Lys van argaïsmes

Die volgende is voorbeelde van argaïsmes. Die eerste reeks woorde is afkomstig uit die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (HAT), wat bemerk kan word aan "verouderd" of "histories" wat neffens 'n uitdrukking of term aangedui word.

Heelparty woorde word uit woordeboeke weggelaat soos die tyd aanbeweeg. Van die redes sluit in: die opsetlike weglaat van streektaalvorme om standaardiseringsdoeleindes; die wysiging van spelreëls soos bepaal word deur die moderne AWS; die doelbewuste wegdoen van neerhalende, rassistiese, seksistiese of genderleksikon (taalpolitiek); plek wat ingeruim moet word vir neologismes; sowel as 'n verskraling in die gebruik van 'n spesifieke woord in 'n sekere tydgleuf.
Die doel van de tweede lys (Ander voorbeelde) is om as barometer te dien van watter woorde tans uitgedien is. Dit kan as 'n moontlike toekomstige voedingsbron vir nuwe woorde dien (deur herlewing), of dit kan 'n beter geskiedkundige prentjie skets van taalgeskiedenis wat betref die 20ste eeu.

HAT wysig

A wysig

  • aanbel
  • aanbelang
  • aandien
  • aankomde (volgende, eerskomende)
  • aapskeloeder
  • AB-jab
  • absent (afwesig)
  • adret
  • aftob
  • Algemeenbeskaaf(d) (standaardtaal)
  • amegtig
  • ampsbekleder / ampsbekleër (ampsdraer)
  • antimakassar
  • asiel (as 'n inrigting vir kranksinniges)
  • Avondmaal / Awendmaal
  • awend (aand)

B wysig

  • badplaas (strandplek)
  • badskamer (badkamer)
  • baker
  • beatnik
  • bedil
  • bedilal
  • bedillerig
  • bedolwe
  • bedsermoen
  • beeldradio (televisie)
  • beeldsend
  • beeltenis
  • befloers
  • behoef
  • “dit is dan so beslote”
  • besonke
  • bestolene
  • besuide
  • betoorgrootmoeder
  • betoorgrootvader
  • beurtbly
  • beween
  • bil
  • bloubottel
  • boekanier
  • boerematriek
  • bog (vir draai, buiging, kromming)
  • bombarie
  • borrie (’n draagbaar om hooi, vrugte ens. te dra)
  • bors(t)rok
  • braaf (in die Nederlandse sin van goed, deugsaam – ’n Brawe Hendrikkie)
  • breekwater (dwangarbeid as vonnis)
  • busseltjie

C wysig

  • Chaldeër (in die sin van ’n sterrewiggelaar, of waarsêer)

D wysig

  • daag (dag word)
  • daagliks/daeliks
  • “voor dag en dou”
  • dag (Ek dag jy weet dit)
  • dagorde (Neerlandisme vir agenda)
  • damesgek
  • dandy
  • dato
  • denk (as ’n werkwoord op sy eie)
  • derf/derwe
  • des (van die)
  • desennium (dekade)
  • deser (van hierdie/ van hierdie maand)
  • deurheen
  • deursig
  • dia
  • diapositief
  • dien (met dien verstande)
  • dienaar
  • donkiebrekfis
  • doopgetuie
  • draadloos (vir radio)
  • dragonder
  • drenk (laat drink)
  • dubbeljoe
  • dubbeltjie
  • duim (maateenheid)
  • duit (geldeenheid)
  • dukaat
  • durabel
  • dyn (joune)

E wysig

  • eksempel
  • elkaar
  • elkers
  • elpebeen
  • enerlei
  • enigerlei
  • enquête
  • erd
  • es (vuurmaakplek)
  • estimasie (skatting)
  • estimeer (skat, raam)

F wysig

  • faveur
  • fidusie (vertroue)
  • fiedel
  • fonograaf
  • fonogram
  • fonologie (afdeling in die taalkunde wat handel oor klankveranderinge)
  • fornuis (stoof)
  • fors
  • frank (frank en vry)
  • frivoliteit
  • frivool

G wysig

  • gaarde
  • gading
  • gansegaar
  • garde (krygsmanne)
  • gebroeders
  • gedorie(waar)
  • geheimskrywer (ou benaming vir sekretaris)
  • gekog
  • gekrook
  • gekurkte (sigaret)
  • gelaars(d)
  • gelag (is sy letterlike betekenis van gesamentlike koste van ’n geselskap by ’n kroeg of kafee)
  • gemak (toilet)
  • gemakshuisie
  • gemelik
  • gener (te ~ tyd)
  • generale (~ sinode/vergadering)
  • generlei
  • genote (~ rus, spyse)
  • geslaene
  • gesonge
  • gestig (inrigting)
  • gestreng
  • geswind
  • gevogelte
  • gewend
  • gewrog
  • ghienie
  • gimnasium (benaming van enkele skole aan Suid-Afrika)
  • ginds
  • glaas-
  • goedertieren
  • goedlags
  • gorletbeker, gorletkan
  • gorletkom
  • grammofoon
  • gramradio
  • groothertog
  • groos (trots)

H wysig

  • haard
  • haarlaat
  • haarlemensis, haarlemmerolie
  • hak (kap)
  • halfkap
  • halftentwa
  • halsknopie
  • halsreg
  • haperig (twyfelend)
  • hardepad
  • harlaboerla
  • harmonika (mondfluitjie)
  • harpenaar
  • “van hawer tot gort”
  • hebbe
  • heel (hy “heel” met ’n sindikaat)
  • heer (menigte of leër)
  • heerskaar
  • heester
  • hefskroefvliegtuig (helikopter)
  • heidin
  • heler (iemand wat “heel”)
  • hendikep
  • her (gelede; ook “hierheen”/”herwaarts”)
  • herbergier
  • herneutermes
  • heug
  • “heup en skenkel slaan”
  • hink-stap-sprong (vir driesprong)
  • historie
  • hoepelrok
  • hof (vir tuin)
  • Hooghollands (Nederlands, soos in Suid-Afrika vroeër geskryf en geleer is)
  • hostel (koshuis)
  • houthakker
  • houtjie (tolletjie)
  • huik
  • huisvrou (as eggenote)
  • hyserbediener

I wysig

  • ieder
  • iedereen
  • imperiaal (papierformaat)
  • ingesonke
  • innaai (boekbindery, naaldwerk)
  • insien (nagaan, deurlees)
  • introduksie
  • intyds (betyds)

J wysig

  • japon
  • jentelman/jintelman
  • jingo
  • jongedame
  • jongedogter
  • jongejuffrou
  • jongeling
  • jongenskool (seunskool)
  • jongere
  • jongetjie
  • jongslede
  • juts

K wysig

  • kabaal (verbond, samespanning)
  • kabriolet
  • kafdoppies
  • kalamiteit
  • kaper (seerower)
  • kapittelstokkie
  • kaplaars
  • “’n bende van Kardoes”
  • karga
  • karkis
  • karos
  • karosserie
  • karpet
  • kasjet (stempel)
  • Kaspaas
  • katderm (vioolsnaar)
  • katjang ~boontjie, ~ghorrie (grondboontjie)
  • katlagter (kanon)
  • katsels
  • kavalier
  • kaveer
  • keldertjie (kissie met likeurflesse)
  • kemel
  • kin (vir “ken”)
  • kenning
  • kerkdorp
  • kerkhuis
  • kerkvers
  • keurslyf
  • kurang
  • kindere (Die kindere Israels)
  • kindeke
  • kindertuin
  • kinds (kens)
  • klapbroek
  • kleedtafel
  • klereklopper
  • klipkuil
  • kloek (dapper)
  • kloekheid
  • kloekmoedig
  • kloot (koeël)
  • kloset (toilet)
  • knaap (lessenaar)
  • knaks
  • kneding
  • knee
  • knikkebol
  • knoet (Russiese gesel)
  • knoopstewel
  • knuis
  • koen (dapper)
  • “van Koerland se vleis eet” (lui wees)
  • koewertuur
  • koffiehuis (nie-alkoholiese eet-en-drinkplek in die openbaar)
  • “land van Kokanje” (luilekkerland)
  • Kolonialer (vir inwoners in Kaapprovinsie tydens Tweede Vryheidsoorlog)
  • komaf (afkoms)
  • kommosie
  • kompanjie (deesdae word slegs Kie. gebruik)
  • kompanjon
  • kompleksie
  • komplimenteus
  • kondee
  • konfiture
  • konfoor
  • konsensie
  • konsent
  • konserf
  • konserveer
  • konterfeit (skilder, afbeeld)
  • konterfeitsel (portret)
  • kontramine
  • kontrarie
  • kooi (bed)
  • koorssiekte (Malaria)
  • kop of munt (eerder kruis of munt)
  • kopek
  • koringharp
  • korselet
  • kraam (kraambed)
  • krawat (ou benaming vir das)
  • kryg (oorlog/stryd)
  • kryger
  • kwerulant
  • kwispedoor (spoegbakkie)

L wysig

  • laars
  • laken (wolstof)
  • lakense
  • “Die land aan iets hê”
  • landauer
  • landheer
  • langwylig
  • lasaret (hospitaal vir melaatses)
  • lasarus (melaatsheid)
  • ledekant
  • leerjonge
  • leërskare
  • leesdiens
  • leeuin
  • lemmie (glasalbaster in limonadebottel)
  • lende (bv. uit die lendene van Abraham)
  • let (verhinder)
  • letterbak
  • letterkas
  • letterspesie / ~spys
  • “van liewerlee” langsamerhand
  • limiet
  • loes (’n loesing gee, pak gee, tugtig)
  • loodsout
  • loopjonge
  • “te loor gaan” (verlore raak)
  • lor
  • lui (“mense”, tans nog deel van sakelui)
  • luifel
  • luuksueus
  • lykmaal

M wysig

  • maagskap
  • magistraat (landdros)
  • magistratuur
  • makel (vlek, gebrek)
  • mandoor
  • mannin
  • manuaal (vir handboek)
  • margine (kantlyn)
  • marskramer
  • masjiensetter
  • mat (Spaanse mat (munt))
  • matesis (wiskunde)
  • meester (onderwyser)
  • meesteres
  • melksalon
  • menigwerf
  • merg
  • metropolis (moederstad, bv. Kaapstad van Suid-Afrika)
  • “iemand die mette lees”
  • middelkerk
  • mikstuur
  • millibar
  • mirakuleus
  • misbakke
  • misdui
  • mitsgaders
  • moede
  • moedervlek
  • moestas (snor)
  • mog
  • morrie (nooi van ’n eendstert)
  • mouskakel
  • mylmeter
  • mylpaal (afstandspaal)
  • mylwyser
  • “gedenk myner” (dink aan my)

N wysig

  • naaister
  • naak (nader)
  • nael (spyker)
  • naelvas (met spykers vasgesit)
  • nagee
  • nagkabaai
  • nagwa
  • Nataller
  • Natals
  • Nederduits (Nederlands)
  • neef (as aanspreekvorm vir ’n man jonger of min of meer dieselfde ouderdom as jy)
  • negosiant (koopman)
  • negosie (handel)
  • negosiegoed
  • negosiewinkel
  • nierknyper (’n soort saal of mansbroek)
  • nig (as aanspreekvorm vir ’n vrou jonger of min of meer dieselfde ouderdom as jy)
  • node
  • noi
  • nonna
  • noot (neut)
  • nopens
  • Normaal (verkorting van Normaalkollege)
  • nors/noors
  • notedop
  • “nu en dan” (af en toe, partykeer)
  • nuffie
  • nummer (nommer)
  • nurks
  • nutte
  • nylperd (seekoei)

O wysig

  • oblaat (misbrood)
  • oblietjie
  • obsoleet
  • oggendty
  • olel
  • “in die dae van olim”
  • “per omgaande pos”
  • omnibus (vervoermiddel)
  • omroep (uitsaaidiens)
  • omsons (tevergeefs)
  • onbesuis
  • onderseeboot / onderseër (duikboot)
  • ongans
  • ongewroke
  • onnosel (naïef)
  • onpassabel
  • ontgaan (wangedrag)
  • ontketen (van kettings bevry)
  • ontstentenis (afwesigheid)
  • onverlet
  • onverskillig (eenders)
  • onvrye
  • oorlap (oorlel)
  • oorly (sterf)
  • oortjie (een kwart van ’n pennie)
  • opdat (met die bedoeling, sodat)
  • opgaan (gaan aflê)
  • opsetting
  • opwag (staan en wag totdat iemand opdaag)
  • oragie
  • orasie
  • oulap (pennie)
  • ounooi
  • oupaaijaan
  • outa, outata
  • outomobiel

P wysig

  • paai (pa, ou kêrel, sukkelaar)
  • Padvinder (Boy Scout)
  • page (hofknapie)
  • pagter
  • pantoen
  • papa (pappa)
  • paregorie
  • parogie
  • parool (wagwoord)
  • pendule (klok)
  • penkop
  • pennie
  • perdekrag
  • peseta
  • piano (klavier)
  • pint
  • pleeg (gewoon wees)
  • ploeg (versamelnaam vir ’n werkspan; bv. ’n ploeg arbeiders)
  • ploegbaas (voorman of opsigter van ’n ploeg arbeiders)
  • plunje
  • poliets
  • portfisiedeur
  • postiljon
  • predikaattrein
  • prikkel (stok waarmee diere aangedryf word)
  • proefsteen
  • proewe
  • promovenda
  • provenier

R wysig

  • ransel (’n rugsak)
  • rapallie
  • razzia
  • rededeel
  • referte
  • regentes
  • regisseuse
  • (dag)register
  • regulus
  • reikhals
  • rekel (kwajong)
  • “buite die waard reken” (moeilikhede onderskat)
  • rekenaar (boek met antwoorde of berekenings of iemand wat knap kan reken)
  • rekenliniaal
  • rentmeester (tesourier)
  • rep (jou haas)
  • retikule
  • retirade (toilet)
  • riempiesvelskoen
  • riggel
  • robbies
  • “soos ’n stem des roepende in die woestyn” (vergelyk Markus 1:3)
  • Rooie (Engelsman, jingo, Kommunis)
  • rywiel (fiets)

S wysig

  • sabander (weghardloop)
  • sakkerloot!/sapperloot! (tussenwerpsel)
  • sameet (fluweel)
  • sandkoker
  • scudo
  • seëpraal / segepraal
  • seil (as sinekdogee vir ’n skip)
  • seilklaar (seeklaar)
  • sekreet (toilet)
  • sekse (geslag)
  • selfbevlekking
  • seminaris
  • sentenaar
  • sermoen
  • sesponder
  • sesvoeter
  • sethaak
  • setmasjien
  • settery
  • seur
  • siekehuis (hospitaal)
  • sieltogend (sterwend)
  • sieltoog
  • sier (baie klein, uiters min)
  • sig (voornaamwoord wat “hom”, “haar” of “jou” vervang)
  • “by my siks” (by my siel!)
  • silisium (silikon)
  • siltig
  • silwerkollekte
  • sinds
  • sinjeur
  • sipier
  • sjofel
  • skaak (’n jong vrou ontvoer)
  • skaftyd (uitskeityd, etenstyd)
  • skafuur (etensuur)
  • “skalt en walt” (rondslenter)
  • skamelbord
  • skarminkel (lang, skraal mens)
  • skeet (’n wind laat)
  • skier (byna, amper)
  • skooier (rondloper, bedelaar)
  • skoolkomitee (“skoolbeheerliggaam”)
  • skoolmeester (onderwyser)
  • skort (voorskoot)
  • skryfburo (skryftafel)
  • skryn (kissie)
  • slaapmus / nagmus
  • “So maer/sleg lyk soos die dood in Sluiters”
  • “Met snaar en stramboel (tamboer) reis” (te voetreis)
  • snee
  • sneef/snewe
  • snood (gemeen, slegs, misdadig)
  • soas (soos)
  • so-effe (so-ewe)
  • sokophouer
  • sollisitant
  • sollisitasie
  • sollisitasiebrief
  • sollisiteer
  • sosiëteit
  • sottin
  • spaaider
  • vroeë en (spade) reëns
  • Spanjool (vuilsiekte)
  • spatbord (modderskerm)
  • speelster (toneelspeelster)
  • spesie (muntgeld)
  • spoelkloset (toilet)
  • spraakkuns (grammatika)
  • spraakleer (grammatika)
  • spreekfilm, spreekrolprent
  • spreekgestoelte
  • spreekhoring (vroeër gebruik vir hardhorendes om beter te luister; ook alternatiewe benaming vir megafoon)
  • springbron, springfontein (natuurlik waterbron waar water uit die grond uitspuit)
  • springriem (springtou)
  • spuitvliegtuig (straalvliegtuig)
  • spys (kos, voedsel)
  • staak (lang, dun stok; ook ’n tak van ’n familie die gesamentlike afstammelinge van een gemeenskaplike voorouer)
  • stadhuiswoord; ~term
  • stede, stee (as wisselvorm vir plek)
  • stibium (antimoon)
  • stof (spog)
  • stonde (uur)
  • stoornis (steurnis)
  • stout (dapper)
  • straatgerug (straatrumoer)
  • strapasie
  • strapats
  • strawasie
  • streepbroek
  • striem (dik sweephoustreep oor die vel; ’n haal)
  • strykriem
  • stuiwer (halfpennie)
  • stukadoor
  • subiet (dadelik, onmiddellik)
  • suffrajet
  • sulks (dit, so iets)
  • suurkanol (suurknol)
  • swaelhoutjie (vuurhoutjie)
  • swagtel
  • swartlakense
  • swartmerrie (lokomotief)
  • sweepkoker
  • te syner tyd (op die regte, die bestemde tyd)
  • synsgelyke

T wysig

  • tafellaken
  • taggentig (80)
  • taverne (herberg)
  • teder (vir “teer”)
  • teekamer (klein restaurant)
  • teesuiker
  • tegnikon / technikon
  • telg
  • tentkar
  • tessie
  • tiekie
  • tienponder
  • toemotor (sedan)
  • tonteldroog (baie droog)
  • toorts
  • towerlantern
  • tramas
  • tribuut (skatting, belasting)
  • trippens
  • trofee (enige buit in ’n oorlog was as oorwinningsteken opgerig word)
  • twaalfponder
  • tweeponder
  • tweewerf
  • twintigponder

U wysig

  • U-boot
  • uitbrand (berispe)
  • uitgedag (uitgedink)
  • “om uwentwil” (om u ontwil, ter wille van u)

V wysig

  • vagevuur (vaevuur)
  • valreeptrap
  • vanslewe
  • vedel (viool)
  • veertigponder
  • vereers (“vir eers”)
  • vergaar, vergader (versamel, insamel)
  • “tot jou vaders vergader word” (sterf)
  • vergange (verlede; nou die dag, onlangs)
  • vergif (gif)
  • vergood
  • vergote
  • vergrowwing
  • “die kans is verkeke” die kans is verlore
  • verlaas (“vir laas”)
  • “iets sonder “verlet” (uitstel) doen”
  • “na verluid”
  • vermaagskap
  • vermeester
  • verordineer
  • veroulaas (“vir oulaas”)
  • verskote (verbleikte)
  • versover (“vir sover”)
  • verstoor
  • verswind (verdwyn)
  • veste (vesting, fort)
  • viktorie
  • vervas (“vir vas” – ongetwyfeld)
  • vleël
  • vliegmasjien (vliegtuig)
  • voetbalie
  • voetpond
  • voetwreef
  • volbrag
  • voordese (voorheen)
  • voorkamer (vir voorhuis)
  • voorkis
  • vrind (vriend)
  • vroegstuk (ontbyt)
  • “’n Oue vryster” (oujongnooi)
  • vuurslag
  • vuurtessie
  • vyfduimspyp
  • vyfponder

W wysig

  • waard (herbergier, hotelbaas)
  • waterfiskaal (iemand wat toesig hou oor leiwatergebruik)
  • wederdoper (anabaptis)
  • weesheer
  • wei (weiveld)
  • werwaarts (waarheen)
  • wet (skerpmaak)
  • wetsteen (slypsteen)
  • win (verkry, toeneem in)
  • winde (klimop)
  • wis (het geweet)
  • witwandband

Ander voorbeelde wysig

A wysig

  • aanbot
  • aanneme
  • aantig
  • Aktinosart
  • almaskie
  • alras (baie gou)
  • ambrosyn (Ambrosia)

B wysig

  • balorig (balhorig)
  • beesrin! (uitroep om beeste in byvoorbeeld 'n kraal te ja)
  • beesruit! (uitroep om beeste uit byvoorbeeld 'n kraal te ja)
  • begraaf (begrawe)
  • belief (behaag)
  • betjoeana (Tswana)
  • bevrind (bevriend)
  • bleek (bleik)
  • bloudruk
  • boomgaard (boord)
  • bordynevol (boordensvol)
  • boud (vol vertroue, stoutmoedig)
  • bundu (ouer skryfwyse vir boendoe)

C wysig

  • camouflage
  • caries
  • centaur
  • cerebellum
  • cerebrum
  • chic (sjiek)
  • conservatoire (konservatorium)
  • cornea
  • corona

D wysig

  • derf (mis, ontbeer, skade ly)
  • deursnede (deursnee)
  • dewyl (omdat, aangesien, daar)
  • dikwerf (dikwels)
  • Diluvium (grond gevorm in die Pleistoseen soos sand en leem)
  • dispens (spens)
  • ditsy (hetsy)
  • diwan (divan)
  • diwidend (dividend)
  • dog (maar)
  • doofstomme-inrigting
  • doofstommeskool
  • draadberig (telegram)
  • draadgesprek (telefoongesprek)
  • draadloosstasie (radiostasie)
  • draadloostoestel (radio)
  • dreef (breë pad)
  • drempel (drumpel)
  • driewerf (drie maal)
  • dubbeltjiesroman (goedkoop sensasieverhaal)
  • dug (bang wees vir, vrees)
  • duimkruid (omkoopgeld)


F wysig

  • faamrower (persoon wat iemand anders se reputasie aantas)
  • fabuleer (fabels maak, leuens vertel)
  • faëton (ligte rytuig met sitplekke wat vorentoe kyk)
  • fakties (gegrond op feite, deur feite bewys, feitlik, in werklikheid)
  • faktitief (kousatief, oorsaaklike werkwoord, oorsaaklik)
  • faktoor (persoon wat namens 'n ander optree of sake doen; agent wat goedere koop en verkoop teen kommissie; saakgelastigde > vervang met faktor)
  • faktoriseer (as faktoor optree)
  • faktorisering (aankoop van uitstaande rekeninge van 'n saak deur 'n faktoor wat daardeur die risiko van verlies aanvaar inruil vir 'n ooreengekome afslag)
  • falbala (geplooide strook soom aan 'n vrouerok uit die 17de en 18de eeu)
  • faliekant (verkeerd, mis: Dit kom faliekant uit. Dit is faliekant verkeerd totaal verkeerd)
  • faling (mislukking, dwaling)
  • faljiet (bankrot, faljiet gaan)
  • falsifikasie (daad van vervalsing, vervalste artikel)
  • familieswak (gebrek aan familie, blindheid vir gebreke van verwante)
  • fantasieartikel (snuistery, modeartikel)
  • fantomig (soos fantomig; spookagtig)
  • fardegalyn (raamwerk om 'n rok te laat uitstaan; hoepelrok; opgestopte kussinkie om 'n vrou se middel vasgeheg; heupkussing)
  • farmaseut (apteker)
  • federaliseer (tot 'n federasie verenig, federeer)
  • federatief (van, wat betrekking het op 'n federasie ( 'n federatiewe bond)
  • federeer (tot 'n federasie verenig)
  • feil (vryflap, vloerlap; skrop, opvrywe)
  • felbewoë (hewig ontroer – 'n felbewoë bestaan agter die rug hê)
  • felrooi (helder rooi)
  • Fenicies (vervang deur Fenisies)
  • ferie (nooi)
  • ferwelerig (fluweelagtig, soos ferweel)
  • festyn (fees(maal))
  • feudaal (feodaal)
  • feuilleton (vervolgverhaal of ligte leesstof in 'n koerant)
  • fielt (skurk)
  • fielterig (skurkagtig, gemeen)
  • figuurwerk (werk met figure as vername motief)
  • fiksatief (fikseermiddel)
  • filippika (hewige strafrede)
  • filister (iemand met bekrompe, kleingeestige opvattinge)
  • finansieë (finansies)
  • fisiokraat (volgeling van die 18de-eeuse ekonoom, Francois Cluesnay, wat geleer het dat die natuurkragte die bron van nasionale voorspoed is en die regte bron van openbare inkomste)
  • flaarsie (opgeskote meisie; bakvissie)
  • flatteer (mooier maak, voorstel as wat iets werklik is. Hierdie portret flatteer jou. )
  • flenterdorper (bewoner van 'n agterbuurt)
  • flierefluiter (rondloper, niksnuts, boemelaar)
  • florissant (florerend, voorspoedig, welvarend)
  • floristies (betreffende plante)
  • floukop (perd wat maklik flou of pootuit raak)
  • flousvry (wat fout- en steuringsloos werk – flousvrye masjiene – word tans gebruik vir foolproof)
  • fluisteraarster (vroulike vorm van fluisteraar)
  • fluitskip (outydse soort wagskip met 'n smal, ronde romp en drie maste)
  • foedraal (houer vir iets, waarin dit presies pas. 'n foedraal vir tafelsilwer)
  • foeliesel (stof waarmee iets gefoelie word, soos tin of kwik)
  • foksia (fuchsia)
  • folmink (flamink)
  • foment (warm omslag, kompres, pap waarmee 'n siektetoestand behandel word)
  • fomentasie (behandeling van siektetoestand deur die oplê van fomente)
  • fomenteer (met warm omslae of pappe behandel)
  • fonastenie (swakte van die stem)
  • fondeer (fundeer)
  • fontenel (fontanel)
  • fopper (iemand of iets wat fop)
  • foproom (nagemaakte room; bv. berei deur botter saam met gekondenseerde melk te klop)
  • fopsloop (sierkleedjie wat soos 'n sloop lyk en oor 'n kussing gegooi word)
  • forelwater (water waarin forelle hou)
  • fossilisasie (proses of resultaat van fossiliseer, verstening)
  • fossiliseer (tot fossiel word, versteen)
  • fototelegram (telegram oorgesend deur middel van fototelegrafie)
  • foutspeuring (vasstelling van foute by masjinerie en tegniese toerusting; word tans gebruik in rekenaartaal vir trouble shooting)
  • frappeer ('n sterk indruk maak)
  • fraseur (persoon met 'n voorliefde vir niksseggende frases)
  • fratsryer (ryer wat kunstige toertjies met sy ryding uithaal)
  • fratsvlieër (vlieër wat kunstige toertjies met sy vliegtuig uithaal)
  • freser (iemand wat met 'n freesmasjien werk; freeswerker)
  • freule (Nederlandse titel van en aanspreekvorm vir 'n ongetroude dame van die adelstand)
  • Friesin (vroulik van Fries)
  • frikkadelbroodjie (klein, ronde broodjie met gemaalde vleis binne-in.)
  • friseerlamp (lamp waarmee 'n friseertang warm gemaak word)
  • friseertang (tang waarmee gefriseer word; krulyster)
  • friseur (iemand wie se ambag dit is om (veral hare) te friseer)
  • frisuur (haarkapsel)
  • frommeloor (oorskulp van bv. 'n rugbyspeler wat a.g.v. bepaalde besering geplooi en inmekaar gekrimp is)
  • frontignac(druif) (fronteljak(druif))
  • frugaal (spaarsaam, suinig, matig)
  • fruktivoor (plantetende dier)
  • fuiwer (iemand wat [dikwels] fuif, pretmaker)
  • fumarole (gat in die aarde waar rook of damp uitkom)
  • fynbrood (witbrood, met fynbrood onder die arm kla klae terwyl dit heeltemal goed gaan)
  • fynklerasie (damesonderklere van fynmateriaal; lingerie)
  • fynskut (iemand wat besonder sekuur skiet)

J wysig

  • jaagbaan (baan waarop resies gejaag word)
  • jaagfiets (resiesfiets)
  • jaaglokval (spoedlokval, snelstrik)
  • jaagmotor (renmotor)
  • jaagpoort (poort in die boeg van 'n skip waardeur geskut afgevuur word)
  • jaagstrik (spoedlokval, snelstrik)
  • jaagtitel (titel wat 'n kampioenjaer verwerf)
  • jaapsnoet (japsnoet)
  • jaardag (dag waarop 'n gebeurtenis herdenk word)
  • jaargemiddelde (gemiddelde vir 'n jaar)
  • jaargetal (syfer van 'n jaartal)
  • jaarletter (letterteken vasgestel vir die (her)yk van 'n sekere jaar)
  • jaarweek (tyd van 7 jaar, sabbatsjaar)
  • jagbuit (buit op die jag gemaak, bv. vleis, tande, horings, velle van wild)
  • jaggebied (gebied, streek waar gejag word)
  • jaggees (lus om te jag)
  • jaggeluk (geluk tydens die jag ondervind)
  • jagkoors (baie sterk lus om te jag)
  • jagpad (pad deur jagters gebaan of gebruik)
  • jagperd (perd afgerig vir die jag, skietperd)
  • jagterig (haastig, gejaag, senuweeagtig)
  • jagterm (term i.v.m. die jag)
  • jagterslatyn (vaktaal van jagters; oordrewe jagterstaal; fantastiese jagtersverhale)
  • jagtig (haastig, gejag, jagterig – die jagtige lewe)
  • jagvermaak (vermaak op, tydens 'n jagtog)
  • jagvliegtuig (vinnige vegvliegtuig)
  • Jakarta (Djakarta; so oud soos die pad na (van) Jakarta stokoud)
  • jakkalsvanger (persoon of hond wat opgelei is om jakkalse te vang)
  • jakkalsvry (sonder jakkalse, voorsien van 'n heining wat jakkalse uithou)
  • jakket (swaelstert)
  • jammerhart (hart vol medelye, jammerte – die ryk man het 'n jammerhart)
  • jammerpoel (plek of toestand van groot ellende)
  • janknaphand (faktotum, nutsman)
  • janmaat (matroos)
  • Jannie (Jannie se baadjie aanhê – jaloers wees)
  • jarowisasie (behandeling wat ontkiemende saad tot vinniger bloei laat kom)
  • jarowiseer (jarowisasie toepas op)
  • Jas (ou Jas – die duiwel)
  • jasbeskermer (bekleding oor raamwerk van 'n fiets se agterwiel)
  • ja-sêer (persoon wat op alles ja sê)
  • javelyn (ouderwetse werpspies)
  • jegens (jeens)
  • jelei, selei, sjelei (jellie)
  • jenewermoed (moed van 'n dronkaard)
  • jesebeldosie (poeierdosie)
  • jesebelsakkie; jesebeltassie (kleinerige vrouehandsakkie vir skoonheidsmiddels ; smuktassie)
  • jilletjie (grap, gekskeerdery)
  • jô (uitroep van verbasing, ongeloof, skrik)
  • Jodemeisie (Jodin)
  • Jodeneus (haakneus wat dikwels by Jode voorkom)
  • Joderig (soos 'n Jood)
  • Jodestreek (bedrieglike, listige streek)
  • Jodetaal (taal deur die Jode gepraat, bv. Hebreeus of Aramees. Jiddisj)
  • joelblok (houtblok wat op Kersaand feestelik verbrand word)
  • joggiebaas (persoon wat beheer uitoefen oor gholfjoggies)
  • joljantjie (darteldawie)
  • jonge (seun)
  • jongeliede (jongmense, die jeug)
  • jongelingskap (tydperk van die jongelingsjare; al die jongelinge)
  • jongelui (jongmense, jongeliede)
  • jongenskool (skool vir seuns; seunskool)
  • jongetjieskind (manlike kind, seun)
  • jongetjiesklere (seunsklere)
  • jongetjiesmens (mansmens, man, seun)
  • jongling (wisselvorm van jongeling)
  • jongmeid (ongetroude gekleurde vrou)
  • jongperd (perd wat nog nie uitgegroei is nie)
  • jongvolk (ongetroude gekleurdes)
  • jonkas (aanspreekvorm teenoor 'n seun of man. Kêrel, ou maat: Kom jonkas, ons moet nou loop)
  • Joodsheid (eienskap, toestand van Joods te wees; geaardheid van die Jode)
  • jors (onopgevoede, agterlike persoon)
  • josefsbeleid (beleid soos dié van Josef in die Bybel om gedurende die vet jare vir die maer jare te spaar)
  • jubilee (jubeljaar)
  • judaswerk (verraad)
  • juffer (aanspreekvorm vir 'n getroude vrou; juffrou)
  • jugleer (sterk, waterdigte leersoort, gemaak van die vel van jong beeste)
  • Junker (Jong Duitse edelman. Lid van die grondbesitters van Oos-Pruise; ook, lid van 'n politieke party wat uit die Pruisiese aristokrasie voortgekom het)
  • junksie (verbindingspunt; vereniging. Knooppunt van spoorlyne, spoorwegaansluiting)
  • jurie (joerie)
  • juwelig (soos 'n juweel; kostelik)

Q wysig

  • quart (twee pinte, vervang deur kwart)
  • quiëtis (vervang deur kwiëtis)
  • quiëtisme (vervang deur kwiëtis)

T wysig

  • tier (luiperd)

V wysig

  • vlaktetier (jagluiperd)

W wysig

  • waaggeld – (geld vir spekulasie)
  • waakhond – (waghond)
  • waangeloof – (bygeloof)
  • waardeleer – (leer van die waarde van goedere)
  • waardigheidsbekleder – (hoogwaardigheidsbekleder/-kleër)
  • waarmaker – (persoon wat sy woord, belofte gestand doen)
  • wae – (ww. gewae, waag)
  • waggelaartjie – (kindjie wat nog leer loop, wat val-val voortstrompel)
  • wagskip – (verouderde oorlogskip gebruik as opleidingskip)
  • Wanganella – (Merinoskaapras in Australië geteel)
  • wapenfeit – (oorlogsdaad, krygsverrigting)
  • wapenpraal – (spoggery met oorlogstuig)
  • waringin – (Groot Indiese vyeboom met lugwortels, 'n sierboom met oneetbare vrugte)
  • warklomp – (verwarde massa; deurmekaar bondel)
  • wartlemoen – (waatlemoen)
  • wasmous – (smous wat met 'n wa op die platteland handel gedryf het)
  • waterlander – (traan, bv. toe kom die waterlanders)
  • waterlemoen – (waatlemoen)
  • waterplek – (urinaal)
  • waterproef – (Godsoordeel waarby die verdagte in die water gegooi is en skuldig verklaar is as hy bo dryf)
  • watertog – (uitstappie op die water van 'n rivier, meer)
  • waterwerktuigkunde – (hidromeganika)
  • wederparty – (teenparty, opponent)
  • weduvrou – (weduwee)
  • weefster – (vroulik van wewer)
  • weekse – (vir weeksdae: my weekse klere)
  • weektenk – (tenk waarin iets geweek word)
  • weerkeer (terugkeer, -kom: Na 'n maand het hy weergekeer )
  • weerkry (ww. terugontvang)
  • weeromslag (terugslag: van die weeromslag lag: lag omdat 'n ander lag)
  • weerplig (diensplig)
  • weersyds (wedersyds)
  • weerwag (plek waar gegewens omtrent die weer ingesamel en verwerk word)
  • weesmoeder (vrou wat toesig hou oor 'n weeshuis)
  • wegbêresertifikaat (sertifikaat deur die Weesheer uitgereik wanneer 'n boedel afgehandel is)
  • weghaas (haastig weggaan)
  • weide (grasland, wei)
  • weking (handeling van te week)
  • weldadigheidsgenootskap (genootskap wat fondse insamel vir weldadigheid en dit uitdeel)
  • welgebore (titel van 'n adellike persoon)
  • welvaar (voorspoedig, gesond wees: By die onderneming het ons welgevaar)
  • welversnede (in die uitdrukking 'n welversnede pen : 'n baie goeie styl.)
  • winkbrou (wenkbrou)
  • wentelbom (kernbom wat in 'n wentelbaan om die aarde geplaas en voor die voltooiing van die wentelbaan op 'n doelwit afgevuur kan word)
  • werkeloos (wat niks uitvoer nie, leeglê: werkeloos staan en aankyk)
  • werkgemeenskap (afdeling, studiegroep van 'n vereniging wat take onderneem)
  • werkploeg (groep werksmense wat saamwerk)
  • werkvolk (nie-blanke werkers wat in diens is, bv. op 'n plaas)
  • werkwillige (persoon wat nie by 'n staking deelneem nie)
  • wewenaarsbeentjie (einabeentjie, kieliebeentjie)
  • wewenaarspyn (skerp, kortstondige pyn – soos dié wanneer die wewenaarsbeentjie gestamp word)
  • whê (uitroep om iemand te vermaak, verleë te laat voel, vervang met )
  • wieling (draaikolk, maalstroom)
  • wielryer (fietser, fietsryer)
  • Wiking (uit woordeboek vervang met Viking)
  • wikkelwa (wa wat 'n mens rondskommel – Ounooi se wikkelwa: die trein)
  • wildekapok (tontelbos)
  • wildeman (barbaar, woeste mens)
  • windam (wendam)
  • windhandel (spekulasie wat net daarop gemik is om voordeel te trek uit prysverskille)
  • windklep (lugklep)
  • windkussing (lugkussing)
  • windmaak (grootpraat)
  • windpasteitjie (pasteitjie van blaartert met vleis gevul; vol-au-vent)
  • windruk (skielike en kragtige windbeweging; windstoot)
  • windskoot (gholf – mishou, hou in die lug sonder dat die bal geraak word)
  • wingerdluis (filloksera)
  • wingewes (verowerde gebied)
  • winkelruik (ruik van iets wat nuut is)
  • winner (wenner)
  • winpaal (wenpaal)
  • wintergesig (landskap met sneeu, ys; ook afbeelding daarvan)
  • winterlaars (stewels van binne uitgevoer en van buite opgeryg met veters of met 'n rits vasgemaak)
  • wipbal (kombinasie van vlugbal en korfbal wat op 'n trampolien gespeel word deur spanne van bv. 8 spelers van wie twee op 'n keer teen mekaar optree)
  • wipbrug (ophaalbrug)
  • wiplig (lig wat op- en neergeslaan kan word)
  • wipper (toestel wat deur te wip sy vrag kan aflaai)
  • wisselkind (omgeruilde kind)
  • witboek (witskrif)
  • witkaffer (albino)
  • witklei (kaolien)
  • Witman (blanke, Europeaan)
  • Witmens (wit man)
  • witter (iemand wat afwit)
  • witvoet (dier met 'n wit poot of pote)
  • woelsiek (onrustig, rusteloos; oproerig)
  • woelsug (onrustigheid, rusteloosheid; oproerigheid)
  • wolfent (wolwe-ent)
  • wolfhok (hok om 'n wolf in te vang)
  • wolfshond (wolfhond)
  • wolfskuil (kuil om 'n wolf in te vang)
  • wolfsvel (vel van 'n wolf)
  • Woltoon (Bewoner van die Kaapprovinsie)
  • wolvin (vroulik van wolf)
  • wonderdoener (persoon wat wondere verrig)
  • wonderlamp (toorlamp)
  • wonderolie (kasterolie)
  • wonderpeper (jamaikapeper, piment)
  • woonplaas (plaas/boerdery waarop gewoon word, woonplek)
  • woordaksent (klemtoon van 'n woord)
  • woordekraam (baie woorde met min inhoud)
  • woordvoeging (sintaksis, sinsleer)
  • woudduiwel (mandril)
  • wrake (wraak: Die wrake Gods)
  • wurgberowing (vervang deur wurgroof)
  • wurmartseny (middel wat ingewandswurms afdryf)
  • wyders (verder, bowendien, owerigens: Dit doen my leed, maar wyders kan ek hieraan niks toevoeg nie)
  • wyebekgat: (gat met 'n wye opening, bek)
  • wyngaard (wingerd Kom werk in die wyngaard : verkondig die Evangelie)
  • wynkaart (vervang met wynlys)
  • wynroeier (apparaat of persoon wat die inhoud van vol wynvate opmeet)
  • wynstokbladluis (druifluis, filloksera)
  • wynvomitief (braakwyn)
  • wysheidskies (verstandtand)
  • wysigingsontwerp (vervang met wysigingswetsontwerp)
  • wywebeul (vrouebeul)

Y wysig

  • ykwese – (alles wat saamhang met die werk en administrasie van yk)
  • ysboot – (boot wat oor die ys gly)
  • yskarretjie – ((stoot)karretjie van 'n roomysverkoper)

Z wysig

  • zeboe – (Oosterse os met vetbult op die skouer, wat in Oos-Afrika en Suid-Asië voorkom; bultbees.)
  • zecchino – (Ou goue muntstuk wat teen die end van die 13de eeu in Venesië geslaan is)