Lethabo-kragstasie
Lethabo-kragstasie (of Lethabo-kragsentrale) is geleë in die Vaaldriehoek, en is deur Evkom (later Eskom) opgerig en bedryf. Dit is die grootste kragstasie wat ooit in die Vrystaat gebou was, en is naby Viljoensdrif.
Historiese agtergrond
wysigDie steenkoolveld wat aan Lethabo steenkool lewer is een van die heel eerste velde wat in Suid-Afrika ontdek is deur G.W. Stow en S. Marks in 1878. Hulle het in 1880 die Zuid Afrikaansche en Oranje Vrystaatsche Kolen- en Mineralen Vereeniging gestig - waar die stad Vereeniging se naam van afkomstig is.
Hoewel Lethabo tans die enigste groot kragstasie in die Vrystaat is, was daar 'n hele aantal oor tyd in die Vrystaat wat deur Eskom besit en bedryf was, soos Taaibos- en Highveld-kragstasies by Kragbron, Vaal-kragstasie naby Lethabo en Vierfontein-kragstasie.
Algemeen
wysigLethabo is gebou op 'n hoogte van 1 460 meter bo seevlak. Die steenkoolmyn wat aan Lethabo lewer is die New Vaal-myn – 'n oopgroef myn. Die steenkool wat uit dié myn afkomstig is, is van besondere swak gehalte en het van die laagste energie-inhoud (sowat 15 MJ/kg) en hoogste as-inhoud (sowat 40%) ter wêreld, wat gebruik word vir die ontwikkeling van elektrisiteit.
Kragopwekking
wysigLethabo, net soos al die moderne Eskom kragstasies, bestaan uit ses eenhede wat elk sowat 618 MW se elektrisiteit kan ontwikkel. Elke eenheid bestaan uit 'n afsonderlike stoomketel, turbine, generator en hulptoerusting om die proses van kragontwikkeling te ondersteun.
Die eerste eenheid van Lethabo is in 1985 in bedryf gestel en die laaste eenheid in 1990. Die naam "Lethabo" is uit Tswana geneem en beteken "om 'n goeie lewenswyse te voer".
Die ligging van die kragstasie is doelbewus gekies om effektiwiteit te maksimeer, d.w.s. dat dit op 'n steenkoolveld is om die vervoer van steenkool te vergemaklik, teen die Vaalrivier omdat dit van water afhanklik is en naby aan die Witwatersrand om die groot elektriese aanvraag van Gauteng met krag te bedien. Vir dié doel lewer Lethabo krag aan die 275 kV netwerk rondom die stede van Pretoria en Johannesburg.
Die kragstasie het ses koeltorings wat elk sowat 160 meter hoog is en twee skoorstene van elk 275 meter. Elke eenheid van Lethabo is toegerus met elektrostatiese ontstowwers wat die meeste van die asdeeltjies uit die uitlaatgas onttrek en dit dan na die ashoop toe stuur.
Lethabo het 'n droë ashoop waar die as teruggeplaas word in die gebied van die myn waaruit die steenkool reeds verwyder is. Die ashoop word gerehabiliteer deur die as met bo-grond te bedek wat dan met grassaad gesaai word - die gras wat natuurlik in die omgewing voorkom. Lethabo laat nooit water terug na die rivier toe nie, sodat waterbesoedeling nie kan plaasvind nie.
Aanvanklik is daar huise gebou vir die werkers van die myn en die kragstasie in Vaalpark (wat onder Sasolburg ressorteer), maar dié huise is met verloop van tyd verkoop.
Die totale leeftyd van die kragstasie word geraam op tussen 40 en 60 jaar, afhangend van verskeie omstandighede. Nadat dit uit diens gestel word, sal dit gesloop word en sal die terrein gerehabiliteer word vir landbougebruik.
Koördinate
wysigBronne
wysig- Lethabo - feniks van die negentigerjare. Tegniese inligting. Eskom. 1995 (hersien).
- Conradie & Messerschmidt: A Symphony of Power - The Eskom Story, Chris van Rensburg Publications (Pty) Ltd, 2000.
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Lethabo-kragstasie.- Lethabo-kragstasie Geargiveer 6 Februarie 2020 op Wayback Machine op die Eskom-webwerf.
