer Boeke, ISBN 978-1-58297-559-7
Eksterne skakels
wysig- Outline on Literary Elements op Wayback Machine (archived 11 November 2007) deur Dr. Marilyn H. Stauffer van die Universiteit van Suid-Florida
- Lesing oor Fiksie deur Professor Waters van die Wes-Kentucky Universiteit, veral die meegaande PowerPoint-aanbieding
- Karakter en karakterisering in Die universiteit van vic Skrywer se Gids (van die Universiteit van Victoria)
- Drama Teorie
- 15 Dae na Sterker Karakters