Kromme Rhee

Die opstal van die historiese plaas Kromme Rhee huisves die provinsie Wes-Kaap se opleidingsinstituut vir provinsiale en munisipale amptenare.

Ligging

Kromme Rhee lê naby Stellenbosch tussen Koelenhof en Elsenburg. Die toegangspad tot die plaas is in Kromme Rheeweg, 'n verbindingspad tussen die paaie R304- en R44-streeksroetes. Aan die oostekant van die plaas vloei die Klippiesrivier, 'n sytak van die Plankenburgrivier.

Geskiedenis

Die plaas en die geboue daarop is van kulturele, historiese en argitektoniese belang. In 1698 is die plaas toegeken aan Hans P. Melchior. Van 1733 tot 1752 was Arnoldus Maasdorp, 'n heemraad van Stellenbosch, die eienaar. Dirk de Vos bou in 1759 die H-vormige huis. Dit is twee maal ernstig deur brand beskadig en beide kere goed herstel. Dit het een van die oudste gewels in die Boland. Van 1807 tot 1811 was Piet Retief die eienaar. Gideon Joubert plaas in 1825 'n gewel op 'n gebou langs die huis van 1759. In 1950 is dit gerestoureer. Vanaf 1964 is die plaas gebruik as opleidingsentrum vir plaasarbeiders. Kursusse in wingerd- en akkerbou, sagtevrugte- en veeboerdery, die instandhouding van plaasgeboue, -gereedskap en kulturele ontwikkeling van die landelike bevolking is aangebied. In 1999 het dr. Richard E. van der Ross die bestaande kollege geopen.

Navorsingsplaas

By die Kromme Rhee-navorsingsplaas word sedert 2011 onder leidng van prof. Tertius Brand deur personeel van verskeie programme van die Wes-Kaapse Departement van Landbou 'n projek uitgevoer. Bonsmarabulle word geteel om hulle aan opkomende kommersiële beesprodusente en boere in die landelike gemeenskappe van die We-Kaap te verskaf. Die Kromme Rhee-stoet het in 2017 'n goue toekenning van SA Stamboek ontvang.

Bibliografie

• Fransen, Hans: A guide to the old buildings of the Cape. A survey of extant architecture from before c1910 in the area of Cape Town, Calvinia, Colesberg, Uitenhage. Kaapstad: Jonathan Ball, 2004. ISBN 1-86842-191-0
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 6. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00322-5
• Walton, James: Homesteads and villages of South Africa. Pretoria: J.L. van Schaik, 1952.