Wikipedia

Klaviersonate No. 15 in C majeur, D 840 (Relikwie)

Franz Schubert se Klaviersonate in C majeur, D. 840, ook bekend as die "Relikwie" by publikasie in 1861 omdat daar verkeerdelik geglo is dat dit Schubert se laaste werk was,[1] is geskryf in April 1825, terwyl die komponis ook gewerk het aan die A mineur sonate, D. 845. Schubert het sy werk aan die C majeur sonate gestaak, en slegs die eerste twee bewegings is voltooi, met die trio-deel van die derde beweging wat ook ten volle uitgeskryf is. Die minuet-deel van die derde beweging is onvoltooid en bevat ongewone harmoniese veranderinge, wat mens laat vermoed dat Schubert op die stadium reeds ontnugter was en die derde beweging, en later ook die sonate, gestaak het. Die finale vierde beweging is ook onvoltooid en eindig op abrupte wyse na maat 272.

Fragmente van die sonate in Schubert se manuskripte bestaan steeds, en later is die werk gebundel en in sy onvoltooide vorm in 1861 gepubliseer.

Bewegings wysig

I. Moderato

C majeur, 4/4 maatsoort, sonatavorm

Durasie is ongeveer 15 tot 18 minute

II. Andante

C mineur, 6/8 maatsoort, vyfdelige rondovorm

Durasie is ongeveer 10 minute

III. Menuetto: Allegretto – Trio

A-mol majeur, 3/4 maatsoort, onvolledige ternêre vorm. Fragment (eindig by maatstreep 80 nadat die hooftema terugkeer in deel B van die menuetto)

Die openingstema word op ongewone wyse onmiddellik herhaal in versierde vorm in die sleutel van A majeur, en die herhaling begin ook in dié sleutel. Vermoedelik sou die minuet dan teruggekeer het na A-mol majeur. Die trio is in die parallele mineur, G# mineur.[2]

IV. Rondo: Allegro

C majeur. Fragment

Selfs in hierdie vorm neem die sonate ongeveer 30 tot 35 minute om te speel.

Struktuur wysig

Ernst Krenek het die struktuur van elk van die werk se vier bewegings uiteengesit in aantekeninge wat hy bygedra het tot 'n opname deur Ray Lev in 1947. Krenek brei uit oor hoe hy 'n voltooiing, ingesluit in die opname, vir die onvoltooide bewegings saamgestel het. Volgens Krenek:

  • Stel die eerste beweging "die energiek pulserende ritme bekend wat byna deur die hele stuk loop". Op ongewone wyse is die tweede tema aanvanklik in B mineur, nie die verwagte dominant G majeur nie, wat eers teen die einde van die eksposisie verskyn. Die ontwikkeling beklemtoon eweneens B mineur, tot 'n valse rekapitulasie in 'n ander onverwagte toonsoort, B majeur; die eintlike rekapitulasie volg noukeurig in F majeur, en C majeur maak uiteindelik sy terugkeer met 'n forte herstelling van die eerste tema. "Die tweede tema verskyn nou in A mineur, en die coda verander na A-mol, 'n toonsoort wat vroeg in die begin van die beweging vlugtig aangeraak is, sodat die toonsoortskema in die geheel afgerond word met bewonderenswaardige logika."
  • Die tweede beweging is in vyfdelige rondo-vorm. Sy eerste tema, in C mineur, bevat afwaartse oorslaannote in sewendes; lopende sestiende note en dramatiese aksente kenmerk sy tweede tema, in A-mol majeur. Die lopende sestiendes gaan voort soos die eerste tema terugkeer, opgevolg deur 'n herhaling van die tweede tema in C majeur en 'n laaste, stil stelling van die eerste tema om die beweging te voltooi.
  • Die fragmentariese derde beweging moduleer kort na sy begin vinnig van A-mol na A-majeur, "'n baie ongewone beweging", waarna Schubert komposisie gestaak het. Krenek spekuleer dat Schubert moontlik bedoel het om die beweging te voltooi "met 'n rekapitulasie wat kort voor die einde simmetries terugkeer van A na A-majeur". In sy voltooiing het Krenek "'n kort ontwikkelingsdeel geskryf, die tema in A weer bekendgestel en teruggekeer na A-mol, en 'n paar mate van oorgang bygevoeg na A-mol mineur, wat enharmonies die toonsoort van die trio is, 'n besonder bekoorlike liriese item".
  • Vir die fragmentariese vierde beweging het Schubert die eerste en tweede temas van die eksposisie of uiteensetting voltooi en 'n derde tema in A mineur, afgelei van die eerste, bekendgestel om die ontwikkeling te open voordat hy die werk aan hierdie beweging in rondo-sonatevorm gestaak het. Krenek dui aan dat sy voltooiing die idee van die derde tema uitgebrei het en "dit opgevolg het met 'n vinnig modulerende ontwikkeling van die eerste tema en 'n normale samevatting" van effens korter lengte as die eksposisie. Sy coda neem die derde tema as grondslag en verwys terug na die eerste tema van die eerste beweging, "'n idee waarop ek geregtig gevoel het aangesien Schubert dit aan die einde van die finale van die Sonate in A majeur laat deurskemer het".

Voltooide weergawes van die sonate wysig

Gegewe die omvang van die sonate en die materiaal wat Schubert vir die onvolledige bewegings nagelaat het, het hierdie sonate verskeie komponiste en kunstenaars geïnspireer om voltooiing van die werk te onderneem. Sommige van hul pogings, veral dié wat deur pianiste self geskryf is, het op plate verskyn. Onder hulle tel die volgende:

  • Ludwig Stark het 'n voltooide sonate in 1877 gepubliseer.[3]
  • Armin Knab het die sonate in 1920 voltooi. Dit is gepubliseer deur Edition Peters en in 1962 geredigeer deur Heinz Wegener.[3][4][5] In 1920 het Knab 'n essay getiteld "Schuberts unvollendete Klaviersonate in C-dur und ihre Ergänzung" gepubliseer wat verskyn het in die Deutsche Musik-Zeitung.[6]
  • Ernst Krenek het sy voltooiing hierbo genoem, geskryf op versoek van sy vriend, die pianis en komponis Eduard Erdmann, wat die sonate by sy repertorium wou voeg. Krenek het die versoek gedateer as 1922. Ander bronne dateer sy voltooiing as 1921.[4] Krenek se voltooiing is in 1923 deur Universal Edition gepubliseer.[3][4] Dit is minstens drie keer opgeneem. Die eerste opname het plaasgevind tydens die voorgenoemde opvoering deur Ray Lev op 'n stel 78 OPM plate uitgereik deur die Amerikaanse Concert Hall Society-plaatetiket; die tweede is opgevoer deur Friedrich Wührer op 'n mono LP-album uitgereik deur die Amerikaanse Vox Records (later heruitgegee op CD deur Bearac). Daar bestaan ook 'n latere opname deur Stanislav Khristenko op Toccata Classics TOCC 0298 (CD gemerk as eerste volume van Krenek se klavierwerke).
  • Walter Rehberg het in 1927 die sonate voltooi. Dit is in 1930 gepubliseer deur Edition Steingräber.[3][4][7][8][9]
  • Die musikoloog Nikolai Zhilyayev het die sonate in 1932 voltooi(москва: государственное музыкалное издательство 4.IV.1932, VN 12596).
  • Harold Truscott het 'n voltooide weergawe van die Minuet (3de beweging) in 1957 gepubliseer.[3]
  • Paul Badura-Skoda het sy voltooiing van die sonate in 1976 gepubliseer.[4] Hy het die werk opgedateer en in 1997 die voltoooide sonate opgeneem.[1][9][10]
  • Bart Berman het die sonate voltooi in 1978; die Nederlandse Erasmus-plaatetiket het sy opname daarvan in 1997 vrygestel.[7]
  • Die pianis Ian Munro het die sonate in 1994 voltooi en die voltooide werk opgeneem vir die Australiese plaatetiket Tall Poppies Records.[10][11]
  • Martino Tirimo het ook die sonate voltooi en dit ingesluit by sy volledige stel van Schubert se sonates op EMI.[12]
  • Anthony Goldstone het 'n voltooiing van die werk geskryf en opgeneem in 2003.[1]
  • Brian Newbould het 'n voltooiing geskryf wat opgeneem is deur Todd Crow, aan wie dit opgedra is, op die Toccata Classics plaatetiket.[13][14]

Verwysings wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Satz (2003)
  2. ↑ Newbould, Brian (1999). Schubert: The Music and the Man. University of California Press. pp. 322–323. ISBN 9780520219571.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Benson (2008), p. 35
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Deutsch (1978), p. 530
  5. ↑ Edition Peters VN 12148 – 8376
  6. ↑ Sien Willi Kahl: Verzeichnis des Schrifttums über Franz Schubert 1828–1928 (Regensburg, Gustav Bosse Verlag: 1938), p. 123, inskrywing uit 1482.
  7. ↑ 7,0 7,1 Berman (2002)
  8. ↑ Benson (2008), p. V
  9. ↑ 9,0 9,1 Benson (2008), p. 24
  10. ↑ 10,0 10,1 Benson (2008), p. 36
  11. ↑ Tall Poppies ().
  12. ↑ Hedley (2003).
  13. ↑ Newbould (2007), pp. 3–6.
  14. ↑ Standford (2008).

Bronne wysig

Verdere leesstof wysig

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Klaviersonate_No._15_in_C_majeur,_D_840_(Relikwie)&oldid=2666334"