M.M. Walters

Matthys Michielse Walters (23 Januarie 1930 - 28 Julie 2020) was ’n Afrikaanse digter en dramaturg, wat veral bekendheid verwerf met sy satiriese gedigte.

Thys Walters
Gebore	Mattys Michielse Walters 23 Januarie 1930 (1930-01-23) Moorreesburg
Sterf	28 Julie 2020 (op 90) Vishoek
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Skrywer
Bekend vir	Satiriese gedigte
Kinders	2

Lewe en werk

Matthys Michielse Walters is op 23 Januarie 1930 op Moorreesburg in die Boland gebore as oudste seun en een van drie kinders van Gerhardus Willem Daniel Walters en Helena Aletta Bester. Hy het ’n ouer suster, Helie Aletta (wat in 1939 op twaalfjarige ouderdom oorlede is), en ’n veel jonger broer, Gerhardus Willem Daniel, wat eers in 1942 gebore is. Sy familie is sakemanne en koringboere in die omgewing en sy oupa, ook M.M. Walters, was ’n bekende in onderwyskringe in die Swartland. Later koop sy ouers die vrugteplaas Onverwacht aan die Leeurivier aan die oostekant van Wellington. Hy gaan skool op sy geboortedorp Moorreesburg en wanneer sy ouers na Wellington verhuis, matrikuleer hy in 1946 aan die Hoër Jongenskool Wellington. Hy studeer verder aan die Hugenote Universiteitskollege op Wellington en behaal ’n B.A. graad en in 1950 ’n Senior Onderwysdiploma. Daarna studeer hy deeltyds aan die Universiteite van Suid-Afrika en Kaapstad, waar hy in 1972 onder leiding van professor Merwe Scholtz die M.A.-graad verwerf met ’n verhandeling oor Peter Blum getitel “’n Semantiese en morfologiese ondersoek na die ligmomente in die bundel ‘Enklaves van die lig’ van Peter Blum”. Aan die Universiteit van Kaapstad verwerf hy in 1984 ook die Ph.D.-graad met ’n proefskrif oor “Die satire as digsoort: sy ontstaan en sy beoefening in Afrikaans”, wat later in verwerkte vorm gepubliseer word onder die titel “Die tiende muse”. Hy trou met Anna Maria Zuidmeer, oorspronklik van Wellington, en hulle het twee kinders, Ludwig en Sigrid, wat albei in die Paarl skoolgegaan het. Sigrid is ’n kranige atleet en word later Suid-Afrikaanse kampioen in die 800 meter.

In 1950 begin hy onderwys gee, eers in Natal, daarna aan die South African College School (SACS) in Kaapstad en dan aan die Hoërskool Ladismith in die Klein-Karoo. Vanaf 1960 is hy as dosent in Afrikaans verbonde aan die Graaff-Reinet Onderwyskollege en vanaf 1967 aan die Paarl Onderwyskollege. In 1970 word hy dosent en in 1985 medeprofessor in Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van Kaapstad. In hierdie tyd dien hy op die redaksie van die Tydskrif vir Letterkunde. Aanvanklik bly hy steeds in die Paarl, maar na sy aftrede in 1992 woon hy in Simonstad naby Kaapstad, waar sy vrou hom ses maande na sy aftrede weens kanker ontval.

Skryfwerk

Sy eerste verse word in Standpunte opgeneem terwyl hy nog in Graaff-Reinet is en hy publiseer in hierdie tyd ook prosa, veral kinderverhale, in Naweekpos. Hy skryf verskeie skoolliedere, waaronder dié van die Laerskole Simondium en Courtrai in die Paarl en Hugo Rust in Wellington. Die kollegeliedere van die Wellington Onderwyskollege en die Onderwyskollege Boland in die Paarl is ook deur hom geskryf. Hy is veral bekend vir sy vlymskerp satire, wat geen onderwerp as heilig beskou nie. Met sy gedigte versteur hy dan telkens die idille, ondermyn vertroostende persepsies en wys teenstellings in die samelewing en veral godsdiens meedoënloos uit. Uit sy digkuns is dit duidelik dat hy deeglik onderlê is in die teologie en die klassieke en sy werk stel besonder hoë eise aan die leser se begripsvermoë. Baie van sy verwysings kan nie as algemene kennis by die gemiddelde leser veronderstel word nie. Tiperend van sy poësie is die aanwending van ’n breë taalregister en plasing van taal uit die volksmond as kommentaar op abstrak-filosofiese sake. D.J. Opperman en Fred le Roux neem van sy gedigte in 1965 op in “Stiebeuel 2”. In die sestiger- en sewentigerjare verskyn vier satiriese digbundels van hom (“Cabala”, “Apocrypha”, “Heimdall” en “Saturae”). Hierdie titels dui op die perspektief wat hy bied op die hede en die bekende deur middel van die verlede en die vreemde.

Hy maak sy debuut met “Cabala”, waar die titel kan verwys na die mistieke geestelike stelsel van Judaïsme of die Christelike toepassing daarvan. Die bundel bevat dan ’n hele aantal hekelverse oor die godsdiens en Bybelse figure uit die Pentateug en reeds in hierdie bundel is sy sterk ondersoekende houding teenoor die godsdiens duidelik, wat later ’n uitstaande kenmerk van sy poëtiese temas word. Die bundel bevat ook verse oor die klassieke mitologie, kunswerke uit die Renaissance en Suid-Afrikaanse eienaardighede soos rugbyvergaderings en vet koortannies. “Vakansie in die Vrystaat” is oënskynlik ’n gedig oor ’n vakansie op die plaas Spioenkop in die Vrystaat. Gou blyk dit egter dat die titel verwys na die vakansiestemming en ekonomiese welvaart wat regdeur die jaar hier heers. Die gebrek aan waardes en tradisies blyk onder andere uit die verwaarlosing van die opstal by die histories bekende Spioenkop, waar die Boere tydens die Anglo-Boereoorlog ’n roemryke oorwinning behaal het, die woonhuis wat nou pienk geverf is en die oppervlakkigheid van die bewoners. Op knap wyse lewer Walters hier intertekstuele kommentaar op Leipoldt se gedig “Oom Gert vertel”, met die hooffiguur wat hier ook Oom Gert is, maar sonder die diepgang en bereidwilligheid tot opoffering wat gelyknamige karakters in Leipoldt se gedig gekenmerk het. Die satire is soms striemend en heftig, maar in ’n gedig soos “Reis uit die binneland” blyk byvoorbeeld ’n liefde vir die land se bekende dinge wat die toonaard enigsins versag. “Cabala” word bekroon met die Eugène Maraisprys in 1968 en met die Ingrid Jonkerprys en die W.A. Hofmeyr-prys in 1969.

In die bundel “Apocrypha” word elke gedig genommer (al die gedigte is sonder titels) en word elkeen vergesel van ’n Nederlandse aanhaling uit die Bybel, waarna die gedig self ’n apokriewe uitbreiding van die teks of reaksie daarop is. Die verhewe taal van die Nederlandse aanhaling dien telkens as kontras vir die aardse en meer moderne Afrikaans, wat dan ook illustratief is van die paradoksale aard van baie gedigte. Hierdie gedigte spreek ’n groot aantal menslike gebreke en sondes oor ’n breë spektrum aan, waarin nie net die algemeen menslike blyk nie, maar ook spesifiek die Suid-Afrikaanse en Afrikaanse wêreld. Die mens word beskryf soos hy oorbluf word deur die paradokse van die Bybel, voor dinge wat hy begeer maar nie mag kry nie, hoe mooi en aanloklike dinge terselfdertyd gevaarlik is en hoe nederige of onskuldige mense slae kry. Hy spot ook met Afrikaanse digters soos Leipoldt, Van Wyk Louw, Opperman, Breytenbach en veral Visser, by wie se geestigheid hy soms aansluit. Die bundel word afgesluit met “Ses gebede”, waarin die toon van satiries hekelend verander na ’n sagter verheerliking of aanspreking van verskeie gode. Sy aanval op die ondeugde van die mens neem vele vorms aan, waaronder hekeling, ironie, satire en spot en hy lewer van sy beste werk wanneer hy humoristies te werk gaan, soos byvoorbeeld in “Apocrypha LIX”.

Die titel van “Heimdall” verwys na die Germaanse god van lig, wat as bewaker van die goderyk by die reënboogbrug staan tussen die wêreld en die goderyk. Hy kan oneindig ver sien in twee rigtings en kondig met sy trompet die godeskemering of einde van ’n era aan. Die tema van die wagter wat fyn waarneem en ook die stem van die gode is, word dan in die bundel verder geneem. Die bundel is in drie afdelings verdeel. Die eerste afdeling bevat politieke verse, waarin die stand van die eietydse Suid-Afrikaanse “goderyk” onder die loep geneem word deur onder meer in verskeie verse in gesprek te tree met ander Afrikaanse digters, veral Eugène Marais. Die middelste afdeling het die titel “Kamera” en bevat satiriese verse wat spot met ministers, vroue van parlementslede, omroepers, die sinodebroeders en vele ander gemeenskapstipes. “Waarom is ek tog ’n gewone man” (die titel van die derde afdeling) bevat verse wat die vreemdheid en veral pretensieuse geleerdheid van vernaamdoeners kontrasteer met die eenvoud en bekoring van die spreker se eie tuiste, terwyl hy hier ook persoonlike gedigte oor sy drome, vriendskappe en gevoelens insluit. In hoofsaak volg die gedigte in hierdie bundel dieselfde patroon as in sy vorige bundels, maar is tog veel losser en minder konvensioneel in vorm.

“Saturae” is sy vierde satiriese digbundel, waar die titel reeds op die satires dui, maar ook ’n konnotasie het met die Latyn vir gemengde slaai. Oudergewoonte word die heilige koeie hier geslag en getrou aan die titel word ’n wye verskeidenheid van tipes en gedrag hier aangevat. Afrikaanse mense se omgang met godsdiens, kultuur en leierskap word hier blootgestel en prominente tipes (die N.G. predikant, die laerskoolhoof, ledemate van die kerk) se huigelagtigheid en vertoon gehekel. Daar is twee hoofgroepe gedigte, waarvan die eerste die Afrikaanse aktualiteit aanspreek en ’n tweede groep van sestien verse wat inspirasie put uit die kerk- en beskawingsgeskiedenis.

Eers meer as sestien jaar later volg “Sprekende van God”. Hierdie bundel verken die gesprek oor godheid van die tyd van die Grieke tot hier digby die einde van die twintigste eeu, met telkens die ondermyning van enige sekerheid en waarheid. Die siening van God soos dit deur die eeue in die uitsprake en leer van mense na vore kom. Word ondersoek. Hierdie sieninge word dikwels duidelik ingegee deur die mens se eie behoeftes eerder as deur openbaring, maar word tot vandag toe verdedig met ’n fanatieke onverdraagsaamheid wat geen teenspraak duld nie. Onderwerpe sluit in temas wat baie gelowiges deur die eeue besig gehou het, soos die noodsaak van lyding en dood, die skynbare gebrek aan omgee in die hemele en waar sonde vandaan kom. Die poësie is duidelik betogend en intellektueel van aard en gaan dikwels dus gepaard met ’n gebrek aan emosie. Party verse neem hekelend standpunt in teen modieuse tendense aangaande God, soos ’n manlike God (“Wat ook al hul wiskundige samestelling”) en ’n God wat saam met die politiek van ’n Calvinistiese standpunt na ’n meer demokratiese liberalistiese God verander. Geestig is ’n vers soos Moses wat die verkeerde koers ingeslaan het in “Moses se kompas was skeef”.

“Satan ter sprake” sluit by hierdie bundel aan en bevat weereens satiriese gedigte oor die godsdiens, hierdie keer geskryf vanuit Satan se oogpunt en dit beeld dus basies ongeloof uit. Die gedigte word in drie afdelings verdeel. “Brief per pos” bevat hoofsaaklik gedigte met redenasies waarin die sienings en opvattings van Christene bevraagteken word. “Klip in die bos” is kwatryne in dieselfde trant, wat vrae stel oor alles wat na ongerymdhede, weersprekings of ’n gebrek aan logika klink. Die afdeling “Die duiwel is los” bevat meer indirekte verse met ’n verskeidenheid waarnemings van persone anders as Satan self. Enkele gedigte tref met hulle helder inhoud en knap segging, maar ongelukkig gaan meeste van hierdie gedigte oor in betoog en is ’n groot aantal eerder prosa as gedigte weens ’n gebrek aan digterlike binding.

Verder vertaal hy gedigte uit die eeue-oue Japannese en Chinese poësietradisie. “Shih-ching” is ’n Chinese liedereboek waarin gedigte van ouer as tweeduisend vyfhonderd jaar tot die idioom van die twintigste eeu vertaal word om die ryk intellektuele en artistieke waarde van hierdie beskawing te illustreer. Hy skryf ’n insiggewende inleiding en gee ook inligting oor die digters en die Chinese dinastieë, om die gedigte so meer verstaanbaar te maak. Sy vertalings van hierdie gedigte is gemaak uit Engelse en Duitse tekste. “Aki no Kure” is ’n soortgelyke bundel oor die Japannese poësie, wat ten minste een gedig uit elke era vanaf ongeveer 794 n.C. bevat. Hy vertaal hierdie gedigte vanuit die brugtaal Engels.

In “Droom van die Weskus” verskaf Christo S. Botha die foto’s en skryf hy nege gedigte oor Saldanhabaai en omgewing. Hy neem sy taak so op dat hy nie ’n gedig vir elke foto skryf nie, sodat die gedigte nie begeleidend is tot die foto’s nie, maar op algemene manier die wese van die mense en die omgewing van die Weskus weergee. Die gedigte verken onder andere die geskiedenis, natuurkundige aard en volkekundige samestelling van die streek en weerspieël iets van die karakter van hierdie wêreld. “Die Swartland is my tuisland” en “Die Weskus van die Kaap” is ook koffietafelboeke waar Siegfried Behm die foto’s verskaf en hy die essays en gedigte by die illustrasie skryf. By die Klein Karoo Nasionale Kunstefees word drie jaar na mekaar poësieprogramme uit sy werk deur Johan Nel aangebied, onder die titels “Uitverkoop”, “Praat van die duiwel” en “Ha-ha-ha Afrika”. Laasgenoemde werk word ook in Julie 2001 by die Afrikaanse kunstefees in Londen aangebied.

As redakteur stel hy die reeks “Poësie uit verre lande” saam, wat vertalings van Spaanse gedigte in “Spaanse dans” deur Uys Krige en “Die lewensweg van Lao-Tse” (Chinese gedigte) deur Marthinus Versfeld bevat, asook sy eie “Shih-Ching” en “Aki no Kure”. Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “Groot verseboek”, “Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte”, “Digters en digkuns”, “Nuwe verset”, “Die dye trek die dye aan”, “Miskien sal ek die wingerd prys”, “Kraaines”, “Woordpaljas”, “Verse vir Opperman”, “Voorspraak” en die “Versindaba” bundels wat jaarliks na hierdie fees uitgegee word. Hy skryf die skoolliedere vir die Laerskole Simondium, Courtrai in die Paarl en Hugo Rust in Wellington en die kollegeliedere van die Wellington Onderwyskollege en die Onderwyskollege Boland.

Drama

Ook op dramagebied lewer hy ’n bydrae. In 1969 skryf hy die geleentheidstuk in verse, “Taalfees”, wat deur studente van die Paarlse Opleidingskollege opgevoer word om fondse in te samel vir die oprigting van die Afrikaanse Taalmonument. Hierin tree twee vertellers op om die geskiedenis en ontwikkelingsgang van Afrikaans oor te dra. In 1970 word hy deur die Paarlse tak van die Afrikaanse Taal en Kultuurbond gevra om weer ’n geleentheidstuk vir daardie jaar se Taalfees te skryf.

Die hoorspel-in-verse “Die vroue van Kores” het as agtergrond die Bybelse verhaal van Esra, waar die Israeliete na hulle terugkeer uit ballingskap opdrag gegee word om die vroue van Kores met wie hulle in die vreemde getrou het, terug te stuur na Babilon ten einde die volk suiwer te hou. Dit lei tot konflik tussen die volksvader Paros en die jong man Seraja. Paros is bereid om op te offer ter wille van die ideologie, maar Seraja sien nie kans om van sy pragtige vrou en klein kind afstand te doen nie. Deur lang swaarkryjare was hierdie vroue bereid om op te offer en saam met hulle mans te werk en te trek, maar nou is hulle nie goed genoeg nie. Hierdie gegewe speel af teen die destydse politieke beheptheid van die Afrikaner met sy velkleur en volksuiwerheid, wat die stuk besonder aktueel maak vir sy tyd. Ongelukkig is die dialoog eerder betoog aan ’n gehoor as wat dit gesprek is, sodat die dramatiese impak en konflik daaronder ly.

“’n Wingerdstok sal rank” is ’n geleentheidstuk geskryf vir Taalfeesdag in 1975, met die viering van die honderd jaar verloop na die stigting van die Genootskap van Regte Afrikaners. Hierdie stuk behandel die historiese figuur van S.J. du Toit en die geskiedenis van die Genootskap van Regte Afrikaners, met hulle stryd teen Engels en teen mekaar. Die aksie wentel veral rondom die Malherbe-gesin, waar Oom Gideon Malherbe eers ’n groot ondersteuner is van S.J. du Toit se sienings oor taal, maar dan baie teleurgesteld is in Du Toit se latere politieke sienswyses.

“Miskien woon julle onder ons” behandel weer ’n Bybelse tema, hierdie keer die gegewe van die Gibeoniete in Josua 9 wat onder valse voorwendsels ’n verdrag met die Israeliete onder Josua sluit, eerder as om soos die ander volke te veg. Dit red hulle lewe, maar maak slawe van wat ’n ryk volk was. Die dramatiese konflik vind plaas tussen die Gibeonitiese raadgewer Elsafan (ondersteun deur die hoëpriester Elisama en die soldaat Sammua) wat ’n militêre oplossing en kragdadige verset voorstaan, en raadgewer Peres (ondersteun deur Ouan, Tola en Hefer) wat eerder wil onderhandel en hulle op menseregte beroep. Tussen hierdie strydende groepe staan die koning van Gibeon, Adonisedek. Onderliggend aan al die karakters is hulle eie selfsugtige agendas, waardeur die materialistiese inslag en korrupsie en die geestelike verval van hierdie ontwikkelde maar dekadente volk blootgestel word. Soortgelyk aan “Die vroue van Kores” is hierdie drama onder andere kommentaar op die behandeling van bruin mense in die apartheidspolitiek, maar word die karakters weereens eerder spreekbuise van bepaalde standpunte as volwaardige karakters.

Nog ’n geleentheidstuk is “Drakenstein, my Drakenstein” (subtitel “’n klug in drie tragiese bedrywe”), wat die honderdjarige bestaan van Franschhoek se munisipaliteit herdenk. Hierdie satiriese klug dramatiseer die ontdekking van olie in die Drakenstein-vallei deur die staatsbeheerde organisasie Soekom, waarin die aantrekkingskrag van geld en persoonlike welvaart alle weerstand in verband met lojaliteit teenoor geskiedenis en omgewing oorweldig. Die ontwikkeling van hierdie oliebron sal baie groot finansiële voordeel bring, maar sal ook in die proses noodgedwonge die historiese omgewing en tuiste van die Hugenote van ouds vernietig. Sonder veel probleme word die Provinsiale Raad, die Afdelingsraad en die Franschhoek Munisipaliteit egter oorkom, die drie bastions wat moontlik teenkanting teen ontwikkeling kon beteken. Dan blyk dit egter dat die olievonds ’n vergissing was. Walters steek hier die draak met menslike swakhede soos ydelheid, selfsug en gierigheid, terwyl selfs die rol van seks in die besigheidswêreld onder die loep geneem word.

“Oor die limiete” is gebaseer op Andrew Murray se werk in Wellington en is geskryf ter geleentheid van Wellington se Goodnowfees in 1986, waarin die effek wat Murray se werk op uiteenlopende groepe mense gehad het, gedemonstreer word. Die hoofkarakter is die Ware Afrikaner Frans Marais, wat stry teen verandering op Wellington. Dan is daar die groep wat Murray ondersteun, insluitende David en Jan Malan, Koos Retief, Daniël Rossouw en die Amerikaanse onderwyseresse in die Seminarie. Eindelik besluit selfs Frans Marais se vrou Babs en daarna sy dogter Katrien om teen hom te draai en eerder Murray se Seminarie en by implikasie sy sogenaamde “liberalisme” te ondersteun.

Hy skryf ook die ongepubliseerde dramas “Broer Loer” (wat die “Big Brother” televisie aktualiteitsprogram satiriseer en in 2002 in die Klein Libertas-teater in Stellenbosch opgevoer word) en “Meester” (wat spot met die Suid-Afrikaanse onderwysstelsel oor die dekades heen, wat in 2004 by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees opgevoer word).

Prosa

Op prosagebied skryf hy ’n reeks “Afrikaanse kinderverhale” wat in die tydskrif Naweekpos gepubliseer word. Later verskyn van hom die bundel satiriese essays oor heilige koeie, genaamd “Saturae: die essays”. Onderwerpe wat hy aanraak, is die Christelike godsdiens en Bybelverhale soos die skepping, die Drie-eenheid en die maagdelike geboorte van Jesus, rugby, die akademici en natuurlik die politiek. Die temas word uiteraard breedvoeriger uitgewerk as in sy gedigte, maar verloor terselfdertyd iets van die humor. Desnieteenstaande is dit ’n knap bundel wat van ’n bedrewe vakman in sy vakgebied getuig. Sy proefskrif oor satire as digsoort word as “Die tiende muse” gepubliseer. Hierdie boek bevat ook ’n bloemlesing van satiriese gedigte in Afrikaans, waaruit sy eie bydrae duidelik blyk, al is daar ook gedigte van onder andere A.G. Visser, N.P. van Wyk Louw, I.D. du Plessis en S.J. Pretorius.

Eerbewyse

Dorothea van Zyl lewer in 2010 by Versindaba ’n huldeblyk aan hom met sy tagtigste verjaarsdag. In 2015 word hy by die Breytenbach-sentrum in Wellington in die Tuin van Digters gehuldig vir sy letterkundige bydrae.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1967	Cabala
1969	Apocrypha
1974	Heimdall
1975	’n Wingerdstok sal rank
	Die vroue van Kores
1976	Droom van die Weskus (saam met Christo S. Botha)
1978	Miskien woon julle onder ons
1979	Saturae
1982	Drakenstein, my Drakenstein
1985	Die tiende muse
1987	Oor die limiete
1990	Die Swartland is my tuisland (saam met Siegfried Behm)
1994	Saturae, die essays
1996	Sprekende van God
1998	Die Weskus van die Kaap (saam met Siegfried Behm)
2003	Shih-Ching
2004	Satan ter sprake
2006	Aki no Kure – Herfsskemering
2011	Braille-briewe
	Redakteur
1988	Die lewensweg van Lao-Tse – Marthinus Versfeld
1992	Spaanse dans – Uys Krige

Sien ook

• Lys van Afrikaanse digters

Bronnelys

Boeke

• Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) “Voorspraak” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994
• Botha, Andries (samesteller) “My Paarl” Andries Botha Paarl 1987
• Brink, André P. “Aspekte van die nuwe drama” Academica Pretoria en Kaapstad Tweede hersiene uitgawe 1986
• Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. (red.) “Kraaines” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988
• Kannemeyer, J.C. “Verse vir die vraestel” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria  Eerste uitgawe 2005
• Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) “Digters en digkuns” Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007
• Pheiffer, R.H. “Woordpaljas” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk  1993
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Ingrid Jonker-prys vir Walters” “Die Burger” 23 September 1969
• Breytenbach, Jan “‘Tragiese’ klug vir Franschhoek” “Rapport” 4 Oktober 1981
• Hugo, Daniel “Digterlike kastyder is 85” “Rapport” 1 November 2015
• Ohlhoff, H. “’Vakansie in die Vrystaat’ van M.M. Walters” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 17 no. 3, Augustus 1979
• Ohlhoff, H. “’Apocrypha XLI’ van M.M. Walters” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 4, November 1981
• Verslaggewer “Taalfeesskrywer ingespan” “Die Transvaler” 27 Februarie 1970

Internet

Cameron, S.M. Literator: http://www.literator.org.za/index.php/literator/article/view/1027

• Cameron, S.M. Noordwes Universiteit: http://dspace.nwu.ac.za/handle/10394/10103
• Christelike Kernensiklopedie: http://cke.christians.co.za/2016/04/08/walters-matthys-michielse/ Geargiveer 2 Desember 2016 op Wayback Machine
• Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=walt013
• Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Walters,_Matthys_Michielse
• Hugo, Daniel Netwerk24: http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/Digterlike-kastyder-is-85-20151031 Geargiveer 2 Desember 2016 op Wayback Machine
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 29 April 2009: www.litnet.co.za
• NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/189 Geargiveer 31 Julie 2013 op Wayback Machine
• Protea Boekhuis: http://www.proteaboekhuis.com/site.php/protea-outeurs-authors-mm-walters Geargiveer 2 Desember 2016 op Wayback Machine
• Van Zyl, Dorothea Versindaba: http://versindaba.co.za/2010/09/20/dorothea-van-zyl-huldeblyk-aan-mm-walters/ Geargiveer 18 November 2011 op Wayback Machine
• Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/m-m-walters/ Geargiveer 29 November 2016 op Wayback Machine
• Walters Familie: http://www.waltersfamilie.co.za/walfeb2008/pafg32.htm

Ongepubliseerde dokumente

• Walters, M.M. Lewenskets Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein