Mislukte staat
'n Mislukte staat (Engels: failed state) is 'n staat wat nie daarin slaag om sy fundamentele funksies as soewereine staat in die moderne wêreldstelsel uit te voer nie. So 'n staat kan nie sy binnelandse orde verseker deur sy gesag uit te oefen nie en het nie meer die monopolie op die gebruik van wettige mag binne sy landsgrense nie.[1]
10-Volhoubaar
20
30
40-Bestendig
50
60
70-Gewaarsku
80
90
100-Wees bedag
110
120
Geen data/omstrede gebied
Wees bedag
Gewaarsku
Bestendig
Volhoubaar
Geen data/omstrede gebied
Die dinamiek wat lei tot die mislukking van 'n staat is baie wyd en kan onder meer veroorsaak[2] en gekenmerk word deur faktore soos roofbewind, die uitbuiting van burokratiese mag, etniese geweld, burgeroorlog of krygsheerskappy. Voorbeelde van mislukte state sluit in Kambodja, Haïti, Rwanda, Liberië, Sierra Leone, die Republiek die Kongo en Somalië.
Die staatsorde van 'n mislukte staat verkrummel omdat dit nie meer as 'n lewensvatbare politieke eenheid kan funksioneer nie.[1] Dit veroorsaak dat staatsinstellings ineenstort en die samelewing kort daarna.
Die staat se bestuursvermoë word dus drasties ingeperk wat voorkom dat sy administratiewe en organisatoriese take uitgevoer word asook sy hulpbronne effektief bestuur word.[2] Só 'n staat kan dikwels ook nie meer as 'n lewensvatbare ekonomiese eenheid funksioneer nie omdat dit nie bevoeg is om vir sy landsburgers te sorg nie, dit nie meer oor 'n funksionerende infrastruktuur beskik en nie meer 'n beter lewe en aanvaarbare dienste aan die samelewing kan waarborg nie.[1]
'n Staat wat veronderstel is om as geheel te regeer misluk dan in sy taak en misken op dié manier die sosiale kontrak met sy mense.[3]
Sodoende glo die burgery dat hul regering nie meer wettig regeer nie en word hierdie staat as onwettig deur die internasionale gemeenskap gesien.[2]
Alhoewel min state heeltemal ineenstort, is daar 'n groot hoeveelheid mislukte state wat skaars funksioneer en gevaarlik naby aan ineenstorting is.
Hierdie state het dikwels nie net probleme binne hul grense nie, maar veroorsaak gereeld ook streeksonstabiliteit deurdat daar 'n uitvloeiing van vlugtelinge is, 'n toevlugsoord vir dwelmsmouse ontstaan en wapensmokkelaars en terroriste-organisasies floreer. Dit lei dan daartoe dat daar dikwels van eksterne rolspelers verwag word om in hierdie mislukte state in te gryp om humanitêre verligting te bring en vrede te probeer bewaar.[1]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Heywood, A. 2014. Global Politics. Londen: Palgrave Macmillian
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Barma N.H. (28 Mei 2019). "Failed state". Encyclopædia Britannica (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020.
- ↑ Labuschagne P. (29 Mei 2019). "Is Suid-Afrika 'n mislukte staat?". Netwerk24. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2019.