Michael Polanyi

Hongaarse-Britse veelweter (1891-1976)

Michael Polanyi FRS[1] (Hongaars: Polányi Mihály; 11 Maart 189122 Februarie 1976) was 'n Hongaars-Britse[2] veelweter, wat belangrike teoretiese bydraes tot fisiese chemie, ekonomie en filosofie gemaak het. Hy het aangevoer dat positivisme 'n valse weergawe van kennis verskaf, wat, indien dit ernstig opgeneem word, die mensdom se hoogste prestasies ondermyn.

Michael Polanyi

Sy wye navorsing in fisiese wetenskap het chemiese kinetika, x-straaldiffraksie en apsorpsie van gasse ingesluit. Hy het die baanbreker van die teorie van vesel diffraksie-analise in 1921, en die ontwrigting teorie van plastiese vervorming van rekbare metale en ander materiale in 1934. Hy emigreer na Duitsland, in 1926 word 'n chemie professor by die Kaiser Wilhelm Instituut in Berlyn, en toe in 1933 na Engeland, en word eers 'n chemieprofessor, en toe 'n professor in sosiale wetenskappe aan die Universiteit van Manchester. Twee van sy leerlinge en sy seun John Charles Polanyi het Nobelpryse vir Chemie gewen. In 1944 is Polanyi tot die Royal Society verkies.

Die bydraes wat Polanyi tot die sosiale wetenskappe gemaak het, sluit in 'n begrip van onbewuste kennis, en die konsep van 'n polisentriese spontane orde tot intellektuele ondersoek is ontwikkel in die konteks van sy teenkanting teen sentrale beplanning.[3]

Belangrikste werke wysig

Boeke wysig

  • Polanyi, M. (1946), Science, Faith and Society
  • Polanyi, M. (1951), The Logic of Liberty
  • Polanyi, M. (1958), Personal Knowledge
  • Polanyi, M. (1959), The Study of Man
  • Polanyi, M. (1964), Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy
  • Polanyi, M. (1966), The Tacit Dimension
  • Polanyi, M. (1969), Knowing and Being
  • Polanyi, M. & Prosch, H. (1975), Meaning

Artikels en essays wysig

  • Polanyi, M. (1965), "The Structure of Consciousness", Brain, vol. 88, part IV, pp. 799–810.
  • Polanyi, M. (1966), "The Creative Imagination", Chemical Engineering News, vol. 44, no. 17.

Verwysings wysig

  1. Wigner, E. P.; Hodgkin, R. A. (1977). "Michael Polanyi. 12 Maart 1891 – 22 February 1976". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 23: 413. doi:10.1098/rsbm.1977.0016.
  2. Lévay, Júlia (20 September 2016). "A holográfia és a hologramok". mimicsoda.hu. Mi Micsoda.
  3. Biro, Gabor (2022). "From Red Spirit to Underperforming Pyramids and Coercive Institutions: Michael Polanyi Against Economic Planning," History of European Ideas, 2022". History of European Ideas. 48 (6): 811–847. doi:10.1080/01916599.2021.2009359. S2CID 225260656.