Wikipedia

Kwaito

Kwaito is 'n musiekgenre wat na vore getree het in Johannesburg, Suid-Afrika gedurende die 1990's. Dit is verwant aan house-musiek met die gebruik van Afrikaklanke. Die tempo is stadiger as ander house-genres, kwaito het ook baie keer 'n kwistige melodie, diep bas en koorgedeeltes. Ten spyte van die ooreenkomste met hip-hopmusiek, het kwaito 'n eiesoortige wyse waarop die lirieke gesing, gekletsrym en geskree word.[1]

Kwaito is sedert die negentigerjare die gewildste styl van die Suid-Afrikaanse populêre musiek, veral onder die jeug van die townships. Sy wortels is die musiek wat in die jare negentig – in die tyd van Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing – die trefferslyste oorheers: Inheemse "bubblegum"-diskomusiek, hip-hop, house, rap, reggae en tradisionele mbaqanga, wat langsamer gespeel en met hard klinkende Zoeloe-gesang vermeng is. Opvallend is dat die taal wat gebruik word vir die teks nooit Engels is nie. Die Afrikatale word liewer gebruik, maar ook Tsotsitaal, wat op Afrikaans gebaseer is.

Kwaitopartytjies het hulle eie modestyl – geskakeerde tekstielhoede, sportklere met skitterende kleure en converse-stewels, wat van linne gemaak is. Dit is almal van die sestigerjare se modestyle ontleen.

Die kwaito-musiek het 'n eie klein ekonomiese bedryf met onafhanklike swart musieketikette en modeontwerpers geword, en die nuwe musiekstyl raak vinnig ook in Europese lande soos Frankryk en Spanje gewild.

Etimologie

wysig

Die woord kwaito – 'n samesmelting van kwai ("woede; goed, lekker") en to (die afkorting van township) – is 'n Camto-term van Gautengse informele nedersettings en sluit style in wat wissel van guz, d'gong, en isgubhu tot swaito.[2] Kwaito beskik oor 'n post-Apartheid township-subkultuur. Afrikaanse woorde word dikwels by die Camto-woordeskat gevoeg, hervorm en gebruik in 'n verwante of nuwe konteks. M'du Masilela, 'n baanbreker kwaitokunstenaar, het gesê, "Toe house-musiek gewild geraak het, het mense van die ghetto dit kwaito genoem, vernoem na die Afrikaanse slang woord kwai, wat beteken dat dit musiek is waarvan hulle gehou het." Nog 'n Camto-woord wat afgelei is van die Afrikaanse woord kwaai is amakwaitosi, wat bendelid beteken. Die gewilde kwaitokunstenaar en musiekvervaardiger, Arthur Mafokate, beskryf die verhouding tussen kwaito en bendes soos musiek ontwikkel het rondom die informele nedersettings.

Geskiedenis

wysig

Teen die agtergrond van 'n veranderende Suid-Afrika, het Kwaito in Soweto ontstaan teen dieselfde tyd wat Nelson Mandela oorgeneem het as die eerste demokratiesverkose president van Suid-Afrika[3] Die verwydering van die politieke en ekonomiese sanksies het baie verandering in die musiekbedryf in Suid-Afrika meegebring.[4]

Een van die eerste kwaitoliedjies wat 'n treffer in Suid-Afrika geword het, was die liedjie "Kaffir", deur die kunstenaar Arthur Mafokate, wat vryheid van spraak illustreer het in 'n meer liberale klimaat. House-musiek het in die vroeë 1990's in Kaapstad gewild geraak en kon by danse soos die World Peace Party en die oorspronklike Club Eden gehoor word. Die nuwe neiging het na die noorde versprei en teen die middel 1990's was die genre baie gewild in Johannesburgse nagklubs. Arthur Mafokate, Oskido, Boom Shaka en Mdu Masilela was van die eerste kunstenaars wat kwaitomusiek vervaardig het en dit gewild gemaak het in informele nedersettings. Eers teen 2001 het kwaitokunstenaars hul musiek internasionaal bekendgestel aan Europa en die VSA.

Nuutgevonde vryheid het die Suid-Afrikaanse musikante makliker toegang gegee tot die internasionale mark. Die resultaat was dat die kwaitoklank ook bekend geraak het as die uitdrukking van hierdie nuwe vryheid, en baie anti-apartheid liedjies is gebruik as lirieke vir kwaitoliedjies.[5] Kwaito staan bekend as die musiek wat die generasie definieer wat gekom het na apartheid.[3] Die musiek se polsende ritme het ontwikkel van style soos mbaqanga en dancehall, asook house en disko.

Skole in die informele nedersettings was nie in staat om programme soos musiekklasse te befonds of te verbeter vir die leerlinge nie. Kwaito het nie formele kennis van musiekteorie vereis nie, of selfs groot ruimtes om te oefen of duur instrumente nie. Dit was toeganklik vir individue om deel te wees van hierdie kuns en om dit self te kon ontdek en ontwikkel.[6]

Kwaito het vinnig die hoofstroom keuse van musiek in Suid-Afrika geword en samewerkings tussen die Suid-Afrikaanse R&B kunstenaars Danny K en Mandoza, het meer algemeen begin word. Kwaitotreffers het dikwels aandag van die media gelok, soos Arthur se vrystelling in Augustus 2005 getitel "Sika Lekhekhe" ('n Zoeloefrase wat letterlik beteken "Sny die koek" en figuurlik "Hê seks met my"). Die lied is verbied deur 'n SAUK radiostasie, en Arthur moes sy musiekvideo weer laat skiet om van die suggestiewe inhoud ontslae te raak. Ook het die kwaitogroep, Boom Shaka, baie kritiek ontvang oor hul vertolking van die volkslied op 'n kwaitoritme.

In Durban het Sandy B sy album getitel AmaJovi Jovi in 1994 vrygestel. Dit was 'n groot nasionale treffer en was ook die eerste kwaitoalbum uit daardie provinsie.[7]

Die kwaito-industrie het vinnig gegroei en daar was toenemende mededinging. Gewilde kunstenaars sluit in Zola, Mandoza, Trompies, Mzekezeke, Brown Dash, Mahoota, Spikiri, Mzambiya, Chippa, Msawawa, Mshoza, Thembi Seite, Thandiswa Mazwai, Brikz, TKZee, Unathi, en die Afrika pop- en kwaito-ster Brenda Fassie. Die kwaito-sterre van Suid-Afrika word gesien as bekende persone wat 'n invloed op die kultuur, taal, en die ekonomie van die land kon uitoefen op 'n manier wat onmoontlik was om tydens die jare van segregasie te verwesenlik.[8]

TS, Ghetto Ruff, Kalawa Jazmee, en Bulldogs is die hoofvervaardigers wat kwaitokunstenaars ontdek het. Jam Alley was 'n Suid-Afrikaanse talentkompetisie wat 'n plek was vir baie jong kwaitokunstenaars soos Mandoza, Mzambiya, Zola, asook ander popsterre. Sommige kwaitokunstenaars het selfs 'n musiekloopbaan ontwikkel vanaf hierdie platform. Zola, byvoorbeeld, was gasheer vir 'n geselsprogram genaamd Zola 7 op SABC1.

Die geglobaliseerde musiekbedryf het 'n invloed gehad op die groei van kwaito. Hip-hop het van die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk na Suid-Afrika gekom en was veral aan die begin gewild onder bruin mense, wat met die lirieke kon identifiseer.[9] Ooreenkomste van swaarkry en armoede in Suid-Afrika met die ghetto-leefstyl van New York, het veroorsaak dat mense die musiek in Suid-Afrika hul eie gemaak het. Plaaslike klanke het ontstaan, en so het kwaito ook begin vorm aanneem. Die ontwikkeling van hierdie genre het 'n groot hupstoot ontvang deur die ANC, om privaat radiostasies op te rig en om die musiek kwotas van 20 – 40 persent op die stasie te beheer.[10] Die gevolg was dat plaaslike musiek baie blootstelling gekry het en kon uitbrei en dat kwaito in besonder baie kon uitbrei en ontwikkel.

Globale mediakorporasies besit die regte om musiek te versprei van die meeste van Suid-Afrika se musiek, maar bemark dit spesifiek aan die plaaslike jeug.[9]

In Namibië

wysig

Dit het 'n ruk geneem vir kwaito om Suid-Afrika se buurland Namibië te bereik. Dit het die opkoms van The Dogg, Gazza, Matongo Family, EeS, Sunny Boy en Qonja beteken wat almal met hierdie genre geëksperimenteer het. Die kunstenaars was vasberade om kwaito na 'n nuwe vlak te neem, maar sonder groot verspreidingsmaatskappye was dit moeilik. Daar was nie veel samewerking tussen Suid-Afrika en die kunstenaars nie, behalwe vir een samewerkingspoging tussen Zola en B.O.G. van Namibië.

Eienskappe

wysig

Hierdie genre het begin posvat in die 1990's. Dit is 'n mengsel van 'n aantal van die verskillende ritmes van marabi van die 1920's, kwela van die 1950's, mbaqanga/maskhandi van die hostelbewoners, bubblegum musiek van die 1980's, en Imibongo (Afrika poësie). Groot Suid-Afrikaanse musikante soos Miriam Makeba en Brenda Fassie het kwaito beïnvloed. Ten tye was daar elemente van Afrika hip hop, dub, jazz en house-musiek daarin verteenwoordig, wat weer van die Verenigde Koninkryk afkomstig was.

Die kwaitoklank het ontstaan uit die gebruik van die Europese instrumente wat Swart Afrika arbeiders tot hul beskikking gehad het nadat goud gevind is in Johannesburg.[11] Nog 'n algemene kenmerk is die dialoog tussen 'n man en 'n vrou met die vrou wat grootliks die man se woorde herhaal. Dit is hoofsaaklik dans musiek met 'n ligte onderwerp. Kwaito word nie gewoonlik gesing nie, maar is 'n ritmiese toespraak.

Kwaito-optredes vereis dat daar met die gehoor kommunikeer word by wyse van verbale antwoorde. Dit word gedoen op 'n roep-en-antwoord wyse. Die kunstenaar betrokke is die luisteraar, wat op sy beurt aandagtig luister en reageer wanneer dit nodig is.[12] Dit word ook gesing in verskeie van Suid-Afrika se tale, waaronder Afrikaans, Zoeloe en Engels. Dit maak dit selfs meer gewild by gehore.[13]

Op instrumentale vlak is kwaito maklik herkenbaar vir sy gebruik van 'n stadiger ritme,[14] elke vierde slag word beklemtoon met 'n trom. Van die mees opvallende kenmerke van kwaito is afkomstig van house-musiek, maar gedurende die 1990's was daar ook sterk invloede van hip-hop, disko en kontemporêre R&B genres.[15]

Terwyl baie mense glo dat kwaito 'n eg Suid-Afrikaanse genre is, word daar ook geglo dat invloede op hierdie genre reeds in die Verenigde State van Amerika en die Verenigde Koninkryk was.[16][17] Die Amerikaanse Hip Hop musiek is die meeste sigbaar in kwaito in die goue simbool en die feit dat goud en diamante oral sigbaar is as 'n teken van welvaart en rykdom.[18] Om geklee in goud en diamante te wees en ook aan jou gehoor te noem dat jy hulle verteenwoordig is 'n algemene verskynsel. Baie kwaitokunstenaars het ook hul albums vanuit hul motors verkoop en nie noodwendig die weelderige leefstyl gehad soos wat hulle voorgegee het nie.[19]

Baie kritici het 'n bevooroordeelde en Westerse oogpunt van die genre. Kwaito het ontstaan uit 'n ghetto kultuur, en die meeste kritici kyk na kwaito in 'n kulturele-studie konteks, eerder as om te kyk na die musiektegnologiese kant daarvan.[5] Wat kwaito laat uitstaan is die feit dat die musiek altyd 'n kulturele konteks en boodskap bring. Kwaito word ook vergelyk met hip-hop, maar dit het intussen meer as net 'n genre geword en het ontaard in 'n beweging, met 'n eie identiteit en waardes.

Thokozani Mhlambi word in sy artikel Kwaitofabulous soos volg aangehaal, "In kwaitomusiek lê die klem nie in die poëtiese essensie van die lirieke nie, maar eerder in die instrumentale gebruik, en die vraag of mens daarop kan dans. Daarom stem ek nie saam met skrywers soos Maria McCloy, die skrywer van Kwaito: its history and where it's at now nie, wat kwaito kritiseer en wat sê dat baie min tyd en moeite in die vervaardiging ingesit word. Hierdie kritiek kyk verby die musiek se maatskaplike konteks, van house-partytjies en straat kuiers – dit is sosiale plekke waar mense nie net ontspan nie, maar intellektueel verkeer. Nie net het wwaito Westerse onderdrukking weerstaan in musiek nie, maar ook op 'n maatskaplike front. Kwaito is die jong mense se musiek, na die apartheidsera. In die musiek is daar geen gevoel van onderdrukking nie en dit skep 'n ruimte om voort te kan beweeg en nie in die verlede stil te staan nie.

Impak en kulturele belang

wysig

Kwaito is 'n manier van uitdrukking en 'n soort leefstyl, dit kan gesien word in die manier hoe baie Suid-Afrikaners aantrek, praat en dans. Dit is 'n straat styl, wat as 'n leefstyl aangeneem is, wat die lewe in die informele nedersettings reflekteer. Dit het ook as 'n post-apartheid genre 'n kulturele rol gespeel. Die modebedryf het 'n oplewing beleef, met ontwerpers soos Stoned Cherrie, Loxion Kulca en Sun Godd'ess wat klere begin ontwerpe het met neigings wat begin is deur kwaitokunstenaars. YFM, 'n jeug radiostasie wat in 1997 in Gauteng begin is, het dit die gewildste jeugmusiek in Suid-Afrika gemaak.

Daar is voortdurende debat oor die vraag of kwaito 'n vorm van die Suid-Afrikaanse hip-hop is, en of die musiek in sy eie unieke kategorie is. Daar is baie maniere om dit te evalueer volgens die navorser Sharlene Swartz wat sê dat bykomend tot die musikale eienskappe van kwaito, dit belangrik is om te kyk na die produksie, verbruik en kultuur wat daarmee saamhang. Terwyl sommige sê dat kwaito 'n vorm van hip hop is, argumenteer Schwartz (en baie ander Suid-Afrikaners) dat kwaito vir swart Suid-Afrikaners die betekenis dra wat hip hop vir Afro-Amerikaners dra. In haar artikel Is Kwaito Suid-Afrikaanse Hip-Hop? verduidelik Schwartz dat "kwaito, soos hip hop, meer as musiek bied...dit skep 'n identiteit vir die jeug, en vestig nuwe maatskaplike norme en ekonomiese geleenthede."[20] Daarbenewens, verwys die kwaito kunstenaar Zola na die idee dat kwaito 'n inheemse Suid-Afrikaanse genre is in die dokumentêr Sharp Sharp! wanneer hy verduidelik hoe kwaito 'n kombinasie is van musiek wat afkomstig is van die antieke Nigeriese dromme en poësie wat kom uit die strate van die townships.

Mhlambi se Kwaitofabulous beklemtoon dat hip-hop en kwaito beide genres van die Afrika-diaspora is, en wys hul ooreenkomste uit, maar maak nie melding van die oorsaaklike of kousale verhouding tussen die twee nie. Volgens hom het beide kulture gegroei uit swart onderdrukking deur blankes, in 'n wêreld waar die verbruikers-kultuur 'n globale vlak bereik het. Aan die ander kant, is kwaito uniek as gevolg van die integrasie van die Afrikaanse taal en instrumente, en as gevolg van die Suid-Afrikaanse politieke, maatskaplike en ekonomiese toestande wat in kwaito gebore is.[21] 'n Newsweek verslag beweer kwaito is Suid-Afrika se antwoord op hip hop musiek, en is anders, want dit het house-musiek se tempo vertraag, met jazz, blues, R&B en reggae.[22] Die titel van 'n verslag oor CNN.com lui: "Kwaito: Suid-Afrika se hip-hop?", noem dat daar ooreenkomste is, maar dat elke styl sy eie subkultuur het.

Die ontwikkeling van kwaito het 'n beduidende impak op die Suid-Afrikaanse kultuur en ekonomie gehad. Dit het die hoofstroommusiek geword en het op baie platforms verskyn, van televisie en radio tot die nuutste modes. Die helfte van die Suid-Afrikaanse bevolking is onder die ouderdom van 21 jaar; dus is die jeugkultuur baie belangrik vir die land se ekonomiese welvaart. Kwaito bied 'n geleentheid aan die land se jeug om iets te vervaardig en te verkoop teen 'n wins.[23] Dit kan veral gesien word in die mode-industrie waar verskeie kwaitoklerelyne na vore gekom het, onder andere Stoned Cherry en Black Coffee. Toe kwaito na vore gekom het in die vroeë 1990's was die algehele voorkoms daarvan op lospassende Kangol hoede. Vandag is dit 'n kombinasie van swart stedelike styl en moderne invloede.[24]

Hoewel daar 'n vrees bestaan betreffende die ekstra bykomstighede wat bemark word en die feit dat kwaitomusiek sy egte karakter kan verloor, sal dit nie maklik gebeur solank as wat dit deur die Suid-Afrikaanse jeug beheer word nie. Kwaito het verrys uit die eerste swart album maatskappye in Suid-Afrika.[18] Die musiek sal voortgaan om winsgewend te wees en om 'n stem te wees vir die middelklas.

Kwaitomusiek, in sy mees gewilde vorm, het 'n belangrike stempel afgedruk op die Suid-Afrikaanse jeug wat 'n apolitiese standpunt ingeneem het in die post-apartheidsera. Deur die ontkenning van politiek, het hulle eintlik 'n politieke standpunt ingeneem, alhoewel die oorhoofse tema van kwaitomusiek net pret en ontspanning is. Hierdie nuwe sentiment weerspieël in die Suid-Afrikaanse jeug wat weggebreek het van onderdrukking en apartheidswette.[25]

Die apolitiese houding van kwaito is deur die ouer geslag Suid-Afrikaners gesien as 'n teken dat kontak en fokus verbreek is met die belangrike politieke stryd wat plaasgevind het in die land. Kritici het beweer dat kwaito besig is om sy doel te verloor. Kunstenaars van kwaito het egter beweer dat die tyd gekom om kwaito as 'n voertuig te gebruik om die vryheid van Suid-Afrikaners te vier.[26] Apolitiese kwaito in hierdie sin, hou verband met hip-hop soos dit nou is: 'n vorm van vermaak. Hoewel die hip-hop van Amerika internasionale sukses geniet het, moes kwaito nog erkenning in die VSA kry, waarskynlik as gevolg van taaloorbrugging. Die taal wat in kwaito gebruik word ('n mengsel van Zoeloe, Afrikaans en Xhosa) maak dat die klank nie soos die hoofstroom partytjiemusiek klink nie, daarom word kwaito meestal net in Suid-Afrika gehoor.[27]

Kwaito het 'n paar tekortkominge; dit is onder meer nie baie verteenwoordigend van die geslagte, of geslagsgelyk nie. Dit gee die indruk dat die mans die veld oorheers. Volgens Thokozani Mhlambi se artikel Kwaitofabulous, is kwaito ook gekritiseer vir sy gebrek aan "varsheid en innovasie" sowel as te veel vooraf-opgeneemde liedjies wat tydens konserte gebruik word.

Kwaito word gesien as die ware weergawe van kletsrym of hip-hop in Suid-Afrika. Die musiek bevat politieke boodskappe en boodskappe oor dinge wat in die wêreld, land of strate afspeel. Ondergrondse kwaito word gesien as valse kletsrym, terwyl kommersiële kletsrym beskou word as die ware of egte kletsrym en hip-hop.

Albumverkope

wysig

In 'n land waar byna die helfte van die bevolking onder 21 is oefen die jeugkultuur 'n groot invloed uit op die maatskaplike lewe. Suid-Afrika beskik oor 'n bevolking van meer as 40 miljoen; 75% is swart en daar is baie wat in informele nedersettings woon. Dit is hierdie jeugdiges wat veral aanspraak maak op kwaito. Hul stories gee aanleiding daartoe, en die post-apartheid ekonomie het hulle die kans gegee om albums te vervaardig en te verkoop.[28] Vandag koop Suid-Afrikaners kwaitoalbums in rekordgetalle. Die getalle is egter onbeduidend in vergelyking met die Verenigde State van Amerika se verkope. Die verkoop van 25 000 Cd's in Suid-Afrika beteken dat 'n album goue-status verwerf, in teenstelling met die 500 000 verkope wat dit neem om goue status in die VSA te bereik.[29]

Koning van kwaito

wysig

Daar is twee kunstenaars wat beweer dat hulle kwaito gestig het, naamlik M'du Masilela, wat beweer dat hy die eerste persoon was om bubblegum-musiek met house-musiek van die Verenigde Koninkryk en Amerika te meng in die 1980's. Die ander persoon is Arthur Mafokate, wat ook deur sommige as die koning van kwaito gereken word.

Verwysings

wysig
  1. ↑ Coffee, Black. "A Chat with Black Coffee – Kwaito is Still Around". XLR8R (in Engels). xlr8r.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Augustus 2018. Besoek op 5 Desember 2007.
  2. ↑ Impey, Angela. "Resurrecting the Flesh: Reflections on Women in Kwaito." Agenda 49 (2001): pp. 44–50.
  3. ↑ 3,0 3,1 The Kwaito Generation: Inside Out: a production of 90.9 WBUR Boston, MA Geargiveer 27 Februarie 2011 op Wayback Machine
  4. ↑ http://www.southafrica.info/what_happening/news/features/kwaitomental.html[dooie skakel]
  5. ↑ 5,0 5,1 Mhlambi, Thokozani. "'Kwaitofabulous': The study of a South African urban genre." Journal of the Musical Arts in Africa, vol 1 (2004): pp. 116–27.
  6. ↑ Magubane, Zine. "Globalization and Gangster Rap: Hip-Hop in the Post-Apartheid City." In The Vinyl Ain’t Final: Hip Hop and the Globalization of Black Popular Culture, red. Dipannita Basu en Sidney J. Lemelle, bl. 208–29. Londen; Ann Arbor, MI: Pluto Press.
  7. ↑ "Amuzine – Beatspeak" (in Engels). 22 Mei 1998. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2007. Besoek op 21 Februarie 2008.
  8. ↑ The Kwaito Generation: Inside Out:: A production of 90.9 WBUR Boston, MA Geargiveer 12 Januarie 2010 op Wayback Machine
  9. ↑ 9,0 9,1 Magubane, Zine. "Globalization and Gangster Rap: Hip-Hop in the Post-Apartheid City." In The Vinyl Ain’t Final: Hip Hop and the Globalization of Black Popular Culture, ed. by Dipannita Basu and Sidney J. Lemelle, pp. 208–29. London; Ann Arbor, MI: Pluto Press.
  10. ↑ Arthur Goldstruck, "They Can See Clearly Now." Billboard, Vol 269, No. 18 (29 November 1999 pp.60–65)
  11. ↑ Mhlambi, Thokozani. "Kwaitofabulous: the Study of a South African urban genre." Journal of the Musical Arts in Africa, Volume 1, pp. 116–127. University of Cape Town. 2004
  12. ↑ Thokozani, Mhlambi. "Kwaitofabulous: the study of a South African urban genre". Journal of the Musical Arts in Africa, Volume 1 2004, pp. 116–127.
  13. ↑ Swink, Simone. Kwaito: Much more than Music. 7 Januarie 2003.
  14. ↑ Robinson, Simon. "That's Kwaito Style." Time Magazine, 11 April 2004.
  15. ↑ Swink, Simone. "Kwaito: Much More Than Music". South Africa. 7 Januarie 2003. Geargiveer 17 Maart 2010 op Wayback Machine
  16. ↑ Official Tsotsi Film Site Geargiveer 11 Februarie 2008 op Wayback Machine
  17. ↑ Mhlambi, Thokozani. "'Kwaitofabulous': The study of a South African urban genre." Journal of the Musical Arts in Africa, vol 1 (2004): bl. 116–27.
  18. ↑ 18,0 18,1 Gavin Steingo, "South African music after Apartheid: kwaito, the 'party politic,' and the appropriation of gold as a sign of success."
  19. ↑ BBC, "Kwaito: The Voice of the Youth"
  20. ↑ Is Kwaito South African Hip Hop? Why the answer matters and who it matters to, Sharlene Swartz The Youth Institute 14 Mei 2003
  21. ↑ Mhlambi, Thokozani. 'Kwaitofabulous’: The study of a South African urban genre. Journal of the Musical Arts in Africa, vol. 1, 2004: 116–27.
  22. ↑ "Kwaito Blows Up". Newsweek.com. 5 November 2000. Besoek op 13 Februarie 2017.
  23. ↑ Swink, Simone. Kwaito: Much More Than Music. 22 Decesmber 2005. 28 Februarie 2008. "Archived copy". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Februarie 2009. Besoek op 28 Februarie 2008.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link).
  24. ↑ Robinson, Simon. "That's Kwaito Style." Time Magazine, 11 April 2004.
  25. ↑ Steingo (2005–07). South African music after Apartheid: kwaito, the "party politic," and the appropriation of gold as a sign of success. Opgespoor op 2008-02-28.
  26. ↑ Gavin Steingo, "South African music after Apartheid: kwaito, the 'party politic,' and the appropriation of gold as a sign of success." Geargiveer 8 Desember 2007 op Wayback Machine besoek op 29 Februarie 2008
  27. ↑ SANNEH, KELEFA. "Hip-Hop Hybrids That Scramble Traditions." 25 Augustus 2005. https://www.nytimes.com/2005/08/25/arts/music/25sann.html
  28. ↑ Mhlambi, Thokozani. "'Kwaitofabulous': The study of a South African urban genre." Journal of the Musical Arts in Africa, vol 1 (2004): 123–124.
  29. ↑ Kwaito: much more than music – SouthAfrica.info Geargiveer 17 Maart 2010 op Wayback Machine

Verdere leesstof

wysig

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kwaito&oldid=2437855"