Lennox Sebe
Lennox Leslie Wongamu Sebe (26 Julie 1926 – 23 Julie 1994) was hoofminister van die Xhosa- bantoestan van Ciskei, en die land se eerste president, ná sy selfregering in 1972.
Sebe is gebore in Belstone naby King William’s Town, en het aanvanklik as skoolonderwyser gewerk voordat hy in 1954 as 'n skoolhoof aangestel is. In 1968 is Sebe verkies as 'n verteenwoordiger van die Ama Ntinde-stam in die Ciskeise Gebiedsowerheid. Hiermee het hy verantwoordelik geword vir Opvoedkunde en Kultuursake, voordat hy in 1971 na die Landbou-portefeulje geskuif is.
Sebe het die Ciskei Nasionale Onafhanklike Party gestig[1] en Ciskei se eerste verkiesing in Februarie 1973 betwis. Hy is verkies tot die Zwelitsha-kiesers en het hoofregter Mabandla opgevolg om die tweede Hoofminister van Ciskei op 21 Mei 1973 te word. Hy sou toe President word toe Ciskei nominale onafhanklikheid van Suid-Afrika verkry het op 4 Desember 1981. Sebe het homself in 1983 tot lewenslange-president verklaar.[2]
Sebe moes 'n ekonomies-onlewensvatbare staat met 'n bevolking van een miljoen lei, baie van hulle Xhosa wat in die 1970's, tydens Suid-Afrika se vorige bedeling, gedwing is om na die bantoestan te verhuis.
Onmiddellik na onafhanklikheid het Sebe die mag gekonsolideer, wat ondersteun is deur 'n militêre mag van meer as 1000 man sterk. Hy het geen opposisie geduld nie, insluitend gewelddadige betogings teen 'n transitotariefstaking in 1983 (die meeste inwoners het buite die bantoestan gewerk en op openbare vervoer staatgemaak om by die werk te kom). Dieselfde jaar het Sebe se broer, luitenant-generaal Charles Sebe, hoof van Ciskei se intelligensiediens, gepoog om die regering omver te werp. Alhoewel Charles Sebe gearresteer is, het hy in 1986 uit die tronk ontsnap en na die nabygeleë Transkei gevlug, waar hy voortgegaan het om teen die regime te agiteer. In 1987 het hy die ontvoering van Sebe se seun Khwane, wat in Transkei gevange gehou is, georkestreer en geëis dat Sebe politieke gevangenes vrylaat in ruil vir sy seun.
Sebe het Israel by verskeie geleenthede tydens sy presidentskap besoek en 'n handelskantoor in Tel Aviv gestig, wat deur twee Israeli's met bande aan die Gush Emunim Israelse-setlaarbeweging bestuur is. Gedurende hierdie tydperk het die Ciskeise hoofstad Bisho 'n susterstad-ooreenkoms met die nedersettingsgemeenskap van Ariel aan die Wesoewer onderteken. Sebe het eenkeer beweer dat Israel amptelike erkenning aan Ciskei verleen het, hoewel die Israelse ministerie van buitelandse sake dit ontken het.
Sebe is op 4 Maart 1990 deur 'n militêre staatsgreep onder leiding van brigadier-generaal Oupa Gqozo omvergewerp en van korrupsie en menseregteskendings aangekla.
Bibliografie wysig
- Polakow-Suransky, S. (2010) The Unspoken Alliance: Israel's Secret Relationship with Apartheid South Africa, Pantheon Books: New York. ISBN 9780375425462.