Karel Benjamin

Karel Benjamin (*17 Februarie 1928, Goodwood – † 19 November 2002, Kaapstad) was 'n Afrikaanse skrywer van kort- en kontreiverhale. Hy is veral bekend vir sy bundel, Staan uit die water uit!, wat oor die Kaap se bruin gemeenskap voor die Tweede Wêreldoorlog handel.

Karel Benjamin

Lewe en werk

Carl Petrus Johannes Jacobus Benjamin is op 17 Februarie 1928 in die Akkers in Goodwood gebore. Tot met die ouderdom van ses bly hy saam met sy ma, 'n huishulp, op die hoek van Akkerweg en Townsendstraat, waarna hulle na Distrik Ses trek. Vanaf twaalfjarige ouderdom bly hulle tydelik in Seepunt, maar dit is eers na sy ouers se dood in 1948 dat hy Kaapstad vir goed sy woonplek maak. Hy gaan skool in Goodwood en Distrik Ses, maar verlaat die skool na standerd ses om geld te kan verdien.

Hy werk by die Spoorweë in Soutrivier, by Goodwood Munisipaliteit en doen ook privaat bou- en verfwerk oor die hele Kaapse Skiereiland, terwyl hy naby die ou Distrik Ses woon. Onder andere help hy bou aan winkelsentrums en groot hospitale. In dankbaarheid teenoor sy Skepper werk hy gereeld naweke as prediker op die trein om verlore siele te probeer werf.

In 2001 tree hy op by die Kultuurhistoriese Kongres in Welgemoed in Bellville, waar hy praat oor die leefwyse in Goodwood in die veertiger- en vyftigerjare. Hy word in sy laaste dae versorg in 'n huis vir bejaardes. Op Dinsdag, 19 November 2002 is hy in Kaapstad in 'n tehuis vir bejaardes oorlede.

Skryfwerk

So lank hy kan onthou, skryf hy rympies en toneelstukkies. Sy ernstige skryfloopbaan begin wanneer hy Klaas Steytler en Elsa Joubert se huis op Onrus verf en hulle vertel van sy skryfwerk. Hulle lees daarvan en bring hom dan in kontak met Kwela Boeke. Staan uit die water uit! bevat hoofsaaklik verhale uit sy jeug binne die Kaapse bruin gemeenskap in Goodwood en Distrik Ses in die Kaap van voor en na die Tweede Wêreldoorlog, onderhoudend vertel in Kaapse Afrikaans. Dit is 'n waardevolle bundel herinneringskuns wat die gebeure van hierdie tyd sonder groot politieke oordele en filosofiese beskouings eerlik onder die aandag van die leser bring. Die titel verwys na wat die skrywer se pa altyd gesê het as hy wil hê die kinders moet stilbly of luister. Die boek word onder andere deur die Wes-Kaapse Onderwysdepartement voorgeskryf vir graad tien. In 1996 word hy saam met E.K.M. Dido deur die Afrikaanse Skrywersvereniging vereer vir hulle debuutpublikasies.

Pastoor Scholls trek sy toga uit is soortgelyk van aard as sy debuut, met die stories wat so geskryf is dat dit die illusie skep dat mens dit hoor. Deur die menslike verhale loop herinnering en droom soos twee getroue kamerade hand aan hand. Sy persoonlike geskiedenis werp lig op die hele streekgeskiedenis, waaroor daar voorheen min direkte verslaggewing was, terwyl hy ook 'n venster oopmaak vir die taal van sy mense. Dis duidelik 'n baasverteller wat aan die woord is in hierdie onthou-stories. Beide sy boeke word deur Piet Grobler geïllustreer.

Van sy verhale word opgeneem in die versamelbundel Die stukke wat ons sny.

Eerbewyse

Hy word in 1996 by 'n banket van die Afrikaanse Skrywersvereniging vereer vir sy debuutwerk.

Publikasies

Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:

• Staan uit die water uit!, 1996
• Pastoor Scholls trek sy toga uit, 1999

Bronne

• Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 2006.
• Willemse, Hein. Aan die ander kant. Protea Boekhuis. Pretoria. Eerste uitgawe. Eerste druk, 2007.